ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

ÊëáóóéêÜ 

ÊáñõùôÜêçò Êþóôáò: ÈëéììÝíïò ÊáôáäéêáóìÝíïò ÐïéçôÞò...

  Βιογραφικü

    Ο Κþστας ΚαρυωτÜκης Þταν ¸λληνας ποιητÞς και πεζογρÜφος. Θεωρεßται ως ο κυριüτερος εκφραστÞς της σýγχρονης λυρικÞς ποßησης και τα Ýργα του Ýχουν μεταφραστεß σε περισσüτερες απü 30 γλþσσες. Για το Ýργο του Ýχουνε γραφεß εκατοντÜδες εργασßες και βιβλßα, δεκÜδες ειδικÜ συνÝδρια πραγματοποιÞθηκαν. Ο ποιητÞς που Ýσκυψε πολý στο χεßλος των αβýσσων, γρÜφει ο υπερρεαλιστÞς Εμπειρßκος στο ποιητικü του μνημüσυνο για τον Üνθρωπο, που στη ΠρÝβεζαν εχÜθη. Ο ποιητÞς του μεσοπολÝμου, ανÞκει σε μιαν ευρýτερη ομÜδα ποιητþν, τη γενιÜ του 1920, αναδεßχθηκε σαν ο ιδανικüς εκπρüσωπüς της. Η ποßηση του δεν εßναι παραδοσιακÞ, αντιθÝτως εßναι πρωτοποριακÞ. ΑνανÝωσε τον ποιητικü λüγο, διαμüρφωσε τις κατÜλληλες συνθÞκες για τη ποιητικÞ γενιÜ του 1930 και την ανÜπτυξη του μοντερνισμοý στη νεοελληνικÞ ποßηση. Επßσης, η ποßησÞ του εßναι μÝρος τüσο της ελληνικÞς εκπαßδευσης üσο και του εξωτερικοý, τη στιγμÞ που για το Ýργο του Ýχουν γραφτεß εκατοντÜδες εργασßες και βιβλßα.
     ΓεννÞθηκε στη Τρßπολη Αρκαδßας στις 30 Οκτþβρη 1896. ¹τανε το 2ο παιδß του νομομηχανικοý Γεωργßου ΚαρυωτÜκη, με καταγωγÞ απü τη ΚαρυÜ Κορινθßας και της Αικατερßνης (Κατßγκως) ΣκÜγιαννη απü τη Τρßπολη.  Στο σπßτι της γεννÞθηκε ο ποιητÞς κι εκεß σÞμερα στεγÜζεται η διοßκηση του Πανεπιστημßου Τρßπολης. Εßχε μßα αδελφÞ Ýν Ýτος μεγαλýτερÞ του, τη Νßτσα, που παντρεýτηκε το δικηγüρο Παναγιþτη Νικολετüπουλο κι Ýναν αδελφü μικρüτερο, το ΘÜνο, που γεννÞθηκε το 1899 και σταδιοδρüμησε ως τραπεζικüς υπÜλληλος. Λüγω του επαγγÝλματος του πατÝρα, στα παιδικÜ του χρüνια αναγκÜστηκε να αλλÜζει συνÝχεια τüπο διαμονÞς. ΠÝρασε απü το Αργοστüλι, τη ΛευκÜδα, τη ΛÜρισα, τη ΚαλαμÜτα, την ΑθÞνα, τα ΧανιÜ. Τα παιδικÜ του χρüνια λοιπüν τα πÝρασε φευγÜτος απü πüλη σε πüλη. Στην εφηβικÞ του ηλικßα 1909-1911 βρÝθηκε στην ΑθÞνα και απü το 1911-13 στα ΧανιÜ. Εκεß, 17 χρονþν, ερωτεýτηκε την ¢ννα Σκορδýλη, μια σχÝση που θα τον σημαδÝψει. Αποφοßτησε το 1913 απü το 1ο ΓυμνÜσιο Χανßων με βαθμü λßαν καλþς. Απü νεαρÞ ηλικßα Ýδειξε το ταλÝντο του στη πÝννα, περßπου 16 ετþν δημοσßευε ποιÞματÜ του σε παιδικÜ περιοδικÜ, ενþ το üνομÜ του αναφÝρεται και σε διαγωνισμü διηγÞματος της ΔιÜπλασης Των Παßδων.

     Απü το 1912 δημοσιεýει ποιÞματα σε διÜφορα παιδικÜ περιοδικÜ. Το 1914, ο 17χρονος τüτε, ΚαρυωτÜκης, περνÜ στη ΝομικÞ ΣχολÞ του Πανεπιστημßου Αθηνþν κι Ýρχεται στην ΑθÞνα κι απü το 2ο μüλις Ýτος Üρχισε να δημοσιεýει ποιÞματÜ σε λαúκÜ περιοδικÜ αλλÜ και σε εφημερßδες, üπως η Ακρüπολη. Στα τÝλη του 1917, Ýλαβε το πτυχßο του απü τη ΝομικÞ με λßαν καλþς, τη περßοδο που ο πατÝρας του απολýθηκε απü το δημüσιο ως αντιβενιζελικüς και το 1918 επισκÝφθηκε τους γονεßς του στη Θεσσαλονßκη üπου Ýμεναν. Το 1919 επιστρατεýθηκε αλλÜ πÞρε ολιγüμηνη αναβολÞ λüγω υγεßας. Στη συνÝχεια επιχεßρησε ν' ασκÞσει το δικηγορικü επÜγγελμα, αλλÜ η Ýλλειψη πελατεßας τον ανÜγκασε να ζητÞσει δημüσιο διορισμü. ¸τσι διορßστηκε υπÜλληλος (υπουργικüς γραμματÝας Α') στη Νομαρχßα Θεσσαλονßκης, προφανþς για να εßναι κοντÜ στους γονεßς του. ΜετÜ την οριστικÞ απαλλαγÞ του απü το στρατü, τοποθετÞθηκε στη Νομαρχßα Σýρου κι ýστερα βρÝθηκε για μερικοýς μÞνες ν' ασκεß καθÞκοντα νομÜρχη στην ¢ρτα. Στη συνÝχεια μετατÝθηκε στην ΑθÞνα κι υπηρÝτησε στη Νομαρχßα ΑττικÞς.
    Απεχθανüταν τη δουλειÜ του και δεν ανεχüτανε τη κρατικÞ γραφειοκρατßα, εξοý κι οι πολλÝς μεταθÝσεις του. Αισθανüμενος λοιπüν απÝχθεια για τη κρατικÞ γραφειοκρατßα τη καυτηριÜζει συχνÜ. Αυτü του στοιχßζει αντιπÜθεια και διþξεις απü τους ανωτÝρους του, μ' αποτÝλεσμα να μετατεθεß πολλÝς φορÝς στην επαρχßα. Γνωρßζει Ýτσι τη μιζÝρια και την ανßα της κι αυτü του στοιχßζει και τονε πληγþνει βαθιÜ. ΤοποθετÞθηκε λοιπüν σε διÜφορες δημüσιες υπηρεσßες, μεταξý των οποßων οι νομαρχßες Σýρου, ¢ρτας κι ΑθÞνας, κÜτι που δεν τον ευχαριστοýσε. Για ν' αποφýγει τις μεταθÝσεις, μεταπÞδησε στο Υπουργεßο Πρüνοιας και ΚοινωνικÞς ΑντιλÞψεως και μÜλιστα στη κεντρικÞ υπηρεσßα της ΑθÞνας. Στο Υπουργεßο, επÝδειξε σημαντικü Ýργο πρüτασης νüμων που αφοροýσανε τη δημüσια υγεßα, Ýργο που üμως δεν υλοποιÞθηκε λüγω της δικτατορßας του ΠÜγκαλου.
     Το ΦλεβÜρη του 1919 εκδßδει τη του ποιητικÞ συλλογÞ Ο Πüνος Των Ανθρþπων & Των ΠραγμÜτων, που δε παßρνει καλÞ κριτικÞ. Στις 9 ΜÜρτη 1919 Ýστειλε εξþδικο στο ΝουμÜ γιατß δεν του δημοσßευσε κριτικÞ-ανακοßνωση για τη συλλογÞ: Ο Πüνος του Ανθρþπου & Των ΠραγμÜτων. Με το φßλο του ¢γη ΛεβÝντη εκδßδει τον ßδιο χρüνο το σατιρικü περιοδικü Η ΓÜμπα. ΠαρÜ την επιτυχßα το περιοδικü κυκλοφüρησε μüνον 6 τεýχη γιατß η αστυνομßα απαγüρευσε την ÝκδοσÞ του.




     Το 1921 κυκλοφüρησε τη συλλογÞ του ΝηπενθÞ. Η ομηρικÞ λÝξη ΝηπενθÞ σημαßνει αυτÜ που διþχνουν το πÝνθος. Ο üρος pharmakon népenthès χρησιμοποιεßται απü τον Charles Baudelaire στο Ýργο Les Paradis artificiels (Τεχνητοß παρÜδεισοι). Τα ΝηπενθÞ παραπÝμπουν ακüμη στο Ýργο του, Les Fleurs du mal (Τα ¢νθη του Κακοý). Η ποιητικÞ του ΚαρυωτÜκη επηρεÜστηκε απü τους poètes maudits (καταραμÝνους ποιητÝς) κι ειδικÜ απü τον Baudelaire. Δεν τους αντιγρÜφει αλλÜ αφομοιþνει στοιχεßα της ποιητικÞς τους και τα μετασχηματßζει δημιουργþντας τη δικÞ του ποιητικÞ φωνÞ. Σε αυτÞ τη συλλογÞ εμφανßζεται ως Ýνας λυρικüς ποιητÞς με προσωπικü ýφος.
    Το 1924 ταξιδεýει στο εξωτερικü, στην Ιταλßα (Ρþμη), Γερμανßα και Ρουμανßα. Το ΔεκÝμβρη του 1927 εκδßδει τη τελευταßα του συλλογÞ, Ελεγεßα και ΣÜτιρες, üπου συντελεßται το ποιητικü του Üλμα κι αναδεικνýονται τα στοιχεßα της διαφορετικüτητας του. Στη συλλογÞ διαφαßνεται η ποιητικÞ του ωριμüτητα και πραγματοποιεßται η μετÜβαση του ποιητÞ απü το ρομαντισμü στο ρεαλισμü. ΠροβÜλλονται τα πολλαπλÜ αδιÝξοδα του ποιητÞ και ταυτüχρονα της ποßησης. Αισθανüταν απüγνωση για τη ζωÞ της μικρÞς πüλης κι Ýστελνε απελπισμÝνα γρÜμματα σε συγγενεßς και φßλους, περιγρÜφοντας τις συνθÞκες διαβßωσης που κυριαρχοýσανε στη τοπικÞ κοινωνßα.
 

     Στις αρχÝς της 10ετßας των '20ς συνδÝθηκε στενÜ με τη ποιÞτρια Μαρßα Πολυδοýρη, συνÜδελφü του στη Νομαρχßα ΑττικÞς, üπου εργÜζονταν κι οι δýο προσωρινÜ, -παρüλο που δεν εßχε ξεχÜσει τη πρþτη αγÜπη, την ¢ννα Σκορδýλη, που στο μεταξý εßχε παντρευτεß.. Η Μαρßα Þτανε τüτε 20 ετþν, ενþ ο ΚαρυωτÜκης 26. Εκεßνη εßχε δημοσιεýσει κÜποια πρωτüλεια ποιÞματα, ενþ εκεßνος εßχε εκδþσει Þδη 2 ποιητικÝς του συλλογÝς. Η Πολυδοýρη Þταν μια χειραφετημÝνη νεαρÞ, με φεμινιστικÝς ιδÝες, που ζοýσε μια προκλητικÞ ζωÞ για την εποχÞ. ΑνÜμεσÜ τους αναπτýχθηκε Ýνα Ýντονο ερωτικü συναßσθημα. ¼μως, ο δεσμüς τους διακüπηκε πρüωρα λüγω της ασθÝνειας του ποιητÞ. Του πρüτεινε να παντρευτοýνε, χωρßς να αποκτÞσουν παιδιÜ, αλλÜ αυτüς αρνÞθηκε. ΑυτÞ αμφÝβαλε για την ειλικρßνειÜ του και θεþρησε πως η ασθÝνειÜ του Þτανε πρüσχημα για να χωρßσουν. ¸πειτα, αρραβωνιÜστηκε το δικηγüρο ΑριστοτÝλη Γεωργßου στις αρχÝς του 1925. Η Μαρßα βρÞκε κι αυτÞ τραγικü θÜνατο σε νεαρÞ ηλικßα. Το 1926, διαλýοντας τον αρραβþνα της, πÞγε στο Παρßσι, üπου προσβλÞθηκε απü φυματßωση. Νοσηλεýθηκε στην ΕλλÜδα στο νοσοκομεßο Σωτηρßα, üπου το 1928 την επισκÝφτηκε ο ΚαρυωτÜκης, πριν αναχωρÞσει για τον τελευταßο σταθμü της ζωÞς του, τη ΠρÝβεζα. Για πολλÜ χρüνια η ποιÞτρια Þταν περισσüτερο γνωστÞ για την ερωτικÞ της σχÝση παρÜ για τη ποßησÞ της. ¸τσι, επισκιÜστηκε ο ιδιαßτερος λυρικüς ποιητικüς της λüγος. Το ερωτικü της πÜθος για κεßνον διατρÝχει üλο το Ýργο της. ¼μως, δεν συνδιαλÝγεται μüνο με τον αγαπημÝνο της αλλÜ και με το ποιητικü του Ýργο.


                                            Μαρßα Πολυδοýρη

     
Το ΦλεβÜρη του 1928 αποσπÜται στη ΠÜτρα και τον Ιοýνιο στη ΠρÝβεζα, ενþ εßχε Þδη αναπτýξει και συνδικαλιστικÞ δρÜση, σε σýγκρουση με την αστικÞ τÜξη της παρακμÞς και το αντßστοιχο κρÜτος. ¼ντας Δημüσιος ΥπÜλληλος εßχε εκλεγεß, στις 13 Ιανουαρßου 1928, γραμματÝας της Ενþσεως Δημοσßων ΥπαλλÞλων Αθηνþν και συμμετεßχε σε απεργιακοýς αγþνες, πρÜγμα που οδÞγησε στη μετÜθεσÞ του σε ΠÜτρα και ΠρÝβεζα. Η θÝση εργασßας του Þτανε στη Νομαρχßα ΠρÝβεζας, στο Γραφεßο Εποικισμοý κι ΑποκαταστÜσεως Προσφýγων, üταν Þταν νομÜρχης ο Γεþργιος Π. ΓεωργιÜδης. Ο ΚαρυωτÜκης ως δικηγüρος της Νομαρχßας εßχε στα καθÞκοντÜ του τη σýνταξη και τον Ýλεγχο των τßτλων κυριüτητας των αγροτεμαχßων διανομÞς προς τους πρüσφυγες της ΜικρÜς Ασßας. Η αλληλογραφßα του με συγγενεßς του την περßοδο αυτÞ αναδεικνýει την απüγνωσÞ του για την επαρχιακÞ ζωÞ και τη μικρüτητα της τοπικÞς κοινωνßας.
     Αισθανüμενος αηδßα κι απüγνωση για τη ζωÞ αυτÞς της μικρÞς πüλης στÝλνει απελπισμÝνα γρÜμματα σε συγγενεßς και φßλους, περιγρÜφοντας την αθλιüτητα και τη μικρüτητα που κυριαρχεß στη τοπικÞ κοινωνßα. Στις 20 Ιουλßου αποφασßζει να βÜλει τÝλος στη ζωÞ του. ΑποπειρÜται να αυτοκτονÞσει  πÝφτοντας γυμνüς στη θÜλασσα και μÜταια προσπαθþντας επß 10ωρο να πνιγεß. Δε τα καταφÝρνει üμως γιατß Þτανε καλüς κολυμβητÞς. Το πρωß της επομÝνης, απτüητος, αγορÜζει Ýνα περßστροφο και πÜει σ Ýνα καφενεßο üπου φυτεýει μια σφαßρα στη καρδιÜ του. Στη τσÝπη του αφÞνει το τελευταßο του σημεßωμα:



     "Εßναι καιρüς να φανερþσω την τραγωδßα μου. Το μεγαλýτερο μου ελÜττωμα στÜθηκε η αχαλßνωτη περιÝργειÜ μου, η νοσηρÞ φαντασßα και η προσπÜθειÜ μου να πληροφορηθþ για üλες τις συγκινÞσεις, χωρßς τις περσüτερες, να μπορþ να τις αισθανθþ. Τη χυδαßα üμως πρÜξη που μου αποδßδεται τη μισþ. ΕζÞτησα μüνο την ιδεατÞ ατμüσφαιρÜ της, την Ýσχατη πικρßα. Οýτε εßμαι ο κατÜλληλος Üνθρωπος για το επÜγγελμα εκεßνο. Ολüκληρο το παρελθüν μου πεßθει γι' αυτü. ΚÜθε πραγματικüτης μου Þταν αποκρουστικÞ.
     Εßχα τον ßλιγγο του κινδýνου. Και τον κßνδυνο που Þρθε τον δÝχομαι με πρüθυμη καρδιÜ. Πληρþνω για üσους, καθþς εγþ, δεν Ýβλεπαν κανÝνα ιδανικü στη ζωÞ τους, Ýμειναν πÜντα Ýρμαια των δισταγμþν τους, Þ εθεþρησαν την ýπαρξη τους παιχνßδι χωρßς ουσßα. Τους βλÝπω να 'ρχονται ολοÝνα περισσüτεροι μαζß με τους αιþνες. Σ' αυτοýς απευθýνομαι. Αφοý εδοκßμασα üλες τις χαρÝς !!! εßμαι Ýτοιμος για Ýναν ατιμωτικü θÜνατο. Λυποýμαι τους δυστυχισμÝνους γονεßς μου, λυποýμαι τα αδÝλφια μου. ΑλλÜ φεýγω με το μÝτωπο ψηλÜ. ¹μουν Üρρωστος. Σας παρακαλþ να τηλεγραφÞσετε, για να προδιαθÝση την οικογÝνειÜ μου, στο θεßο μου ΔημοσθÝνη ΚαρυωτÜκη, οδüς ΜονÞς Προδρüμου, πÜροδος ΑριστοτÝλους, ΑθÞνας
.

  Υ.Γ. Και για ν' αλλÜξουμε τüνο. Συμβουλεýω üσους ξÝρουν κολýμπι να μην επιχειρÞσουνε ποτÝ ν' αυτοκτονÞσουν δια θαλÜσσης. ¼λη νýχτα απüψε επß δÝκα þρες, εδερνüμουν με τα κýματα. ¹πια Üφθονο νερü, αλλÜ κÜθε τüσο, χωρßς να καταλÜβω πþς, το στüμα μου ανÝβαινε στην επιφÜνεια.     
     ΩρισμÝνως, κÜποτε, üταν μου δοθεß η ευκαιρßα, θα γρÜψω τις εντυπþσεις ενüς πνιγμÝνου
.                     
Κ. Γ. Κ.

     Οι συνθÞκες της αυτοκτονßας του και κυρßως τα αßτια της παραμεßνουν Ýνα μυστÞριο. Τα αßτια προβληματßζουν ακüμη τη φιλολογικÞ Ýρευνα. Η οικογÝνειÜ κατÝχει σημαντικü ρüλο στην απüκρυψη στοιχεßων της αυτοκτονßας αλλÜ και της ζωÞς του ποιητÞ. Η αναγγελßα του θανÜτου του δημοσιεýθηκε στις εφημερßδες αρκετÝς μÝρες μετÜ το θÜνατο του. ¼λες οι εφημερßδες της εποχÞς ανÞγγειλαν την αυτοκτονßα αποδßδοντας την στον υπουργü ΥγιεινÞς και Πρüνοιας ΜιχαÞλ Κýρκο. Ο ΜιχαÞλ Κýρκος εßχε υπογρÜψει την Üδικη μετÜθεση του ποιητÞ στη ΠρÝβεζα, που σýμφωνα με την οικογÝνεια εßχε οδηγÞσει τον ποιητÞ στη μελαγχολßα. Το προσωπικü αρχεßο του ποιητÞ εξαφανßστηκε κι ο δημοσιοûπαλληλικüς του φÜκελος βρÝθηκε λειψüς.
     ΠαρÜλληλα, ο βιογρÜφος του Χαρßλαος ΣακελλαριÜδης, στον οποßο ανÝθεσε η οικογÝνεια την επιμÝλεια των ΑπÜντων, μεταφÝρει επιλεκτικÝς πληροφορßες και διαστρεβλþνει την προσωπικüτητα του. Τονε παρουσιÜζει εγωκεντρικü, μισÜνθρωπο, μελαγχολικü, καταθλιπτικü, δηλαδÞ ως κλασσικÞ περßπτωση ψυχοπαθολογικÞς προσωπικüτητας. Ο αμφιλεγüμενος βιογρÜφος του αποσιωπÜ σημαντικÜ γεγονüτα της ζωÞς και της δρÜσης του ποιητÞ, üπως τη νüσο της σýφιλης, τη συνδικαλιστικÞ δραστηριüτητα και τη συμμετοχÞ στις απεργßες των δημοσßων υπαλλÞλων. ¼λα αυτÜ τα γεγονüτα δεßχνουν üτι επιχειρÞθηκε απü την οικογÝνεια του μια συστηματικÞ συγκÜλυψη στοιχεßων. H οπτικÞ του ΣακελλαριÜδη επÝβαλε για πολλÜ χρüνια Ýνα συγκεκριμÝνο τρüπο ανÜγνωσης της ποßησης ΚαρυωτÜκη, δημιουργþντας την εικüνα του πεισιθÜνατου ποιητÞ.



     Σýμφωνα με τη σýγχρονη Ýρευνα, δεν αυτοκτüνησε απü κατÜθλιψη, οýτε εξαιτßας της μετÜθεσÞς του στη ΠρÝβεζα, παρüλο που κι οι δýο αυτοß λüγοι οπωσδÞποτε επηρεÜσανε σοβαρÜ τη ψυχικÞ του διÜθεση. Τα σýγχρονα δεδομÝνα φανερþνουν üτι σημαντικü ρüλο στο τÝλος της ζωÞς του κατεßχε η νüσος του ποιητÞ. Γνþριζε üτι Ýπασχε απü το αφροδßσιο νüσημα της σýφιλης Þδη απü το 1922, γεγονüς που του δημιοýργησε Ýντονο αßσθημα αποξÝνωσης. Η ασθÝνεια πÝρα απü την απειλÞ της υγεßας του και το στιγματισμü του ερωτισμοý του, απειλοýσε και την υπüληψÞ του, καθþς η σýφιλη Þταν Ýνα κοινωνικÜ στιγματισμÝνο νüσημα. Ο ποιητÞς αναφÝρει για τη νüσο στο ποßημα του Τραγοýδι Παραφροσýνης, που αργüτερα μετονομÜστηκε σε ΩχρÜ Σπειροχαßτη, δηλαδÞ το üνομα του βακτηρßου που τη προκαλεß.
     Ο Γ. Π. Σαββßδης, που διÝθετε το μεγαλýτερο αρχεßο για τους ΝεοÝλληνες ΛογοτÝχνες, ερχüμενος σ' επαφÞ με φßλους και συγγενεßς του ποιητÞ, Þταν αυτüς που αποκÜλυψε üτι ο ΚαρυωτÜκης Þταν συφιλιδικüς και, μÜλιστα ο αδελφüς του, ΘÜνος, θεωροýσε πως η ασθÝνεια συνιστοýσε προσβολÞ για την οικογÝνεια. Ο μελετητÞς λοιπüν. -καθηγητÞς του Αριστοτελεßου Πανεπιστημßου Θεσσαλονßκης-  που θεμελßωσε τη παρÜδοση της καρυωτακικÞς Ýρευνας-, διατυπþνει την Üποψη üτι ο ποιητÞς αυτοκτüνησε στη ΠρÝβεζα, üχι πιεζüμενος απü τη μετÜθεσÞ του εκεß, αλλÜ φοβοýμενος να νοσηλευτεß σε ψυχιατρικÞ κλινικÞ, üπως συνÝβαινε με üλους τους συφιλιδικοýς στο τελικü στÜδιο της νüσου τη περßοδο εκεßνη. ΘÝλοντας μÜλιστα, να ισχυροποιÞσει το επιχεßρημÜ του, τονßζει üτι δεν εßναι δυνατüν Ýνας βαριÜ καταθλιπτικüς ασθενÞς ν' αστειεýεται στο επιθανÜτιο γρÜμμα του.
     Παρüλα αυτÜ, σýμφωνα με τον σýγχρονο ορισμü της κλινικÞς κατÜθλιψης, ο ποιητÞς εßναι βÝβαιο πως Ýπασχε απü τη νüσο. Το Ýργο του, πολý πριν μÜθει üτι πÜσχει απü σýφιλη το καλοκαßρι του 1922, η ζωÞ κι ο θÜνατος του συνιστοýν ακρÜδαντες αποδεßξεις γι' αυτü. Διατυπþνει Ýν ακüμη στοιχεßο που πιθανüτατα οδÞγησε τον ποιητÞ στο συναισθηματικü αδιÝξοδο. Ο ποιητÞς εßχε πÝσει θýμα εκβιασμοý, για τον οποßον üμως δεν Ýχουμε σαφÞ αντßληψη. Θεωρεß üτι πρüκειται για συκοφαντßες σχετικÜ με ναρκωτικÝς ουσßες Þ κοινÝς γυναßκες. Οι διþκτες του επιδßωκαν να τον εξοντþσουν ηθικÜ, þστε να μηδενßσουνε τη συνδικαλιστικÞ του δρÜση.
Συνεπþς, οι αλλεπÜλληλες Üδικες μεταθÝσεις, η επαρχιακÞ ανßα, η ασθÝνεια της σýφιλης κι οι πολιτικÝς διþξεις και κατηγορßες βÜρυναν αναμφßβολα τη ψυχολογικÞ του κατÜσταση οδηγþντας τον στην αυτοκτονßα. Με την αυτοκτονßα του η φÞμη του εκτινÜχθηκε και στη ποßηση του αναγνωρßσθηκε η ειλικρßνεια του βιþματος.


                          Το σπßτι του στη Τρßπολη

     Η αποχαιρετιστÞρια επιστολÞ του προβλημÜτισε και συζητÞθηκε σχεδüν üσο κανÝν Üλλο κεßμενο ¸λληνα λογοτÝχνη. Γνωρßζουμε το περιεχüμενü της μÝχρι το 1980 χωρßς τα σημεßα που βρßσκονται σε παρÝνθεση. Ας θυμηθοýμε το περιβÜλλον και την ατμüσφαιρα της εποχÞς. Ο ποιητÞς βρßσκεται με δυσμενÞ απüσπαση στη ΠρÝβεζα, με μια απειλητικÞ κατηγορßα να τονε βαραßνει. Tο ΓενÜρη του 1928, üταν αρχßζουν οι διþξεις της υπηρεσßας εναντßον του, με αποκορýφωμα την αυθαßρετη μετÜθεσÞ του στη ΠρÝβεζα, εκλÝγεται Γενικüς ΓραμματÝας των Δημοσßων ΥπαλλÞλων της ΑθÞνας σε μια στιγμÞ που το συνδικαλιστικü κßνημα δεßχνει μιαν ιδιαßτερη δραστηριüτητα. ΕπιπλÝον ορισμÝνα δημοσιεýματα με την υπογραφÞ του, αλλÜ και ψευδþνυμα, που αποκαλýπτουνε τη διασπÜθιση του δημοσßου χρÞματος και την αναξιοκρατßα, τονε φÝρνουν αντιμÝτωπο με τον ßδιο τον υπουργü.
     Η απομÜκρυνσÞ του απü την ΑθÞνα δεν Ýδωσε αρκετÞ ικανοποßηση σε üσους επιθυμοýσανε την οριστικÞ του απüλυση απü την Υπηρεσßα. ¸τσι δημιουργÞθηκε μια σκευωρßα σε βÜρος του ενοχλητικοý συνδικαλιστÞ ΚαρυωτÜκη με αποτÝλεσμα τη διατýπωση μιας χαλκευμÝνης κατηγορßας που τον πιÝζει ασφυκτικÜ τις τελευταßες μÝρες της ζωÞς του. Σε αυτÞν αναφÝρονται Üλλωστε τα 2 λογοκριμÝνα αποσπÜσματα της αποχαιρετιστÞριας επιστολÞς του. Η χυδαßα πρÜξη που του αποδßδεται και το επÜγγελμα που τη προûποθÝτει θα μποροýσε να εßναι, σýμφωνα με την Ýρευνα των στοιχεßων, η μαστρωπεßα. Την εικασßα αυτÞ την εßχε αποκλεßσει ο Σαββßδης, επειδÞ, üπως γρÜφει, "κανεßς ποτÝ, δεν ξÝρω να ψιθýρισε λÝξη οýτε για πορνεßα οýτε για μαστροπεßα, οýτε καν για αρσενοκοιτßα Þ παιδεραστßα του κυρßου ΤÜκη". Ο Σαββßδης πιθανολüγησε üτι ο ποιητÞς Ýκανε χρÞση ναρκωτικþν ουσιþν. Ωστüσο, κανεßς δεν κÜνει λüγο για χρÞση ναρκωτικþν ουσιþν.
     Εßναι κοινü μυστικü üτι οι ποιητÝς ΝαπολÝων Λαπαθιþτης, ΜÞτσος ΠαπανικολÜου, Γιþργος ΜυλωνογιÜννης, Τεýκρος Ανθßας και Γεþργιος ΤσουκαλÜς, για να μεßνουμε στους πιο γνωστοýς, καταφεýγουν ακüμα και στη χρÞση ηρωßνης. Για τον ΚαρυωτÜκη ωστüσο δεν γνωρßζουμε να Ýχει διατυπωθεß η παραμικρÞ υπüνοια.
Οι μαρτυρßες για τις σχÝσεις του με τις "δουλεýτρες της αμαρτßας", για να χρησιμοποιÞσω Ýνα νεανικü του ποßημα, θα μποροýσαν ν' αποτελÝσουν πρüσφορο πεδßο εκμετÜλλευσης απü τους συκοφÜντες του, εßναι κι αρκετÝς κι ενδιαφÝρουσες. Απü τα συμφραζüμενα της επιστολÞς προκýπτει το συμπÝρασμα πως η κατηγορßα πρÝπει ν' αφοροýσε σε μιαν υποτιθÝμενη ατιμωτικÞ δραστηριüτητÜ του, σ' Ýνα επÜγγελμα που üμως δεν Þταν, üπως λÝγει ο ßδιος, ο κατÜλληλος Üνθρωπος. Απü την Üλλη, γνωρßζουμε üτι üπως κι Üλλοι θερμüαιμοι νÝοι της εποχÞς του, σýχναζε σε καφÝ σαντÜν κι οßκους ανοχÞς. "Οι νÝοι πλησßαζαν ρομαντικÜ το μπορντÝλο", μας πληροφορεß σχετικÜ ο ΑσημÜκης ΠανσÝληνος κι ο ΤερζÜκης δßνει επßσης μαρτυρßα για την ιδιαßτερη αßγλη που ασκοýν οι πüρνες στους λογοτεχνικοýς κýκλους: "Ερωτεýονταν πλατωνικÜ κοινÝς γυναßκες καθþς οι Þρωες του ΝτοστογιÝφσκυ και του ΑντρÝγιεφ". Εκεß μολýνθηκε απü το στßγμα της ωχρÜς σπειροχαßτης, που θα καθορßσει δυστυχþς την ερωτικÞ του ζωÞ.



     Σýμφωνα με τον βιογρÜφο του, ΣακελλαριÜδη, εßχε ανακοινþσει στους δικοýς του πως σχεδßαζε να συζÞσει με μια κοινÞ γυναßκα. Σßγουρα αυτÞ η πληροφορßα δüθηκε εσκεμμÝνα, üπως Üλλωστε αρκετÝς απü τις πληροφορßες του βιογρÜφου του που πρÝπει να εξετÜζουμε μÜλλον καχýποπτα, για να υποστηρßξει την εκδοχÞ της οικογÝνειας περß ταραγμÝνου ψυχισμοý. (Μüνον Ýτσι μποροýσε να επιτραπεß η κηδεßα του και να αποσιωπηθοýνε τα ποικßλα σχüλια για τις ερωτικÝς κι ιδεολογικÝς του επιλογÝς). ΓρÜφει ο ΣακελλαριÜδης στο σχετικü χωρßο: "Η Üλλη ερωτικÞ ζωÞ του ΚαρυωτÜκη, αν κι üχι τüσο σημαντικÞ, εßναι üμως αρκετÜ χαρακτηριστικÞ για τη διαρκÞ του μα χιμαιρικÞ αναζÞτηση μιας γυναßκας, που να νιþθει αληθινÞ αγÜπη γι' αυτüν. Δειλüς, πολý δειλüς στον ÝρωτÜ του, üταν νüμιζε πως εßχε απÝναντß του γυναßκα üχι απ’ τις κοινÝς, θρασýτατος πÜλι στις Üλλες περιπτþσεις, λαχταροýσε πÜντα στη περßοδο των περισπασμþν και του ψυχικοý καμÜτου, την ανακοýφιση που δßνει στη ζωÞ η ατμüσφαιρα τρυφερüτητας και θαλπωρÞς, που μüνο μια γυναßκα θα μποροýσε να του τη δημιουργÞσει. ¸φτασε στο σημεßο, με την απειρßα της γυναικεßας ψυχολογßας που εßχε, λßγο καιρü πριν φýγει για τη ΠρÝβεζα, να μÝνει αρκετü χρονικü διÜστημα με τη φρεναπÜτη üτι τον αγαπÜ μια üλως διüλου κοινÞ γυναßκα. ΛογÜριαζε μÜλιστα να ζÞσει μαζß της και χρειÜστηκε να γßνει απü μÝρους της μια απü κεßνες τις σιχαμερÝς σκηνÝς, που μüνο τÝτοιου εßδους γýναια εßν' Üξια να τις δημιουργοýνε, για να καταλÜβει επιτÝλους με τι Üνθρωπο εßχε να κÜνει".
     Απü εδþ και πÝρα αρχßζει ο κýκλος των υποθÝσεων. Ο ποιητÞς üχι μüνο ζει για αρκετü χρονικü διÜστημα με τη φρεναπÜτη üτι τον αγαπÜ μια πüρνη, αλλÜ και σχεδιÜζει να ζÞσει μαζß της. Ας προσÝξουμε τη πληροφορßα πως αυτÜ συνÝβησαν λßγο καιρü πριν φýγει για τη ΠρÝβεζα. ¸νας δημüσιος υπÜλληλος και ταυτüχρονα ενοχλητικüς συνδικαλιστÞς, που συχνÜζει στα κακüφημα σπßτια, δεν αργεß να γßνει στüχος του τμÞματος ηθþν, που διαθÝτει τους σπιοýνους του και συνεργÜζεται με το τμÞμα προστασßας του κρÜτους απü τον "κομμουνιστικü κßνδυνο". Δεν εßναι λοιπüν δýσκολο να σκηνοθετÞσουνε κατηγορßα περß μαστρωπεßας και μÜλιστα με τη συνδρομÞ μαρτýρων. Η κοινÞ γυναßκα που συνδεüταν ο ποιητÞς εξαναγκασμÝνη απü τις προφανεßς εξαρτÞσεις της πιθανüτατα χρησιμοποιÞθηκε εναντßον του. Ο ΚαρυωτÜκης κατÜ τη διÜρκεια της ολιγοÞμερης παραμονÞς του στη ΠρÝβεζα θα πρÝπει να ενημερþθηκε αρμοδßως για τη σοβαρÞ κατηγορßα εις βÜρος του.
     Οι ψυχικÝς του αντιστÜσεις Þταν Þδη εξασθενημÝνες απü τις συναισθηματικÝς και τις επαγγελματικÝς απογοητεýσεις. Αν προσθÝσουμε και τη μüνιμη απειλÞ της αρρþστιας του, αυτÞ η τελευταßα καταδßωξη τον Ýφερε περισσüτερο παρÜ ποτÝ "στο μαýρο αδιÝξοδο, στην Üβυσσο του νου". Το 2ο λογοκριμÝνο απüσπασμα της επιστολÞς, "Þμουν Üρρωστος", κλεßνει ουσιαστικÜ το 1ο και σημαντικüτερο μÝρος της απολογßας του. Η φρÜση αυτÞ, νομßζω πως εßναι αρκετÜ πλÝον προφανÝς üτι παραπÝμπει στο αφροδßσιο νüσημα και την επßδραση που εßχε στη ζωÞ του. Η αρρþστια που στιγματßζει τον ερωτισμü του ΚαρυωτÜκη δεν απειλεß μüνο την υγεßα του αλλÜ και την υπüληψÞ του. Αυτüς εßναι κι ο λüγος που φροντßζουν με τüση προσοχÞ οι οικεßοι του ν' αποσιωπÞσουν κÜθε στοιχεßο που θα οδηγοýσε σ' αυτÞ την αποκÜλυψη.



     Σýμφωνα με üλες τις ενδεßξεις, το καλοκαßρι του 1922, εßναι η εποχÞ της ερωτικÞς σχÝσης του με τη Πολυδοýρη, μιας σχÝσης που διακüπτει απüτομα, αναστατωμÝνος απü την ανακÜλυψη της μοιραßας αρρþστιας που τρÝχει ανßατη στις φλÝβες του. Το  ΦλεβÜρη του 1923 δημοσιεýει στον ΝουμÜ το τετρÜστιχο:

Στον τεφρü πÝρα ορßζοντα η αγÜπη μου αχνοσβÞνει.
Οι φßλοι αποτραβÞχτηκαν, για πÜντα, οι τελευταßοι.
Σ' üλα Ýκλεισα τη πüρτα μου κι Ýρημος Ýχω μεßνει,
τþρα που ακοýω το θÜνατο στις φλÝβες μου να ρÝει.

     Λßγο αργüτερα θα δημοσιεýσει το ποßημα Τραγοýδι Παραφροσýνης, που θα συμπεριλÜβει ως ΩχρÜ Σπειροχαßτη στο Ελεγεßα και ΣÜτιρες. Το τρομερü μυστικü εξομολογεßται στη Μαρßα, που του απαντÜ στις 12.10.1922 μ' Ýνα γρÜμμα αποκαλυπτικü, τüσο για τα συναισθÞματÜ της απÝναντß του üσο και για τη δικÞ του αντßδικη μοßρα:
   "Ω! αν Þξερες πüσο κακü μου κÜνει να σκÝπτομαι πως εσý, το ευγενικü κι εξιδανικευμÝνο πλÜσμα με τη θεúκÞ ψυχÞ, φÝρεσαι Ýτσι απü ανÜγκη, στις ελεεινÝς αυτÝς ακÜθαρτες γυναßκες που σου χÜλασαν την υγεßα σου… πüσο κακü μου κÜνει… πüσο κακü!".
     Εßναι βÝβαιο üτι την αρρþστια του τη κρατÜ μυστικÞ απü την οικογÝνεια, -συντηρητικþν παραδüσεων-, αλλÜ κι απü το βιογρÜφο και φßλο των νεανικþν του χρüνων Χ. ΣακελλαριÜδη. Δεν εßναι τυχαßο λοιπüν üτι οι δικοß του κι ο βιογρÜφος του, αρνοýνται να δημοσιοποιÞσουν οτιδÞποτε σχετικü και λογοκρßνουνε, χωρßς να το δηλþνουνε, την αποχαιρετιστÞρια επιστολÞ, ακüμα και στην Ýκδοση των ΑπÜντων του 1966, μεριμνοýν þστε να απαλειφθοýν απü το γρÜμμα της Πολυδοýρη üλες οι σχετικÝς αναφορÝς. Εßχανε σχÝση και με την ασθÝνειÜ του, αλλÜ üχι μüνο μ' αυτÞ. Το μπαοýλο με το προσωπικü αρχεßο του που εξαφανßστηκε, ο δημοσιοûπαλληλικüς του φÜκελος που βρÝθηκε λειψüς, οι επιλεκτικÝς πληροφορßες που μας μεταφÝρονται απü το βιογρÜφο του, üλα δεßχνουν üτι επιχειρεßται συστηματικÜ μια συγκÜλυψη στοιχεßων. ΑυτÜ τα ελλεßποντα στοιχεßα δεν εξÜπτουν μüνο τη φαντασßα των φανατικþν αναγνωστþν του, αλλÜ συνιστοýν ενδιαφÝρουσα πρüκληση για μια σýγχρονη βιογραφßα του ποιητÞ.


                Με τη μητÝρα του, την αδερφÞ του Νßτσα και το γιü της

     Ο ΚαρυωτÜκης κι  οι λοιποι ποιητÝς της γενιÜς του 1920 εκφρÜζουν μια νÝα αισθητικÞ, στρÝφονται προς την εσωτερικüτητα τους, τονßζουνε την αßσθηση της ανßας και την ανÜγκη φυγÞς. Ο μελαγχολικüς τüνος της ποßησης τους εßναι κι ο απüηχος των ιστορικþν γεγονüτων στη ψυχοσýνθεση των ανθρþπων της εποχÞς. Αιωροýνται ανÜμεσα στη γη και στ' üνειρο, στην ýπαρξη και την ανυπαρξßα. Αποτελεß μια χαμηλÞ φωνÞ μοναδικÞς ευαισθησßας. Στη ποßηση του η κυριαρχεß το αßσθημα του αδιεξüδου, της φθορÜς, ο ελεγειακüς τüνος, η μουσικüτητα, η συνεχÞς παρουσßα ενüς ασαφοýς κι ανßατου τραýματος κι η αδυναμßα επικοινωνßας με τη κοινωνικÞ πραγματικüτητα. Τον ΚαρυωτÜκη και τους υπüλοιπους νεοσυμβολιστÝς, τους δυσαρεστοýν οι κοινωνικοπολιτικÝς συνθÞκες, αλλÜ δεν εκφρÜζουνε κÜποια μορφÞ αντßστασης προς αυτÝς. Σ' αντßθεση με τους σýγχρονοýς τους Σικελιανü, ΒÜρναλη και ΚαζαντζÜκη, που μÝσω της τÝχνης τους εκφρÜζουν Ýνα νÝο üραμα, οι νεοσυμβολιστÝς εßναι απαλλαγμÝνοι απü ιδανικÜ και ψευδαισθÞσεις αλλαγÞς.
     ΕπηρεασμÝνος απü τον γαλλικü συμβολισμü, αξιοποιεß την τεχνικÞ της υποβολÞς. Επιδιþκει την ηθελημÝνη ασÜφεια, καθþς δεν τον απασχολεß να δþσει Ýνα ξεκÜθαρο νüημα και εργÜζεται για την «περιρρÝουσα ατμüσφαιρα». Ακüμη, στην ποßηση του κυριαρχοýν τα σýμβολα και τα μοτßβα του χαμÝνου ονεßρου και του χρüνου. ΤÝλος, τα ποιÞματÜ του διακρßνονται απü μετρικÞ αρτιüτητα. Χρησιμοποιεß τις περισσüτερες φορÝς την ομοιοκαταληξßα. Δουλεýει πÜρα πολý τον στßχο του και προσπαθεß να συνδυÜσει περιεχüμενο και μορφÞ. Δεν ανανÝωσε τον ποιητικü στßχο αλλÜ εξÝφρασε την πßεση και το αδιÝξοδο που εßχε προκαλÝσει η παραδοσιακÞ φüρμα. Βασικü χαρακτηριστικü της γενιÜς του 1920 εßναι η ανανεωτικÞ τους τÜση κι η ρÞξη τους με τις παραδοσιακÝς μορφÝς.
     Με τüνους αβροýς εκφρÜζει τη κοινωνικÞ αμφισβÞτηση και την υπαρξιακÞ αγωνßα. Ο ρεαλισμüς και συγκεκριμÝνα ο νεοαστικüς ρεαλισµüς, üπως αναφÝρει ο κριτικüς κι ομüτεχνος του ΤÝλλος ¢γρας, διÝπει το Ýργο του. Η συνηθÝστερη πλευρÜ του νεοαστικοý ρεαλισµοý στο Ýργο του εßναι η ιεραρχßα, η υπαλληλßα, το γραφεßο κι η γραφειοκρατßα. Τα τεχνικÜ ποιÞματα κατÝχουν μεγÜλο μÝρος του Ýργου του. Δεν εßναι λßγες οι φορÝς που προσπαθεß ν' αναζητÞσει και να δοκιμÜσει κι üρια και τις δυνατüτητες του ποιητικοý λüγου. Οι υπüλοιποι νεοσυμβολιστÝς Þ νεορρομαντικοß τις περισσüτερες φορÝς χρησιμοποιοýνε τον ποιητικü λüγο ως μÝσω επικοινωνßας με τη κοινωνικÞ πραγματικüτητα. Ο ΚαρυωτÜκης περνÜ στον αντßποδα. Απαξιþνει και σαρκÜζει οτιδÞποτε μπορεß να φÝρει την ανακοýφιση, ακüμη και την ßδια τη ποßηση. Η ποιητικÞ διαδικασßα εßναι γι' αυτüν ατελÝσφορη. Ο ποιητικüς λüγος εßναι ανολοκλÞρωτος, ακυρωμÝνος κι ανßκανος να εκφρÜσει τα συναισθÞματα του ποιητικοý υποκειμÝνου. Επισημαßνει την αδυναμßα της ποßησης να αποτρÝψει τη συγκρουσιακÞ και τελικÜ αδιÝξοδη σχÝση με τη πραγματικüτητα. Η τÝχνη της ποßησης, πλÝον, εßναι "τὸ καταφýγιο ποὺ φθονοῦμε". ΕπιπλÝον, χλευÜζει τις υπερβατικÝς ιδιüτητες της ποßησης και του ποιητÞ.


                                Το σημεßο της αυτοκτονßας του

     Η τεχνικÞ της ειρωνεßας, του σαρκασμοý και του αυτοσαρκασμοý βοηθÜνε τον ποιητÞ να εκφρÜζει την απογοÞτευση και να προβÜλλει τη κοινωνικÞ διαμαρτυρßα. ΑυτÝς οι τεχνικÝς κυριαρχοýν στην τελευταßα του ποιητικÞ συλλογÞ Ελεγεßα και ΣÜτιρες. ¼σα Ýχει θρηνÞσει στο παρελθüν θα γßνουνε τþρα αντικεßμενο σαρκασμοý, καθþς δεν μπορεß να βρεθεß καμμßα παρηγορßα για τον ποιητÞ. Ο θÜνατος καθßσταται επιθυμητüς παρÜ τον φüβο που προκαλεß ορισμÝνες φορÝς. Σε πολλÜ ποιÞματα θεματοποιεßται ο θÜνατος κι η αυτοχειρßα. ΧαρακτηριστικÜ εßναι τα ποιÞματα ΕμβατÞριο ΠÝνθιμο και Κατακüρυφο, Ιδανικοß Αυτüχειρες και Δικαßωσις. Δημιοýργησε Ýνα ολüκληρο κλßμα μιμητþν κι επηρÝασε üσο ελÜχιστοι τη φυσιογνωμßα της μοντÝρνας ποßησης. Η διαδρομÞ πρüσληψης του Ýργου του παρουσιÜζει μεγÜλο ενδιαφÝρον. ΑρχικÜ, ο καρυωτακισμüς ορßστηκε ως στÜσιμη κι αρνητικÞ μßμηση του Ýργου του, μßμηση που πÞρε διαστÜσεις μüδας για σχεδüν μια 7ετßα μετÜ την αυτοκτονßα του. Ο ποιητÞς αναγνωριζüταν ως ιδανικüς εκπρüσωπος αυτÞς της χαμÝνης γενιÜς.
     Ο Φþτης Πολßτης με Üρθρα του στην εφημερßδα Πολιτεßα κατηγοροýσε τη νÝα γενιÜ ποιητþν για Üκρατο ατομικισμü και παρακμÞ. Η απαισιοδοξßα κι η παραßτηση του ΚαρυωτÜκη βρÝθηκε στο στüχαστρο της ηγετικÞς γενιÜς του '30. ΑιχμηρÝς εßναι οι κριτικÝς του ΑνδρÝα Καραντþνη, ΒÜσου Βαρßκα, Κ. Θ. ΔημαρÜ, Γιþργου ΘεοτοκÜ, ΔημÞτρη ΝικολαρεÀζη, Βασßλη Ρþτα και ΜÜρκου ΑυγÝρη. ΒÝβαια, δεν στρÝφονται πÜντα εναντßον του, αλλÜ της απαισιüδοξης ρητορικÞς του. Ειδικüτερα, ο ΑνδρÝας Καραντþνης πιστεýει üτι το Ýργο του δεν επιδρÜ αρνητικÜ ως ποιητικÞ αλλÜ ως στÜση ζωÞς. Αντßθετος με το αντικαρυωτακικü κλßμα Ýρχεται ο ΓιÜννης Ρßτσος. Η ποßησÞ του εμφανßζει πλÞθος καρυωτακικþν στοιχεßων και μοτßβων, ιδιαßτερα στις 1ες του ποιητικÝς συλλογÝς ΤρακτÝρ και Πυραμßδες. Ο ποιητÞς της Ρωμιοσýνης αντικροýοντας την απüρριψη του ποιητÞ απü συντηρητικοýς κριτικοýς και λογοτÝχνες της εποχÞς, το 1938 δηλþνει στο Ελεýθερο ΒÞμα: "ΚÜποιες βραδινÝς þρες, που η πικρßα κι η μοναξιÜ δεσπüζουνε στη ψυχÞ μας, τα Ελεγεßα και ΣÜτιρες μας περιμÝνουν κÜτω απü την αρχαßα λÜμπα. ΤÝτοιες στιγμÝς δε θα λεßψουν ποτÝ απ' τη ζωÞ μας. Μαζß μ' αυτÝς θα ζει για πÜντα κι ο ΚαρυωτÜκης".
     Η γενιÜ του 1960 Þ η αποκαλοýμενη απü το Βýρωνα ΛεοντÜρη γενιÜ της Þττας, Ýνιωσε να εκφρÜζεται απü τους αδικημÝνους της γενιÜς του 1920. Οι επιδρÜσεις του αυτüχειρα ποιητÞ εντοπßζονται στον Τßτο Πατρßκιο, στον Μανþλη ΑναγνωστÜκη κι ακüμη περισσüτερο στον ¢ρη ΑλεξÜνδρου. Η 10ετßα των '60ς αποδεικνýεται αποφασιστικÞ για την üψιμη αναγνþριση του ποιητÞ. Τη 10ετßα αυτÞ ο Γ. Π. Σαββßδης εκδßδει την 2τομη φροντισμÝνη Ýκδοση του καρυωτακικοý Ýργου. Οι υπερρεαλιστÝς ΑνδρÝας Εμπειρßκος και Νßκος Εγγονüπουλος θα μιλÞσουνε θετικÜ για τον ποιητÞ και θα τον εντÜξουνε στο γενεαλογικü τους δÝντρο. Το 1984 ο Μßκης ΘοδωρÜκης, Ýχοντας μελοποιÞσει Þδη τους νομπελßστες ποιητÝς Γιþργο ΣεφÝρη κι ΟδυσσÝα Ελýτη, εργÜζεται με τη χαμηλüφωνη φωνÞ του ΚαρυωτÜκη. Τον δßσκο ερμηνεýει ο Βασßλης Παπκωνσταντßνου. Η μελοποßηση των ποιημÜτων απü τον Μßκη ΘοδωρÜκη βοÞθησε με τη σειρÜ της στην αναγνþριση του ΚαρυωτÜκη ως ποιητÞ μεγÜλης δυναμικÞς.
     Το 1990 ο ΑναγνωστÜκης εκδßδει τη προσωπικÞ ανθολογßα Η ΧαμηλÞ ΦωνÞ: τα λυρικÜ μιας περασμÝνης εποχÞς στους παλιοýς ρυθμοýς. Στο τελευταßο αυτü εκδοτικü εγχεßρημα ανθολογεß ποιητÝς της χαμηλÞς φωνÞς, που ανÜμεσÜ τους ανÞκουνε πολλοß ποιητÝς του 1920 και φυσικÜ ο ΚαρυωτÜκης. Η χειρονομßα του για την ανÜδειξη της ελÜσσονος ποßησης εßναι ενδεικτικÞ της στÜσης της 1ης μεταπολεμικÞς γενιÜς προς τον ΚαρυωτÜκη. Οι μελετητÝς παρατÞρησαν üτι η το καρυωτακικü διακεßμενο συνεχßζει να εντοπßζεται και στη 2η μεταπολεμικÞ γενιÜ. O Ευριπßδης Γαραντοýδης κÜνει λüγο για νεοκαρυωτακισμü κι αναφÝρει πως ο ΚαρυωτÜκης εßναι ο μοναδικüς ¸λληνας ποιητÞς του οποßου üχι τüσο το ποιητικü Ýργο üσο η μυθοποιημÝνη μορφÞ αποτÝλεσε για τη γενιÜ του 1970 πüλο Ýλξης και σημεßο ρητÞς αναφορÜς. ΑυτÞ τη φορÜ, λοιπüν, οι επιδρÜσεις του στη γενιÜ της αμφισβÞτησης προÝρχονται απü τη μυθοποιημÝνη μορφÞ του και τη παγßωση του ως σýμβολο της κοινωνικÞς διαμαρτυρßας και του ποιητικοý αδιεξüδου.


  Το πιστüλι Pieper Bayard, οι σφαßρες κι η επιστολÞ, εκτßθενται στο Μουσεßο ΜπενÜκη

     Εκτüς απü το ποιητικü του Ýργο, Ýγραψεν επßσης πεζÜ, μεταφρÜσεις ξÝνων λογοτεχνþν, üπως των ΦρανσουÜ Βιγιüν, ΣÜρλ Μπωντλαßρ, Πωλ Βερλαßν, ΤριστÜν ΚορμπιÝρ, Ζαν ΜορεÜς, ΧÜινριχ ΧÜινε κ.Ü., ενþ τα ποιÞματÜ του Ýχουν μελοποιηθεß απü το ροκ συγκρüτημα Υπüγεια Ρεýματα, τον Μßκη ΘεοδωρÜκη, τη ΛÝνα ΠλÜτωνος, τον Μßμη ΠλÝσσα, το ΓιÜννη Σπανü, το ΓιÜννη ΓλÝζο και τον Νßκο ΞυδÜκη. Ο ΚαρυωτÜκης Ýζησε σε μια εποχÞ πολý ταραγμÝνη, που τονε σημÜδεψε: Βαλκανικοß πüλεμοι, Α' Παγκ. Πüλ., επÝκταση των συνüρων της χþρας, ΜικρασιατικÞ καταστροφÞ και καταποντισμüς της ΜεγÜλης ΙδÝας, μαζικÞ εισροÞ προσφýγων, πολιτικÞ διαφθορÜ, εκτεταμÝνη εξαθλßωση των λαúκþν τÜξεων, Üθλιες συνθÞκες εργασßας, Ýντονοι απεργιακοß αγþνες κλπ. Η ανεργßα μüνο στην ΑθÞνα, το 1928, Ýφτανε στο 55%. Σε Ýνα τÝτοιο κλßμα, ιδιαßτερα ζοφερü για τη νÝα γενιÜ, πολλοß νÝοι με κÜποιες ευαισθησßες, βλÝποντας Ýνα απροσδιüριστο μÝλλον, στραφÞκανε στη πνευματικÞ ζωÞ κι αναζÞτηση. ¸νας απ' αυτοýς Þτανε κι ο ΚαρυωτÜκης, που με την απαισιοδοξßα που τον εδιÝκρινε, σε συνδυασμü με την Ýλλειψη σημεßου στÞριξης και νÝου κοινωνικοý προσανατολισμοý, ÝξÝφρασε με τα ποιÞματÜ του üλο αυτü το εσωτερικü δρÜμα μιας μερßδας ανθρþπων εκεßνης της εποχÞς και τον πüνο ενüς κüσμου που αλλÜζει.
     Στο ντοκιμαντÝρ του ΦρÝντυ Γερμανοý, ο δÞμαρχος ΠρÝβεζας τη 2ετßα 1977-78, ΗρακλÞς Ντοýσιας, περιÝγραψε üτι, δýο þρες προ της αυτοκτονßας του, γýρω στις 2.30 μ.μ., ο ΚαρυωτÜκης πÞγε στο τüτε παραλιακü καφενεßο Ο ΟυρÜνιος ΚÞπος, üπου παρÞγγειλε κι Þπιε μια βυσσινÜδα. Ο καφεπþλης παραξενεýτηκε τüτε, γιατß ο ποιητÞς τοý Üφησε στο τραπÝζι 75 δραχμÝς πουρμπουÜρ, ενþ η τιμÞ του αναψυκτικοý Þταν 5 δρχ. ΖÞτησε τσιγÜρο να καπνßσει και μια κüλλα χαρτß, üπου κι Ýγραψε τις τελευταßες σημειþσεις, που βρεθÞκανε και διασþθηκαν στη τσÝπη του. Ο γιος του οπλοπþλη ΙωÜννη Αναγνωστüπουλου, πολιτικüς μηχανικüς ΤΕ, δηλþνει στο ντοκιμαντÝρ του ΦρÝντυ Γερμανοý üτι τη προηγοýμενη μÝρα τÞς αυτοκτονßας ο ΚαρυωτÜκης αγüρασε απü το κατÜστημα του πατÝρα του Ýνα πιστüλι, με το οποßο επÝστρεψε σε λßγες þρες διαμαρτυρüμενος üτι εßχε βλÜβη, ενþ εßχε ξεχÜσει να βγÜλει την ασφÜλεια. Αυτü εξηγÞθηκε ως πρüθεσÞ του να αυτοκτονÞσει αυθημερüν. Το πιστüλι αυτü εßναι τýπου Pieper Bayard 9mm, παραχωρÞθηκε απü τους απογüνους της οικογÝνειας ΚαρυωτÜκη κι εκτßθεται απü το 2003 στο Μουσεßο ΜπενÜκη στην ΑθÞνα (κτßριο Α, Βασ. Σοφßας).


ΟικογÝνεια ΚαρυωτÜκη: ΔεξιÜ ο ßδιος, στη μÝση οι γονεßς αριστερÜ ο ΘÜνος και κÜτω η Νßτσα

     ΤελικÜ, στις 21 Ιουλßου 1928, το απüγευμα 4.30 μ.μ., σε ηλικßα μüλις 32 ετþν, ο Κþστας ΚαρυωτÜκης περπÜτησε απü το καφενεßο ΟυρÜνιος ΚÞπος της Βρυσοýλας προς τη θÝση Βαθý της Μαργαρþνας, μια απüσταση περßπου 400 μÝτρων. ΞÜπλωσε κÜτω απü Ýναν ευκÜλυπτο κι αυτοκτüνησε με πιστüλι στη καρδιÜ. Η τüτε χωροφυλακÞ τρÜβηξε φωτογραφßα του πτþματος που Ýχει δημοσιευθεß και τονε δεßχνει κοστουμαρισμÝνο, με ψαθÜκι και με το χÝρι με το πιστüλι στο στÞθος. Στη θÝση αυτÞ βρßσκεται σÞμερα το στρατüπεδο των καυσßμων της 8ης Μεραρχßας Πεζικοý κι υπÜρχει εκεß αναμνηστικÞ μαρμÜρινη επιγραφÞ που τοποθÝτησε η ΠεριηγητικÞ ΛÝσχη ΠρÝβεζας το 1970. Η πινακßδα γρÜφει: "Εδþ, στις 21 Ιουλßου 1928, βρÞκε τη γαλÞνη με μια σφαßρα στη καρδιÜ ο ποιητÞς Κþστας ΚαρυωτÜκης".
     Το σπßτι που νοßκιασε και Ýμεινε τις τελευταßες μÝρες της ζωÞς του ο ΚαρυωτÜκης το 1928, βρßσκεται στην οδü Δαρδανελßων, στο λεγüμενο ΣεúτÜν ΠαζÜρ. Διατηρεßται ακüμα ανÝπαφο, υπÜρχει αναμνηστικÞ πλÜκα και κατοικοýσαν εκεß ακüμα και τη 10ετßα του '90. Η τüτε σπιτονοικοκυρÜ του, Πηνελüπη Λυγκοýρη, νεαρÞ κοπÝλα το 1928 δÞλωσε στο ντοκιμαντÝρ του ΦρÝντυ Γερμανοý üτι στο σπßτι ο ΚαρυωτÜκης δεν εßχε καθüλου βιβλßα, παρÜ μüνο χειρüγραφα δικÜ του, τα οποßα μετÜ το θÜνατü του δεν Þξερε üτι Þταν ποιÞματα και τα πÝταξε.
     ΠοιητÞς και πεζογρÜφος, ßσως η σημαντικüτερη λογοτεχνικÞ φωνÞ που ανÝδειξε η γενιÜ του '20 κι απ' τους πρþτους που εισÞγαγαν στοιχεßα του μοντερνισμοý στην ελληνικÞ ποßηση, ο Κþστας ΚαρυωτÜκης, επηρÝασε πολλοýς απü τους επüμενους ποιητÝς, üπως τον ΣεφÝρη, τον Ρßτσο και τον ΒρεττÜκο. Η αυτοκτονßα του δημιοýργησε φιλολογικÞ μüδα, τον Καρυωτακισμü, που πλημμýρισε τη νεοελληνικÞ ποßηση. Ποßηση που δεν Ýχει ßχνος φιλολογßας, αισθηματισμοý και φιλαρÝσκειας, ποßηση που αποπνÝει την αßσθηση του μÜταιου, του χαμÝνου, με στÜση αντιηρωικÞ κι αντιδανικÞ. ΓρÜφει ποιÞματα για το Üδοξο, το ασÞμαντο, ακüμα και το γελοßο, ως διαμαρτυρßα, που φτÜνει στο σαρκασμü.


========================


    Θα καλλιεργÞσω το ωραιüτερο Üνθος. Στις καρδιÝς των ανθρþπων θα φυτÝψω την Αχαριστßα.
     Ευνοúκοß εßναι οι καιροß, κατÜλληλος ο τüπος. Ο Üνεμος τσακßζει τα δÝντρα. Στη νοσηρÞ ατμüσφαιρα ορθþνονται φßδια. Οι εγκÝφαλοι, εργαστÞρια κιβδηλοποιþν. Τερατþδη νÞπια τα Ýργα, υπÜρχουν στις γυÜλες. Και μÝσα σε δÜσος απü μÜσκες, ζÞτησε να ζÞσεις.
     Εγþ θα καλλιεργÞσω την Αχαριστßα.
     ¼ταν Ýρθει η τελευταßα Üνοιξις, ο κÞπος μου θα 'ναι γεμÜτος απü θεσπÝσια δεßγματα του εßδους. Τα σεληνοφþτιστα βρÜδια, μονÜχος θα περπατþ στους καμπυλωτοýς δρüμους, μετρþντας αυτÜ τα λουλοýδια. ΠλησιÜζοντας με κλειστÜ μÜτια τη βελοýδινη, σκοτεινÞ στεφÜνη τους, θα νιþθω στο απρüσωπο τους αιχμηροýς των στημüνες και θ' αναπνÝω τ' ÜρωμÜ τους.
     Οι þρες θα περνοýν, θα γυρßζουν τ' Üστρα, και οι αýρες θα πνÝουν, αλλÜ εγþ, γÝρνοντας ολοÝνα περσüτερο, θα θυμÜμαι. Θα θυμÜμαι τις σφιγμÝνες γροθιÝς, τα παραπλανητικÜ χαμüγελα και την προδοτικÞ αδιαφορßα. Θα μÝνω ακßνητος ημÝρες και χρüνια, χωρßς να σκÝπτομαι, χωρßς να βλÝπω, χωρßς να εκφρÜζω τßποτε Üλλο. Θα εßμαι ολüκληρος μια πικρÞ ανÜμνησις, Ýνα Üγαλμα που γýρω του θα μεγαλþνουν τροπικÜ φυτÜ, θα πυκνþνουν, θα μπερδεýονται μεταξý τους, θα κερδßζουν τη γη και τον αÝρα. ΣιγÜ σιγÜ οι κλþνοι τους θα περισφßγγουν το λαιμü μου, θα πλÝκονται στα μαλλιÜ μου, θα με τυλßγουν με ανθρþπινη περßσκεψη. ΚÜτου απü τη σταθερÞ τους þθηση, θα βυθßζομαι στο χþμα.
     Και ο κÞπος μου θα εßναι ο κÞπος της Αχαριστßας.

Το φεγγαρÜκι απüψε στο γιαλü
θα πÝσει, Ýνα βαρý μαργαριτÜρι.
Κι απÜνω μου θα παßζει το τρελü
τρελü φεγγÜρι.

¼λο θα σπÜει το κýμα ρουμπινß
στα πüδια μου σκορπßζοντας αστÝρια.
Οι παλÜμες μου θα 'χουν γενεß
δυο περιστÝρια

θ' ανεβοýν -ασημÝνια δυο πουλιÜ-
με φεγγÜρι -δυο κοýπες- θα γεμßζουν,
με φεγγÜρι τους þμους, τα μαλλιÜ,
θα μοý ραντßζουν.

Το πÝλαγο, χρυσÜφι αναλυτü.
Θα βÜλω τ' üνειρü μου σε καÀκι
ν' αρμενßσει. ΔιαμÜντι θα πατþ
λαμπρü χαλßκι.

Το γýρω φþς ως θαν τη διαπερνÜ,
η καρδιÜ μου βαρý μαργαριτÜρι.
Και θα γελþ. Και θε να κλαßω.... Και να,
να το φεγγÜρι!

          ΑποκριÜτικο

Με ξÝσκεπα τα στÞθια, με κρυμμÝνα
τα μÜγουλα στη μÜσκα, τριγυρßζουν
οι βλÜχες, οι κοντÝσες, και χαρßζουν
ολοýθε χαμογÝλια ονειρεμÝνα.

Πιερüτοι κι αρλεκßνοι, μ’ αναμμÝνα
τα μÜτια τους, τις γýμνιες αντικρßζουν
και —απüκριση στα γÝλια— πλημμυρßζουν
τη γλýκα πÜ’ στα χεßλια τα βαμμÝνα,

τη γλýκα του φιλιοý. ΚÜποιος ιππüτης
με μια που ’ναι ντυμÝνη σα δεσπüτης
—παρÜξενο ζευγÜρι— σιργιανÜει.

Κι ο διÜολος μες στου ντüμινου τ’ ατλÜζι
φιλιÜ μ’ Ýν’ αγγελοýδι σαν αλλÜζει,
ουρλιÜζοντας τη μαýρη ουρÜ κουνÜει.

                   ΠρÝβεζα

ΘÜνατος ειν' οι κÜργιες που χτυπιοýνται
στους μαýρους τοßχους και στα κεραμßδια,
θÜνατος οι γυναßκες που αγαπιοýνται
καθþς να καθαρßζουνε κρεμμýδια.

ΘÜνατος οι λεροß, ασÞμαντοι δρüμοι
με τα λαμπρÜ, μεγÜλα ονüματÜ τους,
ο ελαιþνας, γýρω η θÜλασσα κι ακüμη
ο Þλιος, θÜνατος μÝσα στους θανÜτους.

ΘÜνατος ο αστυνüμος που διπλþνει,
για να ζυγßσει, μιαν ελλιπÞ μερßδα,
θÜνατος τα ζουμποýλια στο μπαλκüνι
κι ο δÜσκαλος με την εφημερßδα.

ΒÜσις, ΦρουρÜ, Εξηκονταρχßα ΠρεβÝζης.
Τη ΚυριακÞ θ' ακοýσουμε τη μπÜντα.
ΕπÞρα Ýνα βιβλιÜριο ΤραπÝζης,
πρþτη κατÜθεσις δραχμαß τριÜντα.

Περπατþντας αργÜ στην προκυμαßα,
"υπÜρχω;" λες, κι ýστερα: "δεν υπÜρχεις!"
ΦτÜνει το πλοßο. ΥψωμÝνη σημαßα.
ºσως Ýρχεται ο κýριος ΝομÜρχης.

Αν τουλÜχιστον, μÝσα στους ανθρþπους
αυτοýς, Ýνας επÝθαινε απü αηδßα...
Σιωπηλοß, θλιμμÝνοι, με σεμνοýς τρüπους
θα διασκεδÜζαμε üλοι στην κηδεßα.

           Σταδιοδρομßα

Τη σÜρκα, το αßμα θα βÜλω
σε σχÞμα βιβλßου μεγÜλο.

"Οι στßχοι παρÝχουν ελπßδες"
θα γρÜψουν οι εφημερßδες.

"ΚλεαρÝτη Δßπλα-ΜαλÜμου"
και δßπλα σ' αυτü τ' üνομÜ μου.

Τη ψυχÞ και το σþμα μου πÜλι
στη δουλειÜ θα δßνω, στη πÜλη.

ΑλλÜ με τη δýση του ηλßου,
θα πηγαßνω στου Βασιλεßου.

Εκεß θα βρßσκω üλους τους Üλλους
λüγιους και διδασκÜλους.

Τα λüγια μου θα 'χουν ουσßα
κι η σιωπÞ μου μια σημασßα.

Θηρεýοντας πρÜγματα αιþνια,
θ' αφÞσω να φýγουν τα χρüνια.

Θα φýγουν και θα 'ν' η καρδιÜ μου
σα ρüδο που πÜτησα χÜμου.

           ΑποστροφÞ

Φθονþ την τýχη σας, προνομιοýχα
πλÜσματα, κοýκλες ιαπωνικÝς.
ΚομψÜ, ρüδινα μÝλη, πλαστικÝς
γραμμÝς, μεταξωτÜ, διαφανÞ ροýχα.

ΖωÞ σας üλη τα ωραßα σας μÜτια.
Στα χεßλη, μüνο οι λÝξεις των παθþν.
¸να Ýχετ’ üνειρο: τον αγαθüν
Üντρα σας και τα νüμιμα κρεβÜτια.
Χορüς ημιπαρθÝνων, δýο δýο,

μ’ αλýγιστο το σþμα, θριαμβικÜ,
επßσημα και τελετουργικÜ,
πηγαßνετε στο ντÜνσιγκ Þ στο ωδεßο.
Εκεß απειρÜριθμες παßρνετε πüζες.
Σαν τη σελÞνη πριν ρομαντικÝς,

αýριο παναγßες, üσο προχτÝς,
ακοýοντας τη "Valenzia", σκαμπρüζες.
¸να διÜστημα παßζετε το τÝρας
με τα τÝσσερα πüδια κολλητÜ.
ΤρÝχετε και διαβÜζετε μετÜ

τον οδηγü σας "διÜ τας μητÝρας".
Ω, να μποροýσε Ýτσι κανεßς να θÜλλει,
μÝγα ρüδο κÜποιας þρας χρυσÞς,
Þ να βυθομετροýσατε και σεις
με μßα φουρκÝτα τ’ Üδειο σας κεφÜλι!

Ατßθασα μÝλη, διαφανÞ ροýχα,
γλοιþδη στüματα υποκριτικÜ,
ανυποψßαστα, μηδενικÜ
πλÜσματα, και γι’ αυτü προνομιοýχα…

            Σε Παλιü ΣυμφοιτητÞ

Φßλε, η καρδιÜ μου τþρα σα να γÝρασε
ΤÝλειωσεν η ζωÞ μου της ΑθÞνας,
π' üμοια γλυκÜ και με το γλÝντι πÝρασε
και με τη πßκρα κÜποτε της πεßνας.

Δε θα 'ρθω πια στον τüπο που η πατρßδα μου
μου το 'δωκε το γιüρτασμα της νιüτης,
παρÜ περαστικüς, με την ελπßδα μου,
με τ' üνειρο που 'σβÞστη, ταξιδιþτης.

ΠροσκυνητÞς θα πÜω κατÜ το σπßτι σου
και θα μου πουν δεν ξÝρουν τι εγßνης.
Μ' Üλλον μαζß θα ιδþ την Αφροδßτη σου
κι Üλλοι το σπßτι θα 'χουν της ΕιρÞνης.

Θα πÜω προς τη ταβÝρνα, το σαμιþτικο
που πßναμε για να ξαναζητÞσω.
Θα λεßπεις... Το κρασß τους θα 'ν' αλλιþτικο,
üμως εγþ θα πιω και θα μεθýσω.

Θ' ανÝβω τραγουδþντας και τρεκλßζοντας
στο ΖÜππειο που τραβοýσαμεν αντÜμα.
Τριγýρω θα 'ναι ωραßα, πλατýς ορßζοντας
και θα 'ναι το τραγοýδι μου σα κλÜμα.

                  Μüνο...

Αχ, üλα Ýπρεπε να 'ρθοýνε καθþς Þρθαν!
Οι ελπßδες και τα ρüδα να μαδÞσουν.
Βαρκοýλες να μου φýγουνε τα χρüνια,
να φýγουνε, να σβÞσουν.

¸τσι, üπως εχωρßζαμε τα βρÜδια,
για πÜντα να χαθοýνε τüσοι φßλοι.
Τον τüπο που μεγÜλωνα παιδÜκι
ν' αφÞσω κÜποιο δεßλι.

¼λα Ýπρεπε να γßνουν. Μüνο η νýχτα
δεν Ýπρεπε γλυκιÜ Ýτσι τþρα να 'ναι,
να παßζουνε τ' αστÝρια 'κει σα μÜτια
και σα να μου γελÜνε.

Ο Πüνος Του Ανθρþπου & Των ΠραγμÜτων

                          ΘανÜτοι
(εßναι Üνθρωποι που τη κακÞν þρα την Ýχουν μÝσα τους)

ΧερÜκια που κρατþντας τα τριαντÜφυλλα
κι απ' τη χαρÜ, ζεστÜ, των φιλημÜτων,
χερÜκια που κρατþντας τα τριαντÜφυλλα
χτυπÞσατε τις πüρτες των θανÜτων.

ΜατÜκια μου που κÜτι το διψÜσατε
και διψασμÝνα μεßνατε ποτÞρια
ματÜκια μου που κÜτι το διψÜσατε
κι εμεßνατε κλεισμÝνα παραθýρια.

Ω, που 'χατε πολλÜ να πεßτε, στüματα
κι ο λüγος, σας εδιÜλεξε για τÜφο,
ω, που 'χατε πολλÜ να πεßτε, στüματα
και τον καημü δεν εßπατε που γρÜφω.

ΜÜτια, χερÜκια, στüματα, 'στορÞστε μου
τον πüνο κÜποιας þρας, κÜποιου τüπου,
μÜτια, χερÜκια, στüματα, 'στορÞστε μου
τον Πüνο Των ΠραγμÜτων και τ' Ανθρþπου.

                  Χαμüγελο
(χωρßς να το μÜθει ποτÝ, δÜκρυσε, ßσως γιατß Ý π ρ ε π ε να δακρýσει, ßσως γιατß οι συμφορÝς Ý ρ χ ο ν τ α ι)

Απüψε εßναι σαν üνειρο το δεßλι,
απüψε η λαγκαδιÜ στα μÜγια μÝνει.
Δε βρÝχει πια κι η κüρη αποσταμÝνη
στο μουσκεμÝνο, ξÜπλωσε, τριφýλλι.

Σα δυο κερÜσια χþρισαν τα χεßλη
κι Ýτσι βαθιÜ, γιομÜτα, ως ανασαßνει,
στο στÞθος της ανεβοκατεβαßνει
το πλÝον αδρü τριαντÜφυλλο τ' Απρßλη.

Ξεφεýγουνε απ' το σýννεφο αχτßδες
και κρýβονται στα μÜτια της. Τη βρÝχει
μια λεμονιÜ με δυο δροσοσταλßδες

που στÜθηκαν στο μÜγουλο διαμÜντια
και που θαρρεßς το δÜκρυ της πως τρÝχει
καθþς χαμογελÜ στüν Þλιο αγνÜντια.

                       ΜυγδαλιÜ
(κι ακüμα δε μπüρεσα να καταλÜβω πως μπορεß να πεθÜνει μια γυναßκα που αγαπιÝται)

¸χει στο κÞπο μου μια μυγδαλιÜ φυτρþσει
κι εßν' Ýτσι τρυφερÞ που μüλις ανασαßνει,
μα η κÜθε μÝρα, η κÜθ' αυγÞ τηνε μαραßνει
και τη χαρÜ του ανθοý της δε θα μου τη δþσει.

Κι αλßμονο μου! εγþ της Ýχω αγÜπη τüση...
ΚÜθε πρωß κοντÜ της πÜω και γονατßζω
και με νερÜκι και με δÜκρια τη ποτßζω
τη μυγδαλιÜ που 'χει στον κÞπο μου φυτρþσει.

Αχ, της ζωοýλαςς της το ψÝμα θα τελειþσει,
üσα δεν Ýχουν πÝσει, θα της πÝσουν φýλλα
και τα κλαρÜκια της θε ν' απομεßνουν ξýλα.
Την Üνοιξη του ανθοý της δε θα μου τη δþσει.

Κι üμως εγþ ο φτωχüς της εßχα αγÜπη τüση...

        ΣτροφÝς

Εßκοσι χρüνια παßζοντας,
αντß χαρτιÜ, βιβλßα,
εßκοσι χρüνια παßζοντας,
Ýχασα τη ζωÞ.
Φτωχüς τþρα ξαπλþνομαι
μιαν εýκολη σοφßα
ν' ακοýσω δω που πλÜτανος
γÝρος μου τη θροεß.

Απ' üλα θÝλω λεýτερος
να πλÝω στα χÜη του κüσμου.
Αν Ýνας φßλος μου 'μεινε
να φýγει, να περÜσει
κι üταν ζητÞσει ο θÜνατος
τα πλοýτη που 'χω μÜσει,
σÝνα, πικρßα μου απÝραντη
μονÜχο να 'χω βιος μου.

Για τη ζωÞ που μου 'λεγες,
για τον χαμü της νιüτης,
για την αγÜπη μας που κλαßει
τον ßδιο θÜνατü της.
Κι ενþ μια ογρÞ στα μÜτια σου
περνοýσε αναλαμπÞ,
Þλιος φαιδρüς απ' τ' ανοιχτü
παρÜθυρο εßχε μπει.

Τι χÜνω γω τις μÝρες μου
τη μια κοντÜ στην Üλλη
κι üπως μ' ασπρßζουν τα μαλλιÜ
ξινßζει το κρασß,
αφοý μονÜχα σα περνþ
το βλÝμμα απü κρουστÜλλι,
με νιÜ ρετσßνα ολüγεμο
βλÝπω τη ζωÞ χρυσÞ;

                           ΓραφιÜς

Οι þρες με χλωμιÜνανε, γυρτüς που βρÝθηκα ξανÜ
στ' αχÜριστο τραπÝζι.
(Απ' το παρÜθυρο στο τοßχο αντικρινÜ
Þλιος γλυστρÜ και παßζει.)

Διπλþνοντας το στÞθος μου γυρεýω αναπνοÞ
στη σκüνη των χαρτιþν μου.
(Σφýζει γλυκÜ κι ακοýγεται χιλιüφωνα η ζωÞ
στα λεýτερα του δρüμου.)

Απüκαμα, θολþσανε τα μÜτια μου κι ο νους
üμως ακüμα γρÜφω.
(Στο βÜζο ξÝρω δßπλα μου δυο κρßνους φωτεινοýς.
Σα να χουν βγει σε τÜφο.)

             Εßμαστε ΚÜτι...

Εßμαστε κÜτι ξεχαρβαλωμÝνες
κιθÜρες. Ο Üνεμος üταν περνÜει
στßχους, Þχους παρÜφωνους ξυπνÜει
στις χορδÝς που κρÝμονται σαν καδÝνες.

Εßμαστε κÜτι απßστευτες αντÝνες.
Υψþνονται σα δÜχτυλα στα χÜη,
στη κορυφÞ τους τ' Üπειρο αντηχÜει,
μα γρÞγορα θα πÝσουνε σπασμÝνες.

Εßμαστε κÜτι διÜχυτες αισθÞσεις,
χωρßς ελπßδα να συγκεντρωθοýμε.
Στα νεýρα μες μπερδεýεται η φýσις.

Στο σþμα, στην ενθýμηση πονοýμε.
Μας διþχνουν τα πειρÜγματα κι η ποßησις
εßναι το καταφýγιο που φθονοýμε.

          ΩχρÜ Σπειροχαßτη

¹ταν ωραßα σýνολα τα επιστημονικÜ
βιβλßα, οι αιματüχαρες εικüνες τους, η φßλη
που αμφßβολα κοιτÜζοντας εγÝλα μυστικÜ,
ωραßο κι ü,τι μας εδßναν τα φευγαλÝα της χεßλη...

Το μÝτωπü μας Ýκρουσε τüσο απαλÜ, με τüση
επιμονÞ, που ανοßξαμε για να 'μπει σαν κυρßα
η ΤρÝλα στο κεφÜλι μας, Ýπειτα να κλειδþσει.
Τþρα η ζωÞ μας γßνεται ξÝνη, παλιÜ ιστορßα.

Το λογικü, τα αισθÞματα μÜς εßναι πολυτÝλεια,
βÜρος, και τα χαρßζουμε του κÜθε συνετοý.
Κρατοýμε την παρüρμηση, τα παιδικÜ μας γÝλια,
το Ýνστικτο ν' αφηνüμεθα στα χÝρι του Θεοý.

Μια κωμωδßα η πλÜση Του σαν εßναι φρικαλÝα,
Εκεßνος, που Ýχει πÜντοτε την πρüθεση καλÞ,
ευδüκησε στα μÜτια μας να κατεβÜσει αυλαßα
-ω, κωμωδßα!- το θÜμπωμα, τ' üνειρο, την Üχλυ.

Κι Þταν ωραßα ως σýνολο η αγορασμÝνη φßλη,
στο δεßλι αυτü του μακρινοý πÝρα χειμþνος, üταν,
γελþντας αινιγματικÜ, μας Ýδινε τα χεßλη
κι Ýβλεπε το ενδεχüμενο: την Üβυσσο που ερχüταν.

                     Αισιοδοξßα

Ας υποθÝσουμε πως δεν Ýχουμε φτÜσει
στο μαýρο αδιÝξοδο, στην Üβυσσο του νου.
Ας υποθÝσουμε πως Þρθανε τα δÜση
μ’ αυτοκρατορικÞν εξÜρτηση πρωινοý
θριÜμβου, με πουλιÜ, με το φως τ’ ουρανοý,
και με τον Þλιον üπου θα τα διαπερÜση.

Ας υποθÝσουμε πως εßμαστε εκεß πÝρα,
σε χþρες Üγνωστες της δýσης, του βορρÜ,
ενþ πετοýμε το παλτü μας στον αÝρα,
οι ξÝνοι βλÝπουνε περßεργα, σοβαρÜ.
Για να μας δεχτÞ κÜποια λαßδη τρυφερÜ,
Ýδιωξε τους υπηρÝτες της üλη μÝρα.

Ας υποθÝσουμε πως του καπÝλλου ο γýρος
Üξαφνα εφÜρδυνε, μα εστÝνεψαν, κολλοýν
τα παντελüνια μας και με του πτερνιστÞρος
το πρüσταγμα χιλιÜδες Üλογα κινοýν.
Πηγαßνουμε -σημαßες στον Üνεμο χτυποýν-
Þρωες σταυροφüροι, σωτÞρες του ΣωτÞρος.

Ας υποθÝσουμε πως δεν Ýχουμε φτÜσει
απü εκατü δρüμους τα üρια της σιγÞς,
κι ας τραγουδÞσουμε, -το τραγοýδι να μοιÜση
νικητÞριο σÜλπισμα, ξÝσπασμα κραυγÞς-
τους πυρροýς δαßμονες, στα Ýγκατα της γης,
και ψηλÜ τους ανθρþπους να διασκεδÜση.



 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers