ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

ËáïãñáöéêÜ 

ÂéôóÝíôæïò ÊïñíÜñïò: Åñùôüêñéôïò Â' Åíüôçôá

BITΣENTZOΣ εßν' ο ΠοιητÞς και στη ΓενιÜ KOPNAPOΣ,       
        που να βρεθεß ακριμÜτιστος, σα θα τον πÜρει ο XÜρος.
Στη Στεßαν εγεννÞθηκε, στη Στεßαν ενεθρÜφη,
        εκεß 'καμε κι εκüπιασεν ετοýτα που σας γρÜφει.
Στο KÜστρον επαντρεýθηκε, σαν αρμηνεýγει η Φýση,
        το τÝλος του Ýχει να γενεß, üπου ο Θεüς ορßσει.       
Oι στßχοι θÝλουν διüρθωσι και σÜσμα üσο μποροýσι,
        γι' αυτοýς που τους διαβÜζουσι, καλÜ να τους γρικοýσι.

ΠOIHTHΣ
     MÝσα σε τοýτο το καιρüν Þρθεν εκεßνη η þρα,
        να μαζωχτοýν οι Στρατηγοß, ν' αναγαλλιÜσει η Xþρα,
     να κονταροκτυπÞσουσι, τα Δþρα να κερδÝσουν,
        να τιμηθοýσιν οι καλοß, να ντροπιαστοý' üσοι πÝσουν.
     EκÜτεχεν ο Pþκριτος κεßνο που διαλαλÞθη,                                 5
        κι ειςε μεγÜλη ΠεθυμιÜ παρ' Üλλον εκινÞθη,
     να δoκιμÜσει και να δει, μ' Üλογο και κοντÜρι,
        αν εßν' καλüς να πολεμÜ σαν κι Üλλο παλικÜρι.
     Kαι λÝγει του Πολýδωρου τüτες την üρεξßν του,
        και φανερþνει τÜ'θελε, ζητþντας τη βουλÞν του.                    10
     O Φßλος του, σα φρüνιμος, που πÜντα δυσκολεýγει
        τÜ'χεν ετοýτος üρεξιν κι εκεßνα οποý γυρεýγει,
     Þπασκε πÜντα να σβηστεß ο λογισμüς οπ' Ýχει,
        και την AγÜπην τσ' AρετÞς να μην τηνε ξετρÝχει.
     KατÝχοντÜς τον δυνατüν παρ' Üλλον KαβαλÜρη,                        15
        ελüγιασε πως την TιμÞν απ' üλους θÝλει πÜρει,
     και το ΣτεφÜνι το χρουσü με νßκος να κερδÝσει,
        κι η Aρετοýσα εις πλιÜ ΦιλιÜν κι AγÜπη να μπερδÝσει.
76 Γιαýτος πολλþ' λογιþ' αφορμÝς και δυσκολιÝς του βÜνει,
        γιατß δεν το'χεν üρεξιν, να πÜρει το ΣτεφÜνι.                            20
ΠOΛYΔΩPOΣ
     ΛÝγει του: "A' θÝλεις τη βουλÞ του φßλου του καλοý σου,
        Üφ' το κονταροκτýπημα, οποý'βαλεν ο νους σου.
     Γιατß α' θελÞσει η Mοßρα σου και το ΣτεφÜνι πÜρεις,
        και δεßξεις αντρειÜν πολλÞ στ' Üλογο καβαλÜρης,
     ο PÞγας εßναι φρüνιμος και θÝλει το λογιÜσει,                              25
        πως Þσουν ο τραγουδιστÞς οποý'βαλε να πιÜσει.
     Γιατß Üλλος εις τη Xþρα μας δεν εßναι σαν εσÝνα
        εις την αντρειÜ κι ομολογÜς και δεßχνεις τα χωσμÝνα.
     Kι εκεßνο, οποý για λýπησιν η AρετÞ κουρφεýγει,
        και να μποδßσει το κακü με φρüνεψη γυρεýγει,                       30
     με πελελÞν αποκοτιÜ θες να το φανερþσεις,
        να μην μπορεßς να κουρφευτεßς πλιü, μηδÝ να το χþσεις.
     Eσý'σαι, AδÝρφι, δυνατüς, μα'σου' χωστüς þς τþρα,
        δε σε κατÝχω παρÜ εγþ απ' üσοι εßναι στη Xþρα.
     Kι üλοι Ýχουν Ýγνοιαν, και ρωτοýν, απü την þραν κεßνη,           35
        οποý στους δÝκα θÜνατος και λαβωμüς εγßνη.
     Kαι 'τü σε δουν πως μ' αντρειÜ κερδÝσεις το ΣτεφÜνι,
        κεßνοι οποý εχÜσαν τσ' εδικοýς κι ο πüνος τως τσι πιÜνει,
     θÝλουν φωνιÜξει στου Pηγüς, οποý τα δßκια κρßνει,
        για κεßνους οποý εσκüτωσες, να κÜμει δικιοσýνη.                   40
     Kαι θÝλεις δει κακομοιριÝς μεγÜλες στο κορμß σου,
        και τα τραγοýδια κ' οι σκοποß σ' κλÜηματα να γυρßσου'.
     ΠιÜσ' τη βουλÞ μου, AδÝρφι μου, δÝ' την καλÜ, φουκροý την,
        Üφ' το κονταροκτýπημα για τη φορÜν ετοýτην.
     Tο πρÜμαν εßναι σýνωρον κι ακüμη οι πονεμÝνοι                        45
        εßναι θλιμμÝνοι, σκοτεινοß και μαυροφορεμÝνοι."
ΠΟΙΗΤΗΣ
     O Pþκριτος, που ΠεθυμιÜν εßχε να τονε δοýσι
        τα μÜτια οποý του δßδασι θροφÞ κι οποý τον ζοýσι,
77 το πως εκαβαλßκεψε κι Þπιασε το κοντÜρι,
        για το ΣτεφÜνι οποý'καμεν, Üλλος να μην το πÜρει,                50
     κι ουδÝ να καυχιστεß κιανεßς, πως στην AθÞνα μÝσα
        Ýτοι' ακριβÜ χαρßσματα οι ξÝνοι τα κερδÝσα'.
EPΩTOKPITOΣ
     ΛÝγει: "Πολýδωρε ακριβÝ, τÜ μου μιλεßς γρικþ τα,
        θυμοýμαι τα διατÜματα, τα'στερα και τα πρþτα
     και σμßγω εκεßνες τσ' εμιλιÝς με τοýτα οποý μου λÝγεις,              55
        κι ευρßσκω ποιÜ'ναι η αφορμÞ, οποý με δυσκολεýγεις.
     Kι εγþ εις το νου μου το'βαλα να κονταροκτυπÞσω
        και για θανÜτους εκατü πλιü δε γιαγÝρνω πßσω.
     Kι ü,τι κι α' μου'πες σÞμερο, πρÜμÜ'ναι, οποý δε μοιÜζει
        κι ο Bασιλιüς, ουδ' Üλλος τως, πλιü τοýτα δε λογιÜζει.             60
     Kι Üφις τ' αυτÜνα, α' μ' αγαπÜς, Φßλε μου, να περÜσου',
        θωρþ τη φρονιμÜδα σου, γρικþ την πονηριÜ σου.
     KατÝχω τοýτα οποý μου λες κι οποý μ' αναθιβÜνεις
        κι Üφις τα να περÜσουσι, γιατß τον κüπο χÜνεις.
     "ΓιÜ πÝ' μου, α' θÝλει η Mοßρα μου και κÜμει να νικÞσω,              65
        και το ΣτεφÜνι το χρουσü αλλοý να μην τ' αφÞσω,
     ποιÜ μεγαλýτερη χαρÜ μπορεß να δει η καρδιÜ μου,
        σα να'χω Tζüγια, οποý'καμε με Πüθον η KερÜ μου;
     Nα παßρνω σα παρηγοριÜ στα ΠÜθη νýχτα-μÝρα,
        με το ΣτεφÜνι οποý'πλεξεν η μαρμαρÝνια χÝρα;                       70
     Nα το θωρþ ταχιÜ κι αργÜ κι εις τα προσκÝφαλÜ μου
        να το κρεμνþ κι οληνυκτßς να βρßσκεται κοντÜ μου;
     Kαι μετÜ κεßνο να περνþ, þστε να παραδþσω,
        κι þστε να φÝρουν οι Kαιροß τη ζÞση να τελειþσω;
     Tαßρι να κÜμω Ýτοιαν KερÜν εμπüρεση δεν Ýχω,                         75
        τü θÝλουν Üλλοι να το που', γνωρßζω και κατÝχω.
     Kι απεßτις σ' πρÜματα ψηλÜ δε φτÜνει η μπüρεσÞ μου,
        σκιÜς με τα καμωσοýδια της ας θρÝφω το κορμß μου.
78 ¼σους κι α' δω του Παλατιοý, þς και μικρü ζαγÜρι,
        μου δßδουν αναγÜλλιαση για τη δικÞ τση χÜρη.                      80
     Kι Ýνα ΣτεφÜνι ωσÜν αυτü, αν εßν' και να μου μÝλλει,
        η ΠεθυμιÜ αναπεýγεται, πρÜμ' Üλλο πλιü δε θÝλει."
ΠOIHTHΣ
     Σαν εßδεν ο Πολýδωρος το πως τον κüπο χÜνει,
        κι ουδ' αρμηνειÜ, ουδ' διÜταμαν ο Φßλος πλιü δεν πιÜνει,
     αφÞνει τα διατÜματα και τ' αρμηνÝματÜ του                              85
        (τσ' AγÜπης Ýχου' δýναμιν πλιÜ παρÜ τα δικÜ του)
     κι αλλÜσσει νουν και λογισμüν κι αυτüς την þρα κεßνη,
        κι εις Ýτοια χρεßα μοναχüν το Φßλο δεν αφÞνει.
     ΛογιÜζει για τη φορεσιÜν, πþς να του τηνε κÜμουν,
        για να'ναι ο πλιÜ ομορφýτερος εκεß οποý θÝ' να δρÜμουν.       90
     'Aσπρη αργυρÞ, με τα χρουσÜ η φορεσÜ του εγßνη,
        Üλλη κιαμιÜ ομορφýτερη δεν Þτο σαν εκεßνη.
     KουρφÜ καταρδινιÜζεται, Πüθο μεγÜλο βÜνει,
        και πÜσκει να'βγει νικητÞς, να πÜρει το ΣτεφÜνι.
     ¹ρθεν η þρα κι ο καιρüς Þφτασε και σιμþνει                             95
        και κÜθε εßς το φßλον του με Πüθον αρματþνει.
     'Hρισε ο PÞγας, να γενεß Ýνα ψηλü πατÜρι,
        εκεß οποý θÝ' να μαζωχτοýν, να'ρθουν οι KαβαλÜροι.
     TÜβλες και τρÜβες και καρφιÜ και τÝχνη τω' μαστüρων
        εξετελειþσα' ü,τ' Þθελεν ο AφÝντης εις το φüρον.                   100
     Kαι με χρουσÜ και μ' αργυρÜ τριγýρου το στολßζουν,
        κι ελÜμπασινε τα θρονιÜ κι οι τüποι οποý καθßζουν.
     H þρα η πεθυμητικÞ Þρθεν οποý ανιμÝνα',
        να δεßξουν τα καμþματα üλοι τα παινεμÝνα.
     Mε βοýκινα απü την αυγÞ στη Xþρα διαλαλοýσι,                       105
        οι ανÞμποροι και τα μωρÜ παιδιÜ να φυλακτοýσι
     κι αν εις το φüρον Þ μωρü Þ ανÞμπορος προβÜλει,
        κι απü κιανÝνα σκοτωθεß, φονιÜ μην τονε βγÜλει.
79 BγÜνουσι τα μποδßσματα, σφαλßζουν τ' αργαστÞρια,
        γÝμουν τα δþματα λαüς, αυλÝς και παραθýρια.                      110
     Kι ως εκαλοξημÝρωσε, δευτεροδιαλαλοýσι,
        τους KαβαλÜρους κρÜζουσι, τα βοýκινα κτυποýσι.
     ¹ρθαν παραπρωτýτερας Pηγüπουλοι μεγÜλοι,
        μα εχþνουντα', δεν Þθελεν κιανεßς τως να προβÜλει
     στο φüρο, για να μην τσ' ιδοý', να ξεýρουν ποιοß'ναι τοýτοι,     115
        μα ξÜφνου να φανερωθοý', με φορεσÝς και πλοýτη.
     ¹ρθεν ο PÞγας κι Ýκατσεν απÜνω στο ΠατÜρι
        κι üρισε τüτες το ζιμιü να βγουν οι KαβαλÜροι.
     Eκεß'τονε κι η PÞγισσα, εκεß κι η ΘυγατÝρα,
        πÜντα τη NÝνα σπλαχνικÜ εκρÜτειεν απ' τη χÝρα,                   120
     η οποιÜ, σα γρα και φρüνιμη, üλα τα πßσω εθþρει
        και να γελÜσει, να χαρεß, σε τοýτα δεν ημπüρει.
     Kαι το χαρτß με γρÜμματα εις του Pηγüς τη χÝρα,
        Þλεγεν, üποιος νικητÞς βγει τοýτην την ημÝρα
     κι εις το κονταροκτýπημα εßναι καλλιÜ αντρειωμÝνος,               125
        να'χει τα Δþρα τ' ακριβÜ και να'ν' και παινεμÝνος.
     EκρÜτει, πÜλι, η PÞγισσα ανθüν περιπλεμÝνον,
        που εφαßνετü σου απ' το δεντρü τον εßχασι κομμÝνον.
     ¹τονε πλοýσος κι ακριβüς, στα φýλλα κι εις τη ρßζαν,
        γιατß ζαφειρομπÜλασα üλον τον εστολßζαν.                             130
     Kαι με μετÜξα και χρουσÜ τα φýλλα καμωμÝνα,
        που εκüμπωνε θωρþντας τον κι εγÝλα κÜθα Ýνα,
     λογιÜζοντας κι απü δεντρüν την þρα εκεßνη επιÜστη
        και τον καθÝναν Þκαμεν ετüτες κι εγελÜστη.
     Tοýτος ο Aνθüς ευρßσκετο σ' τση PÞγισσας τη χÝρα,                  135
        ογια να τον εδþσει ενοýς εκεßνη την ημÝρα,
     üποιος πλιÜ πλοýσα κι üμορφα κι Üξα Þθελε προβÜλει
        και βÜλει το κοντÜρι του με τÝχνη στη μασκÜλη.
80 Kι Þστεκε στη Bασßλισσα να δει, να το γνωρßσει
        και σ' ü,τι τσ' Þθελε φανεß, να κÜμει δßκια κρßση.                      140
     EστÝκασι με ΠεθυμιÜν üλοι, μικροß-μεγÜλοι,
        ν' ακοýσ'ν αρμÜτων ταραχÞ, Στρατιþτη να προβÜλει.
AΦΕΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΗΣ MΥΤΙΛΗΝΗΣ
     O πρþτος οποý μ' AφεντιÝς Þρθε την þρα εκεßνη,
        Þτονε τ' Aφεντüπουλον απü τη MυτιλÞνη.
     Eις Ýναν Üλογο ψαρü 'πιτÞδειος KαβαλÜρης,                               145
        üμορφος, αξαζüμενος κi ερωτοδιωματÜρης.
     Tα ροýχα οποý σκεπÜζασι 'ποπÜνω τ' ÜρματÜ του,
        μπλÜβα με τ' Üστρα τα χρουσÜ Þσα'για φορεσÜ του.
     Kι εις τ' Üρματα τση κεφαλÞς εßχε σγουραφισμÝνο
        ψηλü βουνß κι εις τη κορφÞ λαφÜκι δοξεμÝνο                          150
     κι εφαßνετü σου, εστρÝφετο, τη σαúτιÜν εθþρει,
        και να τη βγÜλει εξÜμωνε κι εκεßνο δεν εμπüρει.
     Στο ΛÜφιν αποκατωθιü ελÝγαν τα γραμμÝνα:
        "ΔÝτε και λυπηθεßτε με, εις τÜ'χω παθωμÝνα.
     ºδρωσα κι επαρÜδειρα, Ýτσι ψηλÜ να σþσω                               155
        κι ως Þσωσα, ελαβþθηκα, στÝκω να παραδþσω."
     ΠÜγει ζιμιü και προσκυνÜ, του Bασιλιοý σιμþνει,
        και τ' üνομÜ του γρÜφουσι, καθþς το φανερþνει.
     ΔημοφÜνης εκρÜζετο τ' αγÝνειο παλικÜρι,
        πολλÜ τον ετρομÜσσασι εις τσ' αντρειÜς τη χÜρη,                    160
     πολλÜ τον ερεχτÞκασι για τ' üμορφÜ του κÜλλη.
        Eσýρθηκε στο τüπο του, για να'ρθουσι κι οι Üλλοι.
PΗΓΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΥ AΝΑΠΛΙΟΥ
     ΠÜλι θωροýν κ επρüβαλε ειςε λιγÜκιν þρα
        νιοýτσικο Bασιλιüπουλον απü μεγÜλη Xþρα.
     ¹τον του PÞγα τ' Aναπλιοý ο γιüς του ο κανακÜρης,                  165
        και σαν αúτüς επÝτετο στ' Üλογο KαβαλÜρης.
     Mε νεραντζÜτα κι αργυρÜ ροýχÜ'τονε ντυμÝνος,
        νÝος, εικοσιδυü χρονþν, ομορφοκαμωμÝνος.
81 ΣτολÞ και πλοýτος κι αρχοντιÜ Þτονε το κορμß του,
        κι εßχε κι αυτüς τη σγουραφιÜ ψηλÜ στη κεφαλÞ του.              170
     Kι απü μακρÜν εδεßχνασιν οι σγουραφιÝς εκεßνες
        ¹λιο θαμπüν και σκοτεινü, με δßχως τες ακτßνες.
     Kι ομπρüς στον ¹λιο εκÜθετο κüρη σγουραφισμÝνη,
        σα να'χεν εßσται ζωντανÞ την εßχαν καμωμÝνη.
     Kι απ' τα μαλλιÜ τση τα χρουσÜ κι απü το πρüσωπü τση,            175
        ακτßνες λαμπυρüτατες εφÝγγασιν ομπρüς τση.
     Eßχε κι αυτüνος γρÜμματα στον ¹λιον αποκÜτω,
        τα ΠÜθη του εφανÝρωνε, τα ΠÜθη του εδηγÜτο:
     "Eκεßνη οποý μ' ελÜβωσε κι οποý πολλÜ με κρßνει,
        η ομορφιÜ κι η λÜμψη τση του 'λιοý τσ' ακτßνες σβÞνει".          180
     ΩσÜν τον πρþτο, Ýτσι κι αυτüς του Bασιλιοý σιμþνει,
        και τ' üνομÜ του γρÜφουσι, καθþς το φανερþνει.
     Aντρüμαχος εκρÜζετο κι αντρειÜ μεγÜλην Ýχει,
        τρομÜσσει και φοβÜται τον, üποιος τονε κατÝχει.
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ MΟΘΩΝΗΣ
     ΠÜλι ξοπßσω του αυτεινοý επρüβαλε κοντÜρι                               185
        κι Üλογο κüκκινο, ψηλü, μ' üμορφο KαβαλÜρη.
     Tοýτ' Þτον τ' Aρχοντüπουλο που üριζε τη Mοθþνη,
        πÜντÜ'χει λογισμοýς τιμÞς, πÜντα ψηλÜ ξαμþνει.
     ¹τονε χρουσοκüκκινη η φορεσÜ που 'φüρει,
        χÜρισμα του την Þκαμε μιÜ πλουμισμÝνη κüρη.                        190
     Στη κεφαλÞ του η σγουραφιÜ, που ηθÝλησε να βÜλει,
        Þδειχνε πως μαραßνεται για μιÜς νερÜιδας κÜλλη.
     Tον ¸ρωτÜ'χε μ' Üρματα και να βαρεß ξαμþνει,
        πυρρÞ φωτιÜ με μιÜ KαρδιÜ και σιδερüν αμüνι.
     Mε γρÜμματα αποκατωθιü λÝγει, ξεκαθαρßζει,                              195
        που κÜθα εßς τα ΠÜθη του και πüνον του γνωρßζει:
     "Θωρεßτε τοýτη τη καρδιÜ; ΠυρρÞ φωτιÜ τη καßγει.
        Στ' αμüνι κοπανßζεται κι ¸ρωτας τη δοξεýγει."
82  Kαι τ' üνομÜ του ελÝγασι ΦιλÜρετον οι Üλλοι,
        εßχεν αντρειÜ και δýναμι και πλουμισμÝνα κÜλλη.                     200
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ EΓΡΙΠΟΣ
     Mε φορεσÜ ολοπρÜσινη, μ' αúτοýς χρουσοýς στη μÝση,
        Þρθε και τ' Aρχοντüπουλο που HρÜκλη τονε λÝσι.
     ¼ριζε χþρες και χωριÜ εις τσ' ¸γριπος τα μÝρη
        κι εις εν αντρειÜ και φρüνεψη δεν εßχεν Üλλο ταßρι.
     Tη σγουραφιÜ στη κεφαλÞ με τÝχνη την εκÜμα',                          205
        και τη λαχτÜρα τση καρδιÜς Þλεγε με το γρÜμμα.
     ¹τον μιÜ Bρýση κι Þτρεχε νερü Üσπρο, κρουσταλλÝνιο
        κι Ýνα δεντρüν ανÜδια τση, ψημÝνο, μαραμÝνο,
     δßχως ανθοýς, δßχως βλαστοýς, δßχως καρποýς και μÞλα
        κι Þδειχνε πως ξεραßνουνται οι κλþνοι και τα φýλλα.                210
     ¹σαν και γρÜμματα χρουσÜ εις του δεντροý τη μÝση,
        την παραπüνεσιν του νιοý και τον καημü του λÝσι:
     "Tη βρýση στÝκω και θωρþ, δε θÝ' να με δροσßσει
        κι αφÞνει με να ξεραθþ, δεν κÜνει δßκια κρßση."
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ MΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
     Mε σποýδα και με βιÜ πολλÞν επρüβαλε, λιοντÜρι,                        215
        ο AφÝντης τση MακεδονιÜς, τ' üμορφο παλικÜρι.
     ¹τονε εικοσιενοýς χρονοý, üμορφος κοπελιÜρης,
        πολλÜ μεγÜλης δýναμης, πολλÜ μεγÜλης χÜρης.
     TραγουδιστÞς, ξεφαντωτÞς και νυχτογυρισμÝνος,
        στου Πüθου τα στρατÝματα πολλÜ βασανισμÝνος.                    220
     Kαι τ' üνομÜ του το γλυκý το λÝγαν NικοστρÜτη,
        η φορεσÜ του Þτο χρουσÞ, üλο καρδιÝς γεμÜτη.
     Eßχε κι αυτüς στη κεφαλÞ τσ' AγÜπης το σημÜδι,
        πολλþ' λογιþν πουλιÜ νεκρÜ εκεßτουνταν ομÜδι,
     κι Ýνα ΓερÜκι ζωντανü στο δßκτυ μπερδεμÝνο,                             225
        με γρÜμματα που λÝγασι πως εßναι σκλαβωμÝνο:
     "ΠολλÜ πουλιÜ κυνÞγησα και λÝσι με Πετρßτη,
        μα 'δα 'κομπþθηκα κι εγþ κι επιÜστηκα στο δßχτυ."
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ KΟΡΩΝΗΣ
83 Δεν Þτονε καλÜ σωστüς κι απü μακρÜ γρικοýσι
        σÜλπιγγες με τσι νιÜκαρες, βοýκινα, και κτυποýσι.                    230
     Kι üλοι εστραφÞκαν και θωροýν προς τη μερÜν εκεßνη,
        και πεθυμοý' να μÜθουσιν ßντÜ'το, κ' ßντα εγßνη.
     Kι ωσÜ φεγγÜρι λαμπυρüς εφαßνετο στη μÝση
        εßς KαβαλÜρης, κ' Þρχετο την Tζüγια να κερδÝσει,
     σ' Ýνα φαρß μαυρüψαρο, üμορφο και μεγÜλο,                              235
        πηδþντας και χλιμßζοντας Þκανε κÜθε ζÜλο.
     ¹τονε δßχως φορεσÜ, κ' εβγÞκε απü'να σπÞλιο,
        ντυμÝνος Üρματα χρουσÜ που λÜμπα' σαν τον ¹λιο.
     Tοýτο το σπÞλιον Þκαμε με τÜβλες και με τρÜβες,
        με σγουραφιÝς τριþ' λογιþν, πρÜσινες, μαýρες, μπλÜβες.          240
     Tο μαýρο δεßχνει σκοτεινü, το πρÜσινο σα δÜση,
        το μπλÜβο, πÝτρες [χÜλαβρο], που μπüρειε να γελÜσει
     η σγουραφιÜ κÜθ' Üνθρωπον οποý να μην κατÝχει,
        και να θαρρεß κι απαρθινÜ ο τüπος σπÞλιον Ýχει.
     ¹τον ανßψον ακριβü του AφÝντη απ' την Kορþνη,                      245
        καθÝνας που τον-ε θωρεß, τον αποκαμαρþνει.
     Kι οληνυκτßς με μαστοριÜ κεßνο το σπÞλιο κÜνει,
        και το ταχý στη μÝσην τως ωσÜν αúτüς εφÜνη.
     Δρακüμαχος εκρÜζετο, Ýτσ' Þτον τ' üνομÜ του,
        σπßδες, λιοντÜρια εσκüτωσε με τη παλικαριÜ του.                    250
     H σγουραφιÜ τση κεφαλÞς δεßχνει την üρεξß του,
        πως χαßρεται στα βÜσανα και θρÝφει τη ζωÞν του.
     Eßχεν εκεßνο το Πουλß που στη φωτιÜ σιμþνει,
        καßγεται κι Üθος γßνεται, και πÜλιν ξανανιþνει.
     EλÝγασιν τα γρÜμματα, σ' üποιον κι αν τα διαβÜζει,                     255
        πως η φωτιÜ, που τον κεντÜ, δροσßζει, üχι να βρÜζει:
     "¼σο σιμþνω στη φωτιÜ, και βρÜζει και κεντÜ με,
        τüσο και ξανανιþνει με, γιατρεýγει και φελÜ με."
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΟΥΝΙΑΣ
84 Mε μιÜ βροντÞ και μι' αστραπÞ με τÝχνη καμωμÝνη,
        απü 'να νÝφαλο θολüν, εßς καβαλÜρης βγαßνει.                           260
     Eτοýτος εßναι π' üριζε τση ΣκλαβουνιÜς τους τüπους,
        ποτÝ η αντρειÜ του δε ψηφÜ ουδÝ θεριÜ, ουδ' ανθρþπους.
     Στη δýναμß του 'παßρεται, πολλÜ'τον καυχησÜρης,
        εßχε χαρÜ να πολεμÜ, πεζüς και καβαλÜρης.
     Aυτüς δεν εßχε φορεσÜ και τ' ÜρματÜ του λÜμπου'                       265
        κι Þσα' γεμÜτα ανθοýς δεντρþ και λοýλουδα του κÜμπου.
     ΠÜντ' Ýδειχνε τον Üπονο, πÜντα τον μανισμÝνο,
        μιÜ πιθαμÞ 'περßσσευγε το πλιÜ μακρý αντρειωμÝνον.
     Eßχε κι αυτüς στην κεφαλÞ νησß σγουραφισμÝνο
        κι Þτο στη μÝση του γιαλοý βαθιÜ θεμελιωμÝνο                        270
     κι η θÜλασσα κι ο Üνεμος με μÜνητα το δÝρνα',
        το κýμαν Þσκα κι Üφριζε κι απ' τη κορφÞν του 'πÝρνα,
     μα'δειχνε πως δε τη ψηφÜ τη μÜνηταν εκεßνη
        κι ασÜλευτο στη ταραχÞ κι αλýγιστον εγßνη.
     Tο γρÜμμα Þτον εýκολο και κÜθε εßς το γρßκα,                            275
        για ποι' αφορμÞν η θÜλασσα κι Üνεμος δεν το 'νßκα:
     "Φüβοι, τρομÜρες, μÜνητες και κýματα ως φουσκþσουν,
        δεν ημποροý' μιÜν μπιστικÞ φιλιÜ να ξεριζþσουν."
     T' üνομα που του βγÜλασι την þρα που 'γεννÞθη,
        ωσÜν ακρομεγÜλωσε πÜραυτα τ' απαρνÞθη                             280
     κι ηýρηκεν Üλλον üνομα, Ýτσ' Þθελε, Ýτσ' ορßζει,
        Tριπüλεμος εκρÜζετο, νο για να φοβερßζει.
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ AΞΙΑΣ
     Tην þραν οποý φÜνηκε τοýτος ο αντρειωμÝνος,
        επρüβαλεν απü μακρÜ εßς νιüς καμαρωμÝνος.
     Σγουρüς, ξαθüς, πολλÜ'μορφος, που ßσα του δεν εγßνη                285
        Üλλος κιανεßς και να βαστÜ την ομορφιÜν εκεßνη.
     Tοýτο Þτον τ' Aφεντüπουλο που την AξιÜν ορßζει,
        νýκτα και μÝρα πολεμÜ, ποτÝ του δε μανßζει,
85 μα πÜντα του, þς και τη μαλιÜ με γÝλιο τηνε κÜνει,
        καλοσυνÜτος σαν αυτüν στο Küσμο δεν εφÜνη.                       290
     ΓλυκÜρετος εκρÜζετο κι ως Þρθε üποý'σαν οι Üλλοι,
        με σπλÜχνος εχαιρÝτησε και μ' αρχοντιÜ μεγÜλη.
     Kι üλοι τον αγαπÞσασι κι ας μη τονε γνωρßζουν,
        γιατß οι ανθοß της AρχοντιÜς απü μακρÜ μυρßζουν.
     Tο PÞγαν επροσκýνησε και τ' üνομÜ του γρÜφει.                         295
        Φαρßν εκαβαλßκευγε λεýτερο σα το λÜφι.
     ¹το στο στÞθος κüκκινο, μαýρ' Þτον η κοιλιÜ του,
        ψαρÜ τα πüδια κι ο λαιμüς και μοýρτζινη η τριχιÜ του,
     ολÜσπρα τα καποýλια του, πολλ' ολωνþν αρÝσει,
        γýρου-τριγýρου στÝκουσι κι Ýχουν τονε στη μÝση.                  300
     ΔικτÜτην εßχε φορεσÜ κι üλη χρουσοπλεμÝνη
        κι εις κÜθε μιÜ απü τσι θελιÝς καρδιÜ σαúτεμÝνη.
     Aπüσταν Þτονε μικρüς, ηγÜπησε μιÜ κüρη,
        και να τη βγÜλει απü το νου ποτÝ του δεν ημπüρει.
     ΠÜντα την εßχε σ' τση καρδιÜς τα βÜθη ριζωμÝνη,                       305
        κι üσον επÝρναν ο καιρüς, η παßδα του πληθαßνει.
     Kι η σγουραφιÜ τση κεφαλÞς κι ο στßχος ü,τι ελÜλει,
        Þδειχνε την εμπüρεσι τσ' AγÜπης τη μεγÜλη.
     Eßχε ΦεγγÜρι λαμπυρü, τριγýρου üλο γεμÜτο,
        κι Ýνα δεντρü μικρü, ξερü, στο φÝγγος αποκÜτω.                     310
     Kαι πÜλι ανÜδια Ýνα δεντρü με τ' Üνθη, με τα μÞλα,
        κι ο ¸ρωτας 'κοιμÜτονε στα δροσερÜ του φýλλα.
     Tο γρÜμμαν εφανÝρωνε κι εκεßνο ξεδιαλýνει,
        για ßντα το'να εßναι χλωρü, τ' Üλλο ξερüν εγßνη:
     "Στη γÝμισι του Φεγγαριοý, Üλλο δεντρü δε πιÜνει,                     315
        μüνο τσ' AγÜπης το δεντρü, που πÜντα ρßζες κÜνει."
     Mε σπλÜχνος εχαιρÝτησεν üλους, μικροýς-μεγÜλους
        κι απüκει σ' τüπο και σ' αδειÜν εσýρθη σαν και τσ' Üλλους.
KΑΡΑΜΑΝΙΤΗΣ
86  Eπρüβαλε κι ωσÜ θεριü Ýνας Kαραμανßτης,
        οποý'χεν üχθρητα πολλÞ με το νησß τση KρÞτης.                     320
     ¹τονε AφÝντης δυνατüς και πλοýσος και μεγÜλος,
        σ' κεßνα τα μÝρη ωσÜν αυτüς δεν εγεννÞθην Üλλος.
     Δεν επροσκýνα ουδ' Oυρανüν, ουδ' 'Αστρα, ουδÝ ΣελÞνη,
        το Küσμον εφοβÝριζε με τη θωριÜν εκεßνην.
     Eις το σπαθß του επßστευγεν, εκεßνον επροσκýνα,                        325
        πÜντα πολÝμους κι üχθρητες, πÜντα μαλιÝς εκßνα.
     ¹τονε κακοσýβαστος και δýσκολος περßσσα,
        εις τη μαλιÜν εχαßρετο και την AγÜπη εμßσα.
     Σπιθüλιοντας εκρÜζετο κι ως Þρθεν εις το PÞγα,
        με γρßνιες εχαιρÝτησε κι εμßλησε και λßγα.                                  330
     ΠοτÝ του δεν εγÝλασε, μα πÜντα του λογιÜζει
        κι εßναι η λαλιÜ του σιγανÞ σαν "AλλÜ!" üντες φωνιÜζει.
     Mιλþντας εφοβÝριζε, με τη θωριÜ του βλÜφτει,
        και μιÜ πλεξοýδα εκρÝμετον εις το'να του ριζÜφτι.
     Eκαβαλßκευγε Üλογο αγριüτατο περßσσα,                                    335
        οποý το εφοβηθÞκασι στο φüρο üσοι κι αν Þσα'.
     OρÜ εßχε ως κατσουλüπαρδος και πüδια ωσÜ βουβÜλι
        και μÜτια ωσÜν αγριüκατος κι η γλþσσα του μεγÜλη,
     Þτονε η τρßχα του ψαρÞ, μπαλþματα γεμÜτη,
        κüκκινα, μαýρα, μοýρτζινα απÜνω στο δερμÜτι.                     340
     ¹το λιγνü κι ελεýτερο, στο γλÜκι δε το σþνει,
        να'ν' κι απü χÝρα δυνατÞ, σαÀτα ουδÝ βερτüνι.
     ΣυχνιÜ-συχνιÜ Þσερνε φωνÝς, μα δε χιλιμιντρßζει,
        εßχε πολλ' Üγρια τη λαλιÜν κι ωσÜ θεριü μουγκρßζει.
     ΩσÜν εγρÜφτη στου Pηγüς και τ' üνομÜ του λÝγει,                     345
        για να σταθεß τüπον πολýν, μεγÜλη αδειÜ γυρεýγει.
     Oι κÜμποι δε τ' αρÝσασι κι ο τüπος δε τον παßρνει
        κι επÜ κι εκεß με το φαρß συχνοπηαινογιαγÝρνει.
87  Eßχε κι απÜνω στ' Üρματα βαλμÝνο Ýνα δερμÜτι
        'νοýς λιονταριοý, που εσκüτωσε στα δÜση üπ' επορπÜτει       350
     κι εκρÝμουνταν του λιονταριοý τα πüδια μπρος στα στÞθη,
        πολλÜ'χε δυνατÞ καρδιÜ, που δεν τον εφοβÞθη.
     ΣυχνιÜ-συχνιÜ του δερματιοý τα πüδια Ýτσ' 'σαλεýγαν,
        που εφαßνετο σαν Üνθρωπο ν' αρπÜξουν εγυρεýγαν.
     Mε δßχως να στραφεß να δει, τσ' Üλλους να χαιρετÞσει                355
        και δßχως να συγκατεβεß ανθρþπου να μιλÞσει,
     εγρßνια προς τον Oυρανüν, εγρßνια στον αÝρα,
        η üψη του εφανÝρωνε τÜ'κανε με τη χÝρα.
     H φορεσÜ του κι η θωριÜ και το φαρßν ομÜδι,
        εδεßχνα' πως εßν' δαßμονας κι εβγÞκεν απ' τον 'Αδη.                 360
     Στη κεφαλÞ εßχε ολüμαυρο το XÜρο με δρεπÜνι
        και με το αßμα γρÜμματα, üχι με το μελÜνι.
     Kι ελÝγαν: "¼ποιος με θωρεß, ας τρÝμει κι ας φοβÜται,
        και το σπαθßν, οποý βαστþ, κιανÝνα δε λυπÜται."
O ΥΓΙΟΣ ΤΟΥ PΗΓΑ ΤΟΥ BΥΖΑΝΤΙΟΥ
     Mε στüλιση βασιλικÞ και πλοýσα πλιÜ παρ' Üλλη,                       365
        και μ' Ýπαρσες ρηγατικÝς και μ' AφεντιÜ μεγÜλη,
     επρüβαλεν ωσÜν αúτüς, στ' Üλογο καβαλÜρης,
        του Bασιλιοý του Bυζαντιοý ο γιüς τ' ο κανακÜρης,
     με KαβαλÜρους εßκοσι κι εßκοσι πεζολÜτες
        κι απü μακρÜ επλουμßζανε κι ελÜμπασιν οι στρÜτες.               370
     Tσι πεζολÜτες Ýχει ομπρüς, Üσπρα Üρματα εφοροýσαν,
        και τα σπαθιÜ βαστοý' γδυμνÜ, εκεß που προπατοýσαν.
     Kι οι KαβαλÜροι οπßσω τως, ομορφοστολισμÝνοι
        κι επαραστÝκαν τ' Aφεντüς, σαν Þσαν κρατημÝνοι.
     Kι ομπρüς απ' üλους Þρχουνταν, πεζοß, üχι καβαλÜροι,              375
        οκτþ νÝοι ξαρμÜτωτοι, του Bασιλιοý αλογÜροι,
     ενοýς κορμιοý κι ενοýς καιροý, μιÜ φορεσÜ ντυμÝνοι,
        σγουροß, ξαθοß, μακροß, λιγνοß κι ομορφοκαμωμÝνοι,
88 πεζοß, με ζÜλα μετρητÜ και διþμα επορπατοýσαν,
        κι üλοι τοýς μυριοχαßρουνταν εκεß που τους θωροýσαν.         380
     Kι εσýρνασι κι οκτ' Üλογα, οποý Üλλα σαν εκεßνα,
        στο στÜβλο το ρηγατικü, δεν Þσα', ουδ' απομεßνα',
     τρßα μοýρτζινα, τρßα κüκκινα κι Ýνα ψαρü μεγÜλο
        κι Ýνα στη μÝση ολüμαυρο, που επÞδα σ' κÜθε ζÜλο.
     Mα μπρος απ' üλους Þρχουνταν τÝσσερεις καβαλÜροι,               385
        στη μαστοριÜ τση σÜλπιγγας εßχα' μεγÜλη χÜρη,
     να τες φυσοýν, Ýτσι γλυκιÜ τσ' εκÜναν κι ελαλοýσαν,
        που εφαßνετü σου και πουλιÜ Þσαν και κιλαδοýσαν.
     T' Üλογο, που ο Pηγüπουλος Þτονε καβαλÜρης,
        εßχε μεγÜλη δýναμιν, Þτο μεγÜλης χÜρης,                                390
     επÞδα με τα τÝσσερα απÜνω στον αÝρα,
        πολλÜ θαμÜσματÜ'καμεν εκεßνη την ημÝρα,
     'τü'χε πετÜξει στα ψηλÜ, στη γη να μην εγγßζει,
        ετσßνα κι αγριεýγουντον κι ωσÜ θεριü μουγκρßζει
     και δßχως να πατεß στη γη, καθþς αναθιβÜνω,                           395
        Ýριχνεν εκατü τσινιÝς στον Üνεμον απÜνω.
     Eτοýτα üλα τα'κανεν AφÝντης που τ' ορßζει
        κι οποý τη γνþμην του γρικÜ, τσι πρÜξες του γνωρßζει.
     ΠÜλι Ýστεκε στο χÝρι του, πρÜμÜ'τονε μεγÜλο,
        να το μερþνει σαν αρνß, να δεßχνει πως εßν' Üλλο.                    400
     AδειÜσασι, ως τον εßδασι κι εκÜμασßν του τüπον
        κι Ýλαμψε σÜν Aυγερινüς στη μÝση των ανθρþπων.
     EφÜνηκε, ως επρüβαλεν, η AφεντιÜ την Ýχει,
        καθÝνας τον εγνþρισε κι ας μην τονε κατÝχει,
     πως εßν' AφÝντης, Bασιλιüς, ψηλοý δεντροý κλωνÜρι,                405
        'πειδÞ τον συντροφιÜζουσι πεζοß και καβαλÜροι.
     ΠÜγει στου PÞγα το ζιμιü, με γνþση χαιρετÜ τον,
        λßγα σαλεýγει το κορμß, λßγα το κλßνει κÜτω.
89 Eπαßρετο κι ερÝμπετο στην AφεντιÜ τη τüση,
        στη μεγαλüτητα κιανεßς δεν εßν' να του σιμþσει.                     410
     Πιστüφορος εκρÜζετο, εδÝτσι τονε λÝσι,
        üλοι τον ορεχτÞκασι, πολλÜ ολονþν αρÝσει.
     ¹τονε δρÜκος στην καρδιÜ, στη δýναμη λιοντÜρι,
        ποτÝ δεν εφοβÞθηκε πεζü, ουδÝ καβαλÜρη.
     Eφüρειε κÜποια φορεσÜ, π' üσοι κι αν τη θωροýσι,                    415
        ßντÜ'ναι, πþς να γßνηκε, δε ξεýρουσι να ποýσι,
     Þλαμπε τüσο κι Þστραφτε, που κÜθε φως θαμπþνει,
        κι η λαμπυρÜδα τση η πολλÞ την ομορφιÜ τση χþνει,
     γιατß δεν Þτο μπορετü κιανεßς να του σιμþσει,
        και νη ακτßνα τω' ρουχþ' να μη τονε θαμπþσει.                     420
     Σ' κιανÝναν Üλλο ο Bασιλιüς την κεφαλÞ δε κλßνει,
        αμÞ αυτουνοý πολλÞν τιμÞ δßδει την þραν κεßνη.
     Mε πρüσωπο χαιρÜμενο, με λüγια ζαχαρÝνια,
        ετοýτον αποδÝχτηκεν, üχι Ýτσι πλιü κιανÝνα.
     Kι απ' το θρονß του το χρουσü λιγÜκι ανεσηκþθη,                    425
        πολλÞ τιμÞ παρ' αλλουνοý τουνοý του AφÝντη εδüθη.
     Tοýτος αγÜπα κι üλπιζε μιÜ κüρη να νικÞσει,
        και μ' üλο οποý'χε δυσκολιÝς, δε θÝ' να την αφÞσει.
     Mα λüγιαζε χαιρÜμενο τÝλος να ξετελειþσει,
        να κÜμει τü'χε ΠεθυμιÜ και τ' Üγρια να μερþσει.                     430
     Kι η σγουραφιÜ τση κεφαλÞς Þδειχνε την ολπßδα,
        γιατ' εßχε κλÞμα δροσερü μ' üμορφην αγγουρßδα.
     Kι Þλεγε ο στßχος κι η γραφÞ: "Mε το καιρüν ολπßζω,
        να φÜγω τ' üξινο γλυκý, που εδÜ δε γεματßζω."
     ¼λοι τα μÜτια τως σ' αυτüν στρÝφου' και συντηροýσι,             435
        και δεν αναντρανßζουσι κιανÝνα πλιü να δοýσι.
     H Aρετοýσα μοναχÜς, που'χεν αλλοý το νου τση,
        ελιγοστρÜφηκε να δει, μα εμßλειε του Kυροý τση.
NENA
90 Tüτε η Φροσýνη σιγανÜ λÝγει στην Aρετοýσα:
        "KερÜ μου, δε θωρεßς κι εσý τα κÜλλη του τα πλοýσα;          440
     ΣτρÜφου κι εσý και ξÜνοιξε, üπου θωροýσιν üλοι,
        να δεις τη βρýσι τσ' εμορφιÜς, πλουσüτητας περβüλι.
     Παρακαλþ το Pιζικü κι η Mοßρα να το θÝλει,
        και τοýτος ο Pηγüπουλος, üχι Üλλος, να σου μÝλλει.
     Nα παντρευτεßς, να τιμηθεßς, σα καταπþς σου πρÝπει,               445
        κι απü μακρÜ ο Pωτüκριτος, σα δοýλος, να σε βλÝπει.
     N' αφÞσεις χüρτα βρομερÜ κι ανθü φαρμακεμÝνο,
        να πÜρεις ρüδον üμορφο και μοσκομυρισμÝνο."
ΠOIHTHΣ
     Eκεßνη ουδÝ πλουσüτητα γυρεýγει, μηδÝ χÜρες,
        μα üλες τση φαßνουνται χιονιÝς κι ανεμικÝς κι αντÜρες.           450
     Kι ακüμη δεν επρüβαλεν ο ¹λιος που τη βρÜζει
        κι εκεßνος, που για λüγου του παντοτινÜ λογιÜζει.
AΦΕΝΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
     Θωροýσι πßσω τουτουνοý πÜλι Ýνα KαβαλÜρη,
        Üσκημον εις το πρüσωπο κι Üγριο σα λιοντÜρι,
     δßχως κιανÝνα σýντροφο. Kι Þτονε αρματωμÝνος,                      455
        απü τα νýχια þς τη κορφÞ σßδερα φορτωμÝνος.
     AρματωσÜ πολλÜ βαρÜν εßχε και σκουριασμÝνη
        κι η üψη μαυροπρÜσινη, αγριοσυννεφιασμÝνη.
     'Aλογο εκαβαλßκευγε π' Üνεμος δε το σþνει,
        δßχως να κροýγει μ' Üρματα, η üψη του λαβþνει.                   460
     OυδÝ κιαμιÜ Üλλη φορεσÜ για τüτες δεν εφüρει.
        Tοýτος αγÜπα απü Kαιρü μιÜ πλουμισμÝνη κüρη,
     κι εκüπιαζε κι εξüμπλιαζε πολλÜ, να τηνε κÜμει
        να πει και να το συβαστεß, να σμßξουσιν αντÜμι.
     M' αυτεßνη δε τον Þθελε και πÜντα τον εμßσα,                            465
        γιατß Þτον Üσκημος πολλÜ κι αγριüτατος περßσσα.
     Εκεßνος πÜντα λüγιαζε, πως να τον αγαπÞσει
        κι ουδÝ ποσþς δεν Þθελε τÝτοιαν οδü ν' αφÞσει,
91 μα μ' üλο ποý την Þβλεπε σκληρÞ και γρινιασμÝνη,
        πÜντα με την απομονÞ το σπλÜχνος τση ανιμÝνει.                  470
     Στη περικεφαλαßα του τη κατασκουριασμÝνη,
        με σγουραφιÜ εßχε θÜλασσαν Üγρια και θυμωμÝνη,
     κι εις τ' ακρογιÜλιν εßς ψαρÜς πεζüβολον εκρÜτει,
        μα βλÝποντας τη θÜλασσα τα κýματα γεμÜτη,
     με το δακτýλι του Þδειχνε, τÜχα ο καιρüς δε σÜζει,                   475
        να κυνηγÞσει, να χαρεß, σα καταπþς λογιÜζει.
     Kαι με το γρÜμμα φανερÜ, που κÜθα εßς το γρßκα,
        Þλεγε πως τσι δυσκολιÝς η υπομονÞ τσ' ενßκα:
     "Aν Ýχω την απομονÞ και να μηδÝν οκνÝψω,
        σα σιγανÝψει ο καιρüς, ολπßζω να ψαρÝψω."                          480
     ¸ρχεται ομπρüς εις του Pηγüς, καθþς εκÜμαν Üλλοι,
        εγρÜφτηκε και προσκυνÜ μ' αγριüτητα μεγÜλη.
     Δρακüκαρδος εκρÜζουντα', δρÜκου σουσοýμιν Ýχει,
        ποτÝ του δεν εγÝλασε, ουδÝ χαρÜ κατÝχει.
     Eτοýτος δεν εγνþρισεν ου κýρην, ουδÝ μÜνα                           485
        κι αποýσταν Þτονε μικρüς, στη κοýνιαν, εποθÜνα'.
     Eις μιÜς λαλÜς του μÜγισσας το σπßτιν ενεθρÜφη,
        για κεßνο 'γßνη Ýτσ' Üγριος, καθþς ο στßχος γρÜφει.
     Στη ΠÜτραν εγεννÞθηκε κι εκεßνην αφεντεýγει,
        ποτ' Üνθρωπο δεν αγαπÜ κι üλο μαλιÝς γυρεýγει.                   490
     Σιμþνει του Σπιθüλιοντα και τσ' Üλλους δε γυρεýγει,
        τα φροýδια του ενÝσυρνε, τα μÜτια του αγριεýγει
     κι ο εßς τον Üλλον χαιρετÜ κι ωσÜ θεριÜ μουγκρßζουν,
        και με την Üγρια τως θωριÜν τον Küσμον φοβερßζουν.
PΗΓΟΠΟΥΛΟ ΤΗΣ KΥΠΡΟΥ
     Tην þρα κεßνη απü μακρÜ πολλÞ λαλιÜ γρικοýσι,                      495
        πολλþν αρμÜτων ταραχÞ, φαριÜ χιλιμιντροýσι.
     Kι Þτονε το Pηγüπουλο τση Kýπρου, ο πετρßτης
        κι Þλαμπε ως λÜμπει ο Aυγερινüς κι ως φÝγγει ο Aποσπερßτης.
92 Kι ως Þσωσεν εις του Pηγüς, ποιüς εßν', εκεß το λÝγει,
        κÜνει ζιμιü και φÝρνουν του κοντÜρια και διαλÝγει.                 500
     ΠιÜνει το πλιÜ βαρýτερο, πετÜ το στον αγÝρα,
        σα φýλλο το αποδÝχτηκε στη δυνατÞ του χÝρα.
     Δεßχνει τσι χÜρες της αντρειÜς και του κορμιοý τα κÜλλη,
        πολλÜ τονε ρεχτÞκασιν üλοι, μικροß-μεγÜλοι.
     Kυπρßδημος εκρÜζετο, πολλοß τον εγνωρßζαν,                            505
        üλα του τα καμþματα απü μακρÜ μυρßζαν.
     Kαι τ' ÜρματÜ του με μαγνιÜν Þσανε σκεπασμÝνα
        και με χρουσÜφι απανωθιü δεντρÜ περιπλεμÝνα,
     Þσαν και βρýσες και πουλιÜ, με μαστοριÜ μεγÜλη
        κι Ýδειξε τοýτη η φορεσÜ üμορφη πλιÜ παρ' Üλλη.                  510
     Στη περικεφαλαßα του Þτο σγουραφισμÝνο
        αμÜξι κι εκωλüσυρνε τον ¸ρωτα δεμÝνο.
     Kι εßχε και γρÜμματ' αργυρÜ και κÜθε εßς τα γρßκα,
        πως το κοπÝλι το τυφλü ποτÝ δε τον ενßκα:
     "Tον νικητÞ, τον κερδετÞ, στα πÜνω κι εις τα κÜτω,                 515
        δεμÝνο κωλοσýρνω τον στ' αμÜξι μου αποκÜτω."
EΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
     ¹ρθε λαüς αρßφνητος, εγÝμισεν ο φüρος,
        στο ýστερον ο Pωτüκριτος Þσωσεν ασπροφüρος,
     σ' Ýνα φαρßν ολüμαυρο, το'να του πüδι εßν' Üσπρο
        και μÝσα σ' üλους Þλαμπεν ωσÜν τσ' ημÝρας τ' Üστρο.           520
     ¼λοι εσταθÞκα' να θωροýν Ýτοιο κορμß αξωμÝνο,
        νÝον, καβαλÜρην üμορφον, αúτü σγουραφισμÝνο.
     'Aσπρη, φαντÞ, χρουσÜργυρη Þτονε η φορεσÜ του,
        και με μεγÜλη μαστοριÜ σκεπÜζει τ' ÜρματÜ του
     και μ' Ýτοια τÝχνη η φορεσÜ και μαστοριÜν εγßνη,                      525
        που εφαßνουνταν και τ' Üρματα κι εφαßνουντον κι εκεßνη.
     Σ' τση κεφαλÞς τη σγουραφιÜ τουνοý του διωματÜρη,
        Þτονε μÝσα στη φωτιÜν καημÝνο Ýνα ΨυχÜρι.
93 Kι εßχε με γρÜμματ' αργυρÜ και παραχρουσωμÝνα,
        εις τρüπον κατασκεπαστüν, τα ΠÜθη του γραμμÝνα               530
     "Tη λαμπυρÜδα τση φωτιÜς ορÝχτηκα κι εθþρου'
        κι εσßμωσα κι εκÜηκα, να φýγω δεν ημπüρου'."
     EπÞγεν εις του Bασιλιοý κι ως Þσωσε κοντÜ του,
        το πρüσωπο εφανÝρωσε κι Þλαμψε η ομορφιÜ του.
     Kαι τ' üνομÜ του ως το'γραψε, στÞν αγαπÜ ξανοßγει,                 535
        κι εκεßνη εγρßκα την καρδιÜν, το πως πετÜ να φýγει.
     ¹τρεμε αυτÞ στη μιÜ μερÜ κι εκεßνος εις την Üλλη,
        μα εχþνασι το κÜρβουνο κι οι δυü τως στην αθÜλη.
     Kι ωσÜν πουλÜκι üντε βραχεß και χαμοκουκουβßσει
        κι ο ¹λιος Ýβγει να το βρει, να το ζεστοκοπÞσει,                     540
     κÜτσει ζιμιü εις ψηλü δεντρü και γλυκοκιλαδÞσει,
        απλþσει τα φτεροýγια του, το στÞθος πιπιρßσει,
     ζερβÜ-δεξÜ, γη κι Oυρανüν χαιρÜμενο ξανοßξει,
        σημÜδι τση παρηγοριÜς και τση χαρÜς του δεßξει-
     Ýτσι κι αυτεßνη εχÜθηκε, με γνþση να λογιÜσει                          545
        τüτες τον ¹λιο ανÜδια τση, οποý τση δßδει βρÜση.
     KαλÜ και μυριοχÜριτον τον Þκαμεν η Φýση
        κι εφÜνηκε ξεχωριστüς σ' AνατολÞ και Δýση,
     μ' αν εßχεν εßσται κι Üσκημος, τüτες, την þρα κεßνη,
        σαν Þβαλε τον Πüθον τση, πολλÜ'μορφος εγßνη.                    550
     Kαι φαßνεταß τση Üλλος κιανεßς στα κÜλλη δε του μοιÜζει,
        Üξον πολλÜ μÝσα στο νουν πÜντα τονε λογιÜζει.
     Eκεßνο μüνο συντηρÜ, εκεßνον αξανοßγει
        και φαßνεταß τση και πουλß εßναι και θÝ' να φýγει.
     Kι ωσÜν ο ναýτης στη χιονιÜ και στην πολλÞν αντÜρα,             555
        üντε τη νýκτα κυβερνÜ με φüβον και τρομÜρα,
     πÜντα του Ýν' Üστρο συντηρÜ στη στρÜταν τÞν οδεýγει,
        μ' εκεßνο σÜζει τ' Üρμενα, μ' εκεßνο τιμονεýγει-
94 Ýτσι κι αυτÞ, στην καταχνιÜν οποý'χει τη μεγÜλη,
        στου Πüθου τση τη σκüτιση, δε συντηρÜ Üλλα κÜλλη,          560
     μüνον ως Üστρο λαμπυρüν του Pþκριτου τη νιüτη
        και μηδ' εστρÜφη αλλοý να δει ζιμιüν απü την πρþτη.
     Eκεß'βρισκεν ανÜπαψη και δρüσος του κορμιοý τση
        κι εις κεßνο, που κιντýνευγεν, Üστρο του βουηθισμοý τση.
     Eις Ýνα τüπο εστρÝφουντο κι Ýνα κορμßν εθþρει,                      565
        σ' κιανÝναν Üλλο δεν ψηφÜ ν' αναντρανßσει η Küρη.
     ¼λοι τση φαßνουντ' Üσκημοι, δßχως αντρειÜ και χÜρη
        κι üλοι σα νýκτα σκοτεινÞ κι ο Pþκριτος ΦεγγÜρι.
     AνÜθεμα τον ¸ρωτα με τα καλÜ τÜ κÜνει
        και πþς κομπþνει και γελÜ τη φρüνεψη και σφÜνει!              570
     Σ' πüσ' Üδικα, σ' πüσ' Üπρεπα τον Üνθρωπο μπερδαßνει
        κι οποý τον Ýχει για κριτÞν, εις ßντα σφÜλμα μπαßνει!
     Πüσοι Aφεντüπουλοι üμορφοι Þσαν εκεß στη μÝση
        και μüνον ο Pωτüκριτος της AρετÞς αρÝσει.
     Kαι δε θωρεß πλιü στα ψηλÜ, μα χαμηλÜ ξαμþνει                      575
        και με μαγνιÜ τα μÜτια τση κι αρÜχνη τα κουκλþνει.
     Kαι να ξανοßξει δε μπορεß, εις το καλü να πÜγει,
        μα εις τü τη βλÜφτει προθυμÜ, γιατß η καρδιÜ τση εσφÜγη.
     O PÞγας κι üλοι οποý θωροýν, χαρÜ μεγÜλην Ýχουν,
        τον πλιÜ τως δυνατüτερον ακüμη δεν κατÝχουν.                  580
AΡΧΟΝΤΟΠΟΥΛΟ ΤΗΣ KΡΗΤΗΣ
     ΘÝλου' να μποýνε σ' ορδινιÜ, γιατß Üλλοι δεν Ýλειπα',
        üντε γρικοýν απü μακρÜ σα βοýκινο κι εκτýπα.
     Θωροýσι σκüνης νÝφαλο στα ýψη σηκωμÝνο,
        και καβαλÜρη με πολλοýς Üλλους συντροφιασμÝνο.
     Mαýρο φαρß, μαýρ' Üρματα και μαýρο το κοντÜρι,                   585
        μαýρη Þτονε κι η φορεσÜ τουνοý του KαβαλÜρη.
     AντρειωμÝνος, δυνατüς κι εις τ' Üρματα τεχνßτης
        κι εγßνη κι αναθρÜφηκεν εις το νησß τση KρÞτης.
95 Tη χþραν την εξακουστÞν, την üμορφη Γορτýνην
        üριζε κι αποφÝντευγεν αυτüς, την þραν κεßνην.                    590
     H αφορμÞ οποý πορπατεß μαýρος, σκοτεινιασμÝνος
        και με πολλοýς, οποý φοροý' μαýρα, συντροφιασμÝνος,
     ¸ρωτας Þτον η αρχÞ, το τÝλος πÜλι εγßνη
        απü τον XÜρον που ποτÝ χαρÜ δε μας αφÞνει.
     Eτοýτος εκατÝβαινε απü PηγÜδων αßμα,                                   595
        Kýρη εßχεν, οποý στην αντρειÜν παντüθες τον ετρÝμα'.
     Kι απüθανε, κι αφÞκε τον τριþν ημερþν παιδÜκι,
        κι ανÜθρεψÝ το η μÜνα του δßχως κυροý κανÜκι.
     AνÜθρεψÝ το σ' αρετÝς, σ' Üρματα κι ειςε γρÜμμα,
        Pηγüπουλο το εκρÜζασι στες πρÜξες κι εις το πρÜμα.            600
     EλÝγαν του να παντρευτεß, δεν Þθελε ποτÝ του
        και τη ζωÞν τση μοναξÜς αγÜπα κ' ÞρεσÝ του.
     Mα, σαν οποý, πολλÝς φορÝς, αυτεßνοι οι περισσÜροι
        κομπþνουνται και πιÜνουνται στο δßκτυ σαν το ψÜρι,
     περνþντας μιÜ ταχτερινÞ, θωρεß μιÜν πλουμισμÝνην,                605
        μιÜν αγγελοσγουρÜφιστην, ροδοπεριχυμÝνην.
     Σε παραθýρι εκÜθουντο' με γνþση και με τÜξη,
        πανßν εκρÜτει κι Þκανε γÜζωμα με μετÜξι.
     Tα χεßλη τση Þσανε βερτζß, τα μÜτια τση ζαφεßρι,
        το πρüσωπüν της Þδιδε λÜμψη στο παραθýρι.                      610
     Kαι του εφανßστη, ως τηνε δει και σαúτιÜν του δþκα'
        κι εßχε τον Πüθο στο χωνß, τον ¸ρωτα στην κüκα.
     ΠÜραυτα η γνþμη του Þλλαξε και τη βουλÞν την πρþτη
        Þριξε κι εσκλαβþθηκεν η τρυφερÞ του νιüτη.
     Δεν εßχ' εκεßνον τον καιρü ουδÝ κýρην, ουδÝ μÜνα,                   615
        αμ' Þτον ολομüναχος, γιατß κι οι δυü αποθÜνα'.
     Δεν Þτον ποιüς να του μιλεß και να τονε διατÜσσει,
        να του αλαφρþσει ο λογισμüς κι ο πüνος να περÜσει
96 μα ολημερνßς κι οληνυκτßς αναπαημü δεν Ýχει
        κι εκεßνην, οποý αγÜπησε, με προθυμιÜ ξετρÝχει                    620
     και μ' üλο που στην αρχοντιÜν και πλοýτη δεν του μοιÜζει
        ο Πüθος τοýτο δε θωρεß, η AγÜπη δε λογιÜζει
     (σ' Ýτοιες δουλειÝς, ο ¸ρωτας κατÝχει και σπουδÜζει,
        γßνεται προυκανÜδοχος και γλÞγορα τα σÜζει)
     αγαπηθÞκασι κι οι δυü κι ο εßς τον Üλλο θÝλει                           625
        κι ετοýτα κÜνει τα συχνιÜ το πßβουλο κοπÝλι.
     EκÝρδεσε τους κüπους του, Þσμιξε μετÜ κεßνη,
        στον Küσμον Ýτοια ΠεθυμιÜ και Σμßξη δεν εγßνη.
     ΣυχνιÜ επεριδιαβÜζασι, κÜθ' þρα εξεφαντþνα',
        þρες σε δÜση, σε βουνιÜ κι þρες σ' γιαλοý λιμιþνα.               630
     Mα πλιÜ συχνιÜ παρÜ ποθÝς, στην ºδα εκατοικοýσαν,
        κεßνον τον τüπο ορÝγουνταν, εκεßνον αγαποýσαν.
     Eκεß Þσαν κÜμποι και βουνιÜ, και δÜση και λαγκÜδια,
        χορτÜρια, λοýλουδα, φυτÜ, και βρýσες και πηγÜδια,
     δÝντρη μ' ανθοýς και με καρποýς, και δροσερÜ λιβÜδια,           635
        μετüχια με πολλοýς βοσκοýς κι αρßφνητα κουρÜδια.
     Kι απ' üλους κεßνους, που'σανε εκεß κατοικημÝνοι,
        μιÜ βοσκοποýλα ευρßσκουντον ομορφοκαμωμÝνη.
     Kι ο κýρης τση την Þπεμπε κι Þβλεπε το κουρÜδι,
        συχνιÜ-συχνιÜ 'παντÞχνασι μ' αυτü το νιüν ομÜδι.                  640
     O οποιüς με το δοξÜρι του εγýρευγε κυνÞγι,
        κι ως του'χε λÜχει να το δει, δεν τ' Üφηνε να φýγει.
     Aγρßμια, λÜφια και λαγοýς Þφερνεν εις το σπßτι,
        κι üμοιον του δοξαρÜτορα δεν Þκαμεν η KρÞτη.
     ΠοτÝ του δεν ηθÝλησεν, üντε κι αν του απαντÞξει,                   645
        να τση μιλÞσει üντε τη δει και σπλÜχνος να τση δεßξει.
     Eκεßνος δεν ορÝγετον Üλλης νερÜιδας κÜλλη,
        γιατ' εßχε με το ταßρι του ΦιλιÜ πολλÜ μεγÜλη.
97 M' ανÜθεμÜ την, τη ζηλειÜ με τα καλÜ τÜ κÜνει,
        πüσους καημÝνους λογισμοýς στο νου τ' ανθρþπου βÜνει!   650
     ¹ρχισεν η εφüρεση τα μÝλη να πληγþνει,
        τα λογικÜ να τυραννÜ και στην καρδιÜ να σþνει.
     Eλüγιαζεν η λυγερÞ, πως ν' αγαπÜ Üλλην κüρη
        το ταßρι τση, γιατß συχνιÜ τη βοσκοποýλα εθþρει.
     Kι εις αφορμÞν την Þριχτεν εκεßνο τü λογιÜζει,                          655
        εμπÞκε σε πολλÞ ζηλειÜ, γιατß το πρÜμα μοιÜζει.
     EπλÞθαινÝ τση ο λογισμüς, επλÞθαινε η οδýνη,
        τη βοσκοποýλα ελüγιαζε πως φßλαινα τοý γßνη.
     Kι εβÜλθη με τη πονηριÜ να δει και να γνωρßσει,
        αν εßναι ποýρι απαρθινü, γÞ να το λησμονÞσει.                      660
     Kαι μιÜν απογιοματινÞν, εις Ýνα κουτσουνÜρι
        επÞγε και τ' ανδρüγυνον ýπνο γλυκý να πÜρει.
     Kι οι φßλοι του παραμερÜς επαßζα και γελοýσαν,
        γιατß δεν εσιμþνασι σ' κεßνον τον τüπο που'σαν.
     EβÜστα το δοξÜρι του, δε θÝλει να τ' αφÞσει,                            665
        μÞπως και λÜχει τßβοτσι Üγριο και κυνηγÞσει.
     Eκοýμπησ' ο Xαρßδημος σ' Ýνα δεντρü 'ποκÜτω,
        τον κτýπον του κουτσουναριοý κοιμþντας αφουγκρÜτο
     Þβαλε κι εις το πλÜγι του γεμÜτο το δοξÜρι,
        σ' τοýτην την τÝχνη Üλλος κιανεßς δεν εßχεν Ýτοια χÜρη.        670
     O νüστιμος κιλαδισμüς, που τα πουλÜκια εκÜναν,
        και το μουρμοýρι του νεροý, σ' γλυκüτη τον εβÜναν,
     κι ýπνος τον αποκοßμισε. Kι η λυγερÞ τÞς φÜνη
        πως εßν' καιρüς να τονε δει, ξυπνþντας ßντα κÜνει.
     Γιατß παρÝκει του νεροý, σε δροσερü λαγκÜδι,                          675
        η βοσκοποýλα μοναχÞ Þβλεπε το κουρÜδι.
     ΛÝγει: "Aς μακρýνω κι ας χωθþ εις τα κλαδιÜ, στα δÜση,
        κι ωσÜν ξυπνÞσει, θÝλω δει τα ζÜλα του ποý πÜσι.
98 Nα'μαι χωσμÝνη σιγανÜ, με δßχως να μιλÞσω
        κι ως σηκωθεß, να δω απü 'κεß, σημÜδι να γνωρßσω."            680
     EμπÞκε μÝσα στα κλαδιÜ, τινÜς δε τη κατÝχει,
        εχþστη, δεν εφαßνουντο', μεγÜλην Ýγνοιαν Ýχει.
     Kαι με τρομÜμενη καρδιÜν Þστεκε να γνωρßσει,
        αν εßναι αλÞθεια τÜ πονεß και τÜ τση δßδουν κρßση.
     Kι εκεß, οποý εκοιμÜτονε ο νιüτερος, του φÜνη                        685
        πως Þρθαν πüδια λιονταριοý και την καρδιÜν του πιÜνει.
     Kαι τüτες εγρικÞθηκε κρυüς πλιÜ παρÜ το χιüνι,
        κι εφαßνετü του την καρδιÜν πως του την ξεριζþνει.
     TρομÜμενος εξýπνησε, με φüβον εσηκþθη,
        το ταßρι του αναζÞτησε, στ' Üρματα επαραδüθη.                  690
     Kαι το δοξÜρι παρευθýς επιÜσεν εις τη χÝρα,
        δειλιÜ ßντα του μÝλλεται 'κεßνηνε την ημÝρα.
     Δεν ηýρηκε τη λυγερÞ, κι üλος σιγοτρομÜσσει,
        μα ελüγιαζε πως να'τονε στο σπßτιν, οποý πρÜσσει.
     Kαι προς τα δÜση πορπατεß, τοπþνει και ξανοßγει,                   695
        ογια να βρει Üγριο τßβοτσι, να κÜμει το κυνÞγι.
     Θωρεß, εσαλεýγαν τα κλαδιÜ, τα δεντρουλÜκια εκλßνα',
        λÜφι, γÞ αγρßμι ελüγιαζε πως να'τονε σ' εκεßνα,
     και τη σαÀτα εκüκιασε ζιμιü την þρα εκεßνη.
        (¿φου κακüν οποý'καμε, þφ' αδικιÜ ποý 'γßνη!)                  700
     ¹τονε τüσο γλÞγορος να σýρει το βελτüνι,
        και να το πÝψει στο κλαδß, που τÝτοια κÜλλη χþνει,
     οποý δεν εßχε η λυγερÞ καιρü σκιÜς να γυρÝψει
        παρÝκει τüπο να χωστεß και να μετασαλÝψει.
     Kι ευρßσκει την η σαúτιÜ στα μαρμαρÝνια στÞθη,                     705
        κι αν Þσυρε και δαμινÞ φωνÞ, δεν εγρικÞθη.
     Kαι φαßνετ' εξεψýχησε, με δßχως να φωνιÜξει.
        (AνÜθεμα το λογισμüν και τση ζηλειÜς την πρÜξη!)
99 Eγρßκησ' απ' το χÝρι του, το πως κυνÞγι εγßνη,
        και πως το κρÝας επλÞγωσε με τη σαÀτα εκεßνη.                  710
     Kι εγλÜκησε με τη χαρÜν κι εμπαßνει μες στα δÜση,
        και το κυνÞγι εγýρεψε, να σþσει να το πιÜσει.
     Hýρηκε τü δεν Þθελεν, εßδεν τü δεν εθÜρρει,
        για το κυνÞγι, οποý'καμε, ΘÜνατο θÝ' να πÜρει.
     Hýρηκε τÞν πολυαγαπÜ κρυÜν και ματωμÝνη.                        715
        Eßχε πνοÞν κι εμßλησε, κι εßπεν του κι αποθαßνει,
     κι επÞρεν Ýτοιο ΘÜνατο, για ν' αγαπÜ περßσσα.
        Kι ως το'πεν, εξεψýχησε, τα μÜτια τση εσφαλßσα'.
     Nα δει τÝτοιο ανεπüλπιστον, ετρüμαξε κι εχÜθη,
        και μοναχüς του να σφαγεß κεßνη την þρα εβÜλθη.              720
     Kαι τüσα η πρßκα κι ο καημüς τον κρßνει και παιδεýγει,
        οποý να πÜρει ΘÜνατο με τ' Üρματα γυρεýγει.
     Kαι τüσα το'πιασε βαρý το πρÜμαν οποý γßνη,
        που δßχως Üλλο να σφαγεß θÝλει την þρα κεßνη.
     Mα'ρθαν και τον ευρÞκασιν οι μπιστικοß του φßλοι,                  725
        πριχοý να κÜμει η χÝρα του ü,τ' εßπασι τα χεßλη.
     Kι ως εßδαν το ανεπüλπιστον, εκλÜψα', ελυπηθÞκα',
        κι αρχßσα' να παρηγοροýν του φßλου τως την πρßκα
     και ξüμπλια μυριαρßφνητα, πολλÜ'μορφα του λÝσι,
        καταδικÜζουσßν τονε να βλÝπεται μη φταßσει,                       730
     μηδÝ θελÞσει να σφαγεß, μη βουληθεß Ýτοιο πρÜμα,
        μ' ας δεßξει στ' ανεπüλπιστον, ωσÜ και Üλλοι εκÜμα'.
     Mε τσι πολλÝς παρηγοριÝς δαμÜκι συνηφÝρνει,
        σ' τση γνþσης το λογαριασμü σαν Üνθρωπος γιαγÝρνει.
     Kι Þβαλε μες στο λογισμü να ζει να τση δουλεýγει,                  735
        και με τα δþρα της αντρειÜς να τηνε κανισκεýγει.
     Kι επÞγαινε ξετρÝχοντας, σε μιÜν και σ' Üλλη Xþρα,
        τα κονταροκτυπÞματα κι εκÝρδαινε τα Δþρα.
     Kι εκεßνα οποý του δßδασι, πλÝρωμα της αντρειÜς του,
        επÞγαινε κι εκρÝμνα τα στο μνÞμα τση KερÜς του.               740
     Kαι μετ' αυτÜ τα κÝρδητα ωσÜ θερÜπιο βρßσκει,
        κι Þπαιρνε ωσÜν παρηγοριÜν, παßρνοντας το κανßσκι.
     Kι ως Þκουσε κι εγßνετο στη Xþραν την AθÞνα
        τÝτοιο κονταροκτýπημα, η üρεξη τον εκßνα,
     να πÜγει μαýρος, σκοτεινüς, να κονταροκτυπÞσει                   745
        για την KερÜν του, οποý'χασε κι üλπιζε να νικÞσει.
     Kι ελüγιαζε και μελετÜ, σαν το ΣτεφÜνι πιÜσει,
        στον τÜφον τση σαν το'ζαρε, να πÜ' να το κρεμÜσει.
     ¹ργησε, γιατß του'λαχε μπÝρδεμαν εις τη στρÜτα,
        μ' απü την πρþτη εκßνησε, που'κουσε τα μαντÜτα.              750
     Xαρßδημος εκρÜζετο, αντρειÜν και χÜριν Ýχει
        και πÜντα εκεß που πολεμÜ, στρÜφτει, βροντÜ, και βρÝχει.
     Σπßθες σιδÝρω', αßμα κορμιþν εβγÜνει, üπου μαλþσει,
        και βροντισμοýς και ταραχÝς η δýναμÞ του η τüση.
     Eßχε κι αυτüς στη κεφαλÞν Ýνα Kερß σβημÝνο,                          755
        τον Üνεμον ανÜδια του Þδειχνε φουσκωμÝνο.
     Kαι τον καημüν του τον πολýν, τη λαýραν που τον κρßνει,
        με γρÜμματα αποκατωθιü λÝγει και ξεδιαλýνει
     "Kεßνη η φωτιÜ, που μου'φεγγε, πλιü λÜμψη δε μου δßδει,
        κι Üνεμος μου την Þσβησε κι εδÜ'μαι στο σκοτßδι."               760
     Πολλοß τον εγνωρßζασι, πεζοß και καβαλÜροι,
        φωνιÜζουν: "EδÜ επρüβαλε τση KρÞτης το λιοντÜρι!
     Tοýτος εßναι ο Xαρßδημος κι απü την þρα εκεßνη,
        οποý'χασε το ταßριν του, ολüμαυρος εγßνη.
     Kι α' ζÞσει χρüνους εκατü, πλιü του δε θÝ' ν' αλλÜξει,               765
        'πειδÞ κι η Mοßρα του 'θελε, Ýτσι να τον πειρÜξει."
     Ως το'κουσε ο Σπιθüλιοντας, με μÜνητα αρχινßζει
        üλος ν' ανατινÜσσεται, ν' αγριεýγει, να μανßζει.
     Tα σωθικÜ του ως το θερμü βρÜζου', αναχοχλακßζουν,
        βροντÜ και το στομÜχι του, τα χεßλη του μαυρßζουν.             770
     Kαπνßζουν τα ρουθοýνια του, σαν τ' Üλογο üντε τρÝχει
        κι απÜνω-κÜτω πορπατεß κι αναπαημü δεν Ýχει.
     Ποýρι Þστεκε κι ενßμενε να τονε δει ßντα κÜνει,
        μÝσα του εδιαλογßζετο, πþς να τον αποθÜνει.
     Kι ωσÜν τον εßδε κι Þσωσεν εις του Pηγüς κι εγρÜφτη,              775
        εκÝντησε üλο το κορμß κι ως το καμßνι ανÜφτει.
     Kαι πλιü δεν Ýχ' απομονÞ και στη καρδιÜν εσφÜγη,
        με μÜνητα στο Bασιλιüν εκßνησε και πÜγει.
     Tα μÜτια εξαγριÝψασι, καρβοýνω' σπßθες βγÜνουν,
        τüπον τοý εδþκαν το ζιμιü κι Üδειαν πολλÞ τοý κÜνουν.       780
     Δßχως να κλßνει κεφαλÞ, δßχως να προσκυνÞσει,
        δßχως να πÜρει θÝλημα του PÞγα να μιλÞσει,
     δεßχνοντας με το χÝρι του τον Kρητικüν, αρχßζει
        Üγρια περßσσα να μιλεß και ν' αποφοβερßζει.
KAPAMANITHΣ
     "AφÝντη, πρÜμαν εγνοιανü πολλÜ μ' ανακατþνει                       785
        κι η μÜνητÜ μου τη καρδιÜν αλýπητα πληγþνει.
     Kαι θÝλω την απüφασι, την þρα που γρικÞσεις
        το Δßκιο μου κι ü,τ' Þβαλα στο νου μου, να μ' αφÞσεις
     να κÜμω με το χÝρι μου σÞμερο του ν οχτροý μου,
        και ν' αντιμÝψω τ' Üδικο, που'καμε του Kυροý μου.               790
     PÞγα, γιατß σου εγνþρισα σπλÜχνος και καλοσýνη,
        Þρθα κι εγþ κι ετßμησα το κÜλεσμα που 'γßνη.
     KαλÜ κι εις τοýτο η γνþμη μου μακρÜ'ν' κι η ν üρεξÞ μου,
        γιατ' Þμαθα στα γαßματα να βÜφω το σπαθß μου,
     μα ποýρι εσυγκατÝβηκα κι Þρθα να σε τιμÞσω                          795
        και δßχως μ' Ýτοιο κÜλεσμα δεν Þθελα ν' αφÞσω.
     Kι ουδ' üλπιζα, κι ουδ' 'θÜρρουν το, ο Kρητικüς να λÜχει
        επÜ, γιατß Ýχω μετ' αυτüν πολλÞ κακιÜ και μÜχη.
     Kι ετýχαινε, σαν Þκουσε, πως εßμαι επÜ, να φýγει,
        üχι ν' ανακατþνεται και μετÜ μας να σμßγει.                           800
     Γιατß απü χρüνους και καιροýς ο πßβουλüς του κýρης,
        εις το σπαθßν, οποý βαστÜ, εγßνη νοικοκýρης.
     Kι Þκαμε μιÜ τραúτοριÜ μεγÜλη του ΓονÞ μου,
        τüτες, εκεßνο το καιρü, που 'γþ κοπÝλιν Þμου'.
     "Στη ΣκλαβουνιÜν ελÜχασι κι εις μιÜ κατÜκρυα βρýση               805
        Þδιωξε του ΠατÝρα μου, να πÜγει να δειπνÞσει.
     Eδεßπνησε κι εκοýμπησεν, ýπνον ογια να πÜρει,
        και το σπαθß του εκρÝμασε ειςε δεντροý κλωνÜρι.
     Kι ανÝγνοιος εκοιμοýντονε, το δεßπνο να χωνÝψει
        κι ο κýρης του αποκüτησε κι επÞγε να το κλÝψει.                 810
     "Kαι δε κατÝχω, ποý'λαχε σε κειü το μονοπÜτι
        κι εις το δεντρüν εσßμωσε κι εσιγανοπορπÜτει.
     Kι ως εßδε κι εßναι ο Kýρης μου στου ýπνου του τη ζÜλην,
        Þπιασε κεßνο το σπαθß μ' αποκοτιÜ μεγÜλην,
     επÞρεν το κι εμßσεψε και πλιü του δεν εφÜνη.                           815
        Kαι τþρα ο γιüς του το βαστÜ, το παλικÜρι κÜνει.
     ΠολλÝς φορÝς ερþτηξεν ο Kýρης μου, να μÜθει,
        ο κλÝφτης ποý να βρßσκεται, για να του δþκει πÜθη,
     μα εχþνετüν του και ποτÝ δεν ηýρε να τον πιÜσει,
        κι απü το φüβο επüθανε, πριν να παρÜ γερÜσει.                     820
     "Λοιπüν, PÞγα, 'ποφÜσισε το Δßκιο, ωσÜν τοκÜρει,
        να μου γιαγεßρει το σπαθß, γÞ ΘÜνατο να πÜρει.
     Kαι το κονταροκτýπημα εβγÞκεν απ' το νου μου,
        þστε να πÜρω το σπαθß, οποý'τον του Kυροý μου.
     Γνωρßζουν το, πως το βαστÜ κι Ýχουν το κι ειπωμÝνα               825
        πολλοß, πως κεßνο το σπαθß εßναι δικü μου εμÝνα.
     Kι απüσταν ενεθρÜφηκα, ερþτου' νýκτα-ημÝρα,
        ποý να'ναι, ποý να βρßσκεται, σ' τßνος ανθρþπου χÝρα,
     Eρþτουν και καθημερνü μου φÝρνασι μαντÜτο,
        πως τοýτος το αποφÝντεψε κι απüκοτα βαστÜ το.                830
     Mα δε τον Þλαχα ποτÝ, να τονε ξαρματþσω,
        και στη πολλÞν αποκοτιÜ πλÝρωμα να του δþσω.
     Mα 'δÜ 'βρεθÞκαμεν επÜ, θÝλω να μου τ' αφÞσει,
        αλλιþς να κÜμει η χÝρα μου, ü,τι δεν κÜμει η κρßση."
ΠOIHTHΣ
     TοýτÜ'λεγε ο Σπιθüλιοντας, το Kρητικüν εθþρει                       835
        κι εκεßνος, με τη φρüνεψι, τ' απüμενε, ως ημπüρει.
     H PÞγισσα κι η AρετÞ κι üλοι οι απομονÜροι
        ακοýγοντÜς του, 'τρÝμασιν απÜνω στο ΠατÜρι.
     Kαι μÝσα στο χοντρü λαü πολλÞ βαβοýρα 'γßνη
        κι εφαßνετü τως το ζιμιü κι üλους τους καταπßνει.                  840
     Mα ο Kρητικüς, πρι' Üλλο 'πωθεß, κοντýτερα σιμþνει,
        και μ' αρχοντιÜ και φρüνεψη, τη μÜνητÜ του χþνει.
     Kαι με πολλÞ γλυκüτητα, με τÜξι και με γνþση,
        εζÞτησε του Bασιλιοý, θÝλημα να του δþσει,
     στ' Üκουσε ν' απιλογηθεß, γιατß βαθιÜ του 'γγßζει                        845
        εκεßνο, οποý ο Σπιθüλιοντας ψοματινÜ σαλßζει.
     Kι ως εßδε κι ως εγνþρισε, ο AφÝντης πως ορßζει
        να πει κι αυτüς το Δßκιο του, Ýτοιας λογÞς αρχßζει.
KPHTIKOΣ
     "Kαραμανßτη, ü,τι μιλεßς, εßν' üλα παραμýθια,
        και σÞμερο με πιβουλιÜν Þχωσες την αλÞθεια.                       850
     Kι üσες φορÝς για το σπαθß πεις, πως εßναι δικü σου
        κι ο Kýρης μου σας το'κλεψε, ψüματα στο λαιμü σου.
     Ψεýγεσαι 'σý κι üποιος το πει, πως σε καιρü κιανÝνα
        ο Kýρης μ' Þκαμε ποτÝ πρÜμ' Üπρεπο σε σÝνα.
     Mα με μεγÜλην αντρειÜ το επÞρε του Kυροý σου,                    855
        κι αυτÜνα τα ψοματινÜ βγÜλε τ' απü το νου σου.
     Kι ο Kýρης σου, Ýτσι ωσÜν κι εσý, επεßραζε Ýναν Ýνα
        κι ελÜχα' με το Kýρη μου κι οι δυü τως εις τα ξÝνα.
     Kαι κÜθε μÝραν αφορμÝς του'βρισκε να μαλþσει,
        ποýρι ηýρηκε τü 'γýρευγε κι ü,τι Þπασκε να σþσει.              860
     Kι ωσÜν τον Þσφιγγε πολλÜ και πλιü δε τον ημπüρει,
        εις τ' Üρματ' εσυρθÞκασι, πολýς λαüς τσ' εθþρει.
     Kαι μοναχÜς με το σπαθß, üχι Üλλον εις τη χÝρα,
        εκÜμασινε τη μαλιÜν εκεßνηνε τη μÝρα.
     Kαι κÜμποση þρα εις τη μαλιÜν εκεßνη εκιντυνεýγαν,              865
        και μ' αντρειÜν και μαστοριÜν το νßκος εγυρεýγαν.
     Στο ýστερον ο Kýρης μου, ωσÜν καλλιÜ τεχνßτης,
        του'δειξε πþς μαλþνουσιν εις το νησß τση KρÞτης.
     EλÜβωσÝν τον Üσκημα στον πüδα κι εις τη χÝρα,
        και κÜνει του πολý κακüν εκεßνη την ημÝρα.                       870
     Kαι τη δεξÜν του εζοýγλανε και το σπαθß του πÝφτει
        κι Þχασε με το δßκιο του, üχι να εζιγανεýτη.
     Mε το ßδιον του το θÝλημα, ζιμιü την þρα κεßνη
        εμßσεψε και το σπαθß, του νικητÞ τ' αφÞνει.
     Tο πρÜμαν εßναι φανερü κι ο Küσμος το κατÝχει,                    875
        γιατß το ψüμα να σταθεß πüδια ποτÝ δεν Ýχει.
     Kι εσý μιλεßς κομπþματα τη σημερνÞν ημÝρα,
        που ο Kýρης σου τη μαρτυριÜν εβÜσταν εις τη χÝρα.
     Kι ουδÝ ποτÝ του εθÝλησε, απü την þρα κεßνη,
        Üρματα να βαστÜξει πλιü, γιατß ζουγλüς εγßνη.                    880
     Kι εßναι ντροπÞ σου, κÜτεχε, τα ψüματα να λÝγεις
        κι Üδικα να καταφρονÜς τσ' Üλλους και να τσι ψÝγεις.
     "Tο πρþτο πρÜμα τση τιμÞς εßναι στον αντρειωμÝνο,
        να μη τον εýρουσι ποτÝ σε ψüμα κομπωμÝνο.
     Γιατß απ' το φüβο λÝγουσι το ψüμα πως κινÜται,                   885
        και πÜει κι ευρßσκει αποδεκεß τον Üλλον που καυχÜται.
     Mα οποý μπορεß και δýνεται, κÜθε Üντρα να μαλþσει,
        το ψüμα μηδ' η καυχησÜ δεν εßν' δικÞ του βρþση.
     Mα τοýτο εßν' το φαγητü, που τρþγει και χορταßνει
        ο καυχησÜρης κι ο δειλüς, εις üποιο τüπο πηαßνει.             890
     "Σ' εσÝνα οποý'σαι Üντρας καλüς και δýναμης μεγÜλης,
        μεγÜλο πρÜμα το κρατþ, Ýτοιας λογÞς να σφÜλεις.
     Aπü πολλοýς εγρßκησα τη δýναμι τÞν Ýχεις
        κι ουδ' üλπιζα, ουδ' ελüγιαζα, ψüματα να κατÝχεις.
     Σε λßγα λüγια, γρßκα μου, Üκου καλÜ ßντα λÝγω                     895
        εγþ δε δßδω πεßραξιν, ουδÝ μαλιÝς γυρεýγω.
     Aμ' üποιος κι α' μ' επεßραξεν, εκεßνος με κατÝχει,
        μα καυχησÜν το στüμα μου και ψüματα δεν Ýχει.
     Kαι τιμημÝνα τα βαστþ þς τþρα τ' ÜρματÜ μου,
        κι ολπßζω κι απü 'δÜ κι ομπρüς ντροπÞ να μη μου κÜμου'. 900
     Ποýρι α' σου αρÝσει το σπαθß και θÝλεις να το πÜρεις,
        να το νικÞσεις πÜσκισε, πεζüς γÞ καβαλÜρης.
     "Kι εγþ δεν εφοβÞθηκα ποτÝ Üνθρωπον κιανÝνα,
        μ' üλον οποý'μαι ανÞμπορος και δε δειλιþ ουδ' εσÝνα.
     Kι üντεν ορßζεις κι üντε θες, ας πÜμε σ' Ýνα τüπο                    905
        μακρÜ, γιατß βαριοýμαι το, το πλÞθος των ανθρþπων,
     μ' Üρματα μüνο κοφτερÜ και σιδερü σκουτÜρι,
        να δοýμεν, τοýτο το σπαθß ποιüς μÝλλει να το πÜρει
     να το ξεκαθαρßσομε κι η μÜχη να τελειþσει,
        ποýρι να θÝλει ο Bασιλιüς θÝλημα να μας δþσει."                910
ΠOIHTHΣ
     Σ' τοýτα τ' ανακατþματα γλακοýν οι αντρειωμÝνοι,
        να δουν ßντÜ'χου' διαφορÝς ετοýτοι οι μαλωμÝνοι.
     Γρικοýσι του Σπιθüλιοντα εκεßνα τÜ απονÜται,
        ακοýσι και του Kρητικοý, το πþς τ' απιλογÜται.
     Kαι στÝκουν κι ανιμÝνουσιν το PÞγα να μιλÞσει,                     915
        και πεθυμοý' ν' ακοýσουσιν, τü θÝ' ν' αποφασßσει.
     O Bασιλιüς με φρüνεψη και σπλÜχνος αρχινßζει,
        και πρþτα στον Σπιθüλιοντα το πρüσωπο γυρßζει.
PHΓAΣ
     ΛÝγει του: "Δεν ανÞμενα σÞμερον απü σÝνα,
        να ποýσινε τα χεßλη σου, τÜ σου'χω γρικημÝνα.                  920
     Kι αν εßχες παραπüνεσιν, ετýχαινε ν' αφÞσεις
        τη διαφορÜ σου κι ýστερα να μου τηνε μιλÞσεις,
     ογια να μη δυσκολευτεß το κÜλεσμα οποý 'γßνη
        κι ο φρüνιμος Ýτοιους καιροýς τσι διαφορÝς του αφÞνει.
     Γιατß θωρεßς το μÜζωμα ετοýτο το μεγÜλο,                            925
        οποý τιμþ σ' ü,τι μπορþ τον Ýνα και τον Üλλο
     και το παιδß μου ανε κιανεßς μοý το'θελε σκοτþσει,
        Ýτοιον καιρüν αντÜμειψη δεν Þθελα του δþσει.
     OυδÝ γυρÝψειν Þθελα να γδικιωθþ Ýτοιαν þρα,
        οποý'ν' τüσοι Aφεντüπουλοι και ξÝνοι μες στη Xþρα,          930
     μα'θελ' αφÞσει να χαροýν και να περιδιαβÜσου'.
        Kι εσÝ, ποý θεμελιþθηκε σÞμερο η μÜνητÜ σου,
     για Ýνα σπαθß, που ευρÝθηκε στου Kρητικοý τη χÝρα,
        να κÜμεις ανακÜτωμα ετοýτη την ημÝρα;
     AφÞτε τσι τες διαφορÝς και παραμπρüς μην πÜσι,                   935
        και το κονταροκτýπημα, υγιÝ μου, σα σκολÜσει,
     Ýχετε μÝρες και καιρü και τüπο να βρεθεßτε,
        να το ξεκαθαρßσετε, αμ' ογια 'δÜ τ' αφÞτε."
ΠOIHTHΣ
     Eμßλησεν ο Bασιλιüς, μιλοýσιν του κι οι Üλλοι,
        λÝσιν του, ανακατþματα στη μÝσην τως μη βÜλει.              940
     Tο κÜλεσμα του Bασιλιοý μη θÝλει να ξηλþσει
        κι ας σιγανÝψει η μÜνητα κι η üργητα ας μερþσει.
     Για Ýνα σπαθß μηδÝν γενεß Ýτοια μεγÜλη μÜχη,
        κι ας κÜμει το χερüτερον Üλλον καιρü üπου λÜχει.
     ¼σον του μßλειε ο Bασιλιüς κι üσο μιλοýν κ οι Üλλοι,              945
        τüσον και πλιüν η üχθρητα εγßνουντο' μεγÜλη.
     Kαι με φωνÞν αγριüτατην, τρÝμοντας το μουστÜκι,
        του PÞγα απηλογÞθηκε με λüγια üλο φαρμÜκι
KAPAMANITHΣ
     "AφÝντη, για να μη μου πεις, το πως περßσσα σφÜνω,
        μα Þβανα χÝρι εις το σπαθß, για να με δοý' ßντα κÜνω,          950
     γιατß δε θÝλω Ýτοιο σπαθß να χαßρετ' ο οχτρüς μου,
        και δüς μου το, το θÝλημα, γÞ παßρνω το απατüς μου."
ΠOIHTHΣ
     M' αγριüτατον ανÜβλεμμα και βρουχισμοýς μεγÜλους
        εγýρισεν τα μÜτια του κι εμßλησε με τσ' Üλλους.
KAPAMANITHΣ
     "Θωρþ κι εμαζωχτÞκετε και βαβουρßζετε üλοι,                       955
        ωσÜν το κÜνου' οι μÝλισσες σ' τσ' ανθοýς στο περιβüλι.
     Kι απ' τη μεριÜ του Kρητικοý γνωρßζω πως κρατεßτε
        και βλÝπω ποý ξαμþνουσιν εκεßνα οποý μιλεßτε.
     Aν εßναι κι απü σας κιανεßς και θÝ' να του βουηθÞσει,
        ας Ýρθει ποýρι μετ' αυτüν επÜ κι ας πολεμÞσει.                    960
     EλÜτε τρεις και τÝσσερεις, üσοι κι αν εßστε ελÜτε,
        πολλοýς και λßγους το σπαθßν ετοýτο δε φοβÜται.
     Δε θÝλω πλιü να μου μιλεß κιανεßς, να με πειρÜζει.
        Nα γδικιωθþ, ν' αντιμευτþ, το Δßκιο μου με βιÜζει.
     Δει θÝλω ποιüς απü τους δυü ψοματινÜ τα λÝγει,                    965
        και ποιüς εßν' κεßνος π' Üδικα να βρει μαλιÝς γυρεýγει."
ΠOIHTHΣ
     O Kρητικüς δε θÝλει πλιü να στÝκει ν' ανημÝνει,
        πολλÞ ντροπÞ τοý εφαßνουντον το τüσο ν' απομÝνει.
     Kαι πÜγει ομπρüς εις του Pηγüς, με ταπεινüτη αρχßζει,
        να του μιλεß το Δßκιο του, με δßχως να μανßζει.                     970
KPHTIKOΣ
     "PÞγα, επειδÞ κι εβÜλθηκε τοýτο το παλικÜρι,
        üσο πλιÜ γλÞγορα μπορεß, τ' Üρματα να μου πÜρει.
     Kι αποýστα μ' εßδε κι Þρθα επÜ, απομονÞ δεν Ýχει,
        καλεß με να μαλþσομε, για πρÜμα, που κατÝχει
     το πως Ýχει Üδικο πολý. M' απεßτις κι Ýτσι θÝλει,                      975
        ας δοýμε τοýτο το σπαθß σÞμερον τßνος μÝλλει.
     Kαι για να μη πειρÜζομε τüσον πολλÜ τη Xþρα,
        μα να ξεκαθαρßσομεν τÜ'χομε σ' λßγην þρα,
     να'χουν κι οι Aφεντüπουλοι καιρü να ξεφαντþσουν,
        κι Ýτοιο μεγÜλο κÜλεσμα οι δυü να μη ξηλþσουν,                 980
     μ' Ýνα σκουτÜρι σιδερü κι Ýνα σπαθß στη χÝρα,
        θÝλω και να γενεß η μαλιÜ τη σημερνÞν ημÝρα.
     Mε τα πολλ' Üρματ' Üτυχο τον αντρειωμÝνο κÜνει,
        μα οποý μαλþνει ολüγδυμνος, τρομÜρα τονε πιÜνει."
ΠOIHTHΣ
     O PÞγας σαν εγνþρισε, πως Ýνας κι Üλλος θÝλει,                       985
        να δοýσι κεßνο το σπαθß, εις τßνος χÝρια μÝλλει,
     κι ü,τ' εßπε του Σπιθüλιοντα, στον Üνεμον τα 'χÜσε,
        ζιμιü τη γνþμην του Þλλαξε κι Üλλη βουλÞν επιÜσε.
     Kαι θÝλημα τως Þδωκε, να το ξεκαθαρßσουν,
        και με σκουτÜρι και σπαθß μüνο να πολεμÞσουν.                    990
     Tην þραν οποý επÞρασι το θÝλημα του PÞγα,
        σýρνουνται και με βιÜν πολλÞ παρÜμερας επÞγα'.
     Kι εβγÜνουν üλα τ' Üρματα και μüνον το σκουτÜρι
        και το σπαθßν επüμεινεν εις κÜθε παλικÜρι.
     ¼λο το πλÞθος του λαοý τρομÜσσει και φοβÜται,                     995
        αναδακρυþνει και πονεß, τον Kρητικü λυπÜται.
     Oι αρετÝς κι η γνþση του και τση μιλιÜς του η χÜρη
        Þκαμε κι αγαπÞσαν τον πεζοß και καβαλÜροι.
     Tον Üλλον, το σκληρüκαρδο, δε δýνουνται να δοýσι,
        αμÞ üλοι του οργιστÞκασιν κι üλοι τονε μισοýσι.                    1000
     ΛογιÜζουσιν πως δε μπορεß ο Kρητικüς να κÜμει
        μαλιÜν καλÞ μ' Ýτοιο θεριü κι ετρÝμα' σα καλÜμι.
     Mα κεßνοι που κατÝχασιν το Kρητικü ßντα ξÜζει,
        κι ακοýγασι, πως εις αντρειÜ κιανεßς δε του ταιριÜζει,
     κι ουδ' εφοβÞθηκε ποτÝ Üντρα, θεριü αν εγßνη,                          1005
        και να μασεß τα σßδερα και να τα καταπßνει,
     δεν Ýχουν φüβο, ουδÝ δειλιοýν, μα στÝκουν κι ανιμÝνου',
        να δοýσι τσι παλικαριÝς του μαυροφορεμÝνου.
     M' ας ποýμε για την AρετÞ, που ως εßδεν κι εξηλþθη
        Ýτοιο κονταροκτýπημα, εις την καρδιÜ επληγþθη.                 1010
     MÝσα τση αναθεμÜτιζε χßλιες φορÝς την þρα,
        οποý'ρθεν ο Σπιθüλιοντας στην εδικÞ τως Xþρα,
     και κÜνει τη και δε μπορεß τüν αγαπÜ να βλÝπει,
        γιατß το πρÜμα το εγνοιανü üλους τους παρατρÝπει.
     Eτοýτη η φοβερÞ μαλιÜ, που ακüμη δεν εγßνη,                          1015
        του ¸ρωτος τσ' αρμÜτωσες παρÜμερα τσ' αφÞνει.
     Δεν εßν' πρεπü του Pþκριτου να στÝκει ν' ατονιÜρει,
        μα με τους Üλλους Þσμιξε μακρÜ απü το ΠατÜρι.
     Στον τüπον, που'ναι ο Kρητικüς, ανεβοκατεβαßνου'
        κι üλοι αρμηνεýγου' ü,τι μποροý' του νιοý του παινεμÝνου    1020
     κι ü,τι κατÝχει πÜσα εßς και ξεýρει, το θυμßζει,
        μ' αυτüς üλα τα κÜτεχε, στα ξÝνα οποý γυρßζει.
     Eκεß εßναι κι ο Pωτüκριτος, με τÝχνη του αρμηνεýγει
        ποιÝς κοπανιÝς να βλÝπεται και ποιÝς να δυσκολεýγει.
     Στον Üλλο τüπο, που'τονε το φοβερü λιοντÜρι,                         1025
        επÞγεν ο Δρακüκαρδος, τ' Üγριο το παλικÜρι,
     κι Þλεγε του Σπιθüλιοντα στ' Üρματα ü,τι κατÝχει,
        κι εκεßνος να του τα γρικÜ, απομονÞ δεν Ýχει.
KAPAMANITHΣ
     Kαι λÝγει του με μÜνητα: "ΘαυμÜζομαß σε εσÝνα,
        το πþς δειλιÜς κι εγνοιÜζεσαι σ' Ýτοια μαλιÜ ογια μÝνα,           1030
     και λÝγεις κι αρμηνεýγεις μου, να βλεπηθþ μου δεßχνεις.
        Πολλ' Üσκημα εßν' τα λüγια σου, στον Üνεμο τα ρßχνεις.
     O Kρητικüς κι Üλλοι πολλοß να με μαλþσου' ομÜδι,
        ετοýτ' η χÝρα κÜνει τους να πÜ' να βρουν τον 'Αδη.
     Kιανεßς δε θÝλω να μιλεß και σÞμερο ας μ' αφÞσει,                      1035
        στÜ μου'σφαλεν ο Kρητικüς, να κÜμω δßκια κρßση."
ΠOIHTHΣ
     EπÞγαν εις του Bασιλιοý και θÝλημα τως δßδει,
        ογια να κÜμουσι κι οι δυü θανατερü παιγνßδι.
     ¼ρισε να γενεß η μαλιÜ μακρÜν απ' το ΠατÜρι
        κι εκεß επρεμαζωχτÞκασι πεζοß και καβαλÜροι.                         1040
     Kαταπλακþνετ' ο λαüς κι ο εßς τον Üλλο αμπþθει,
        üντεν απü το Bασιλιü το θÝλημαν εδüθη.
     TρÝχουν, γλακοýσι να θωροýν üλοι, μικροß-μεγÜλοι
        κι Üνθρωπος δεν απüμεινε, οποý να μην προβÜλει.
     Eτüτες λÝγει ο Kρητικüς, ο νιüς ο παινεμÝνος                               1045
        "Oποý αποθÜνει, απ' üλους σας ας εßν' συχωρεμÝνος."
     Kαι μ' Ýνα πÞδημα ως αúτüς εστÜθηκε στο ζÜλο,
        και βÜνει χÝρα στ' Üρματα κι ανßμενε τον Üλλο.
     Kι εκεßνος πÜλι ανÜδια του ογλÞγορος σιμþνει,
        και διχωστÜς παραθεσμιÜ σα δρÜκος ξεσπαθþνει.                   1050
     Kαι σμßγουν τα γδυμνÜ σπαθιÜ, σηκþνουν τα σκουτÜρια,
        κι αρχßζουσινε τη μαλιÜ τοýτα τα παλικÜρια.
     Mε μÜνητα και μ' αντρειÜν, αγριεýγουν και φουσκþνουν,
        οποý üσοι κι αν τσ' εβλÝπασι, πονοýν κι αναδακρυþνουν.
     Σα δυü λιοντÜρια, üντε βρεθοý' με πεßναν εις τα δÜση,                1055
        κι ευροýν φαητü, κι απÜνω του το'να και τ' Üλλο αρÜσσει,
     μουγκρßζουν κι αγριεýγουσι, πεινοýν, και με το στüμα
        και με τα νýχια αρÜσσουσι, και τρÝχουν εις το βρþμα,
     το'να και τ' Üλλο πολεμÜ, το βρþμα να κερδÝσει-
        Ýτσ' Þκαμαν και τοýτοι οι δυü εις του λαοý τη μÝση.               1060
     TριγυρισμÝνους τσ' Ýχουσι, και στÝκουν και θωροýσι,
        τον πλιÜ αντρειωμÝνο απü τους δυü δεν ξεýρουσι να ποýσι.
     Kαι μüνο εκεßνα τα σπαθιÜ ανεβοκατεβαßνουν,
        κι þρες ζερβÜ τα ζÜλα τως, κι þρες δεξÜ τα πηαßνουν.
     ΠολλÜ μεγÜλη δýναμιν Ýχει ο Kαραμανßτης,                                 1065
        πλιÜς τÝχνης και πλιÜς μαστοριÜς εßν' το παιδß τση KρÞτης.
     Kαι με την τÝχνη συντηρÜ, την þραν που μαλþνει,
        τη χÝρα του Σπιθüλιοντα σε ποιÜ μερÜ ξαμþνει.
     Kι εξþφευγε τσι κοπανιÝς κι Þβλεπεν το σπαθß του,
        κι ωσÜν αúτüς επÜ κ' εκεß επÝτα το κορμß του.                          1070
     Σýρνεται οπßσω, πηαßνει ομπρüς, ζερβÜ-δεξÜ γιαγÝρνει,
        και πρßχου σþσει η κοπανιÜ, εις το σπαθß την παßρνει.
     Kι üποιο σπαθß εßχ' Ýτοια βαφÞ, σßδερο δεν το πιÜνει,
        ουδÝ ποτÝ τσακßζεται, ουδ' αδοντιÜ δεν κÜνει.
     Πüτε και λßγο του'διδε κι απÜνω εις το σκουτÜρι,                        1075
        στη γη κομμÜτια το'ριχνε το φοβερü λιοντÜρι.
     ¹στεκεν ο Xαρßδημος σαν Üντρας, κι ανιμÝνει,
        κι εγýρευγε να βρει καιρüν η χÝρα η τιμημÝνη.
     Δε θÝλει δßχως διÜφορον οι κοπανιÝς να πηαßνου',
        ωσÜν επηαßναν του θεριοý, τ' Üγριου, του θυμωμÝνου,            1080
     οποý τσι δßδει στο σπαθß, στου σκουταριοý τη χÝρα,
        κι üλες τσι πλιüτερες φορÝς λαβþνει τον αÝρα.
     Mα τοýτος Ýχει απομονÞ και πολεμÜ με γνþση,
        κι εγýρευγÝ τονε ανοιχτüν, για να τονε λαβþσει.
     Kαι πÜντα ομπρüς στα μÜτια του με το σπαθß ξαμþνει,                1085
        για να τονε κρατεß μακρÜ, να μην πολυσιμþνει.
     Mε τον καιρü ο Xαρßδημος τη χÝρα χαμηλþνει,
        κι ηýρε του το μερß ανοιχτü, δαμÜκι το λαβþνει.
     Σ' κεßνο το τüπο του'βγαλε τüτες το πρþτον αßμα,
        κι αρχßσασι κι εχαßρουνταν κεßνοι οι πολλοß οποý ετρÝμα'.         1090
     ΛιγÜκι τον ελÜβωσε, ποýρι το αßμα εβγÞκε,
        και το σπαθß του εις το μερß λαβωματιÜν τοý αφÞκε.
     Kι ωσÜν τεχνßτης στ' Üρματα, πÜντα καιρü γυρεýγει,
        με γνþσιν και με μαστοριÜ, να κροýγει και να φεýγει.
     Tη δεýτερη λαβωματιÜ στο στÞθος τοý την κÜνει,                       1095
        κι Þτον ετοýτη ακρüκαλη, αßμα πολý του βγÜνει.
     Ως εßχε ρßξει κοπανιÜν, πÜντα του το σκουτÜρι
        με το σπαθß εσυντρüφιαζεν τ' αγÝνειο παλικÜρι,
     ογια να βλÝπει το κορμß, να μη τονε λαβþσει
        τ' Üγριο θεριü, που εκτÜσσουντο ΘÜνατο να του δþσει.           1100
     Γιαýτος δεν εßχε δýναμιν πολλÞν η κοπανιÜ του,
        εβλÝπουντον κι ελÜβωνεν, κ' εσßμωνεν κοντÜ του.
     Γυρεýγει τüπον και καιρüν εκεßνην την ημÝρα,
        να κÜμει μιÜ μαλιÜν καλÞν η τιμημÝνη χÝρα.
     Ως εßδεν ο Σπιθüλιοντας τα αßματα και τρÝχουν                             1105
        στο στÞθος του, και στο μερß, και το κορμß του βρÝχουν,
     εμοýγκρισε, εταρÜχτηκεν κι ωσÜ λιοντÜρι αγριεýγει,
        και να βαρεß του Kρητικοý τüπο να βρει γυρεýγει.
     MηδÝ ποτÝ το πÝλαγος Ýτοιας λογÞς μανßζει
        σ' τσ' ανεμικÝς του Γεναριοý, üντε βροντÜ κι αφρßζει,                 1110
     σ' καιρüν που ανακατþνεται με ταραχÞ μεγÜλη,
        κι üντε σκορπÜ τα κýματα üξω στο περιγιÜλι,
     αν Þκαμε ο Σπιθüλιοντας στα αßματα, οποý εθþρει
        κ' Ýτρεχαν, και να γδικιωθεß ακüμη δεν ημπüρει.
     EδÜγκανε τα χεßλη του, μÝσα η καρδιÜ του βρÜζει,                        1115
        δρÜκοντας, κι üχι ανθρωπινü το πρüσωπüν του μοιÜζει.
     Kι Þσυρε μουγκαλισματιÜν Ýτσι πολλÜ μεγÜλη,
        που το ΠατÜρι εσεßστηκε απü μιÜ μερÜν þς Üλλη.
     Kι εφÜνη κ' Þτονε βροντÞ, οποý απ' τα ýψη αρχßζει,
        και κÜνει ταραχÞν πολλÞ, τα νÝφαλα ξεσκßζει,                            1120
     και με πολý συχαλασμü στα βÜθη κατεβαßνει-
        εδÝτσι κι απ' το στüμα του ο μουγκρισμüς εβγαßνει.
     Mανßζει με τα χÝρια του, και το σπαθß του ψÝγει,
        κι εις κεßνες τσι λαβωματιÝς να γδικιωθεß γυρεýγει.
KAPAMANITHΣ
     ΛÝγει: "Θωρþ δεν Ýχω πλιü ουδÝ σπαθß, ουδÝ χÝρα,                      1125
        üλα μ' απαρνηθÞκασιν ετοýτη την ημÝρα.
     Aπεßτις κι Ýνας Kρητικüς τüση þρα με μαλþνει
        κι η χÝρα μου 'πιβοýλεψε και δε τονε σκοτþνει."
ΠOIHTHΣ
     EμÜζωξε σα το θεριü üλη τη δýναμßν του,
        κι üσο μπορεß ψηλÜ-ψηλÜ σηκþνει το σπαθß του.                   1130
     Kι απüκει τρÝχει απÜνω του με το αγριωμÝνο χÝρι,
        κ' εξÜμωσε να του βαρεß σ' τση κεφαλÞς τα μÝρη.
     Kι ο Kρητικüς ο-γλÞγορος σηκþνει το σκουτÜρι,
        βÜνει το ομπρüς στην κεφαλÞν, την κοπανιÜ να πÜρει.
     Kι εβλÝπησεν την κεφαλÞ, γιατ' απ' ομπρüς το βÜνει.                     1135
        Kαι δßδει του μιÜ κοπανιÜν, και μÝσα εις δυü το κÜνει.
     Kαι πÝφτει κÜτω το μισü, τ' Üλλο μισü απομÝνει,
        κι ευρÝθηκε κι η χÝρα του λιγÜκι λαβωμÝνη.
     Tην κοπανιÜ ετρομÜξασιν üλοι οι απομονÜροι,
        να δοý' να κüψει μÝσα εις δυü το σιδερü σκουτÜρι.                   1140
     Tüτε, σαν εßδε ο Kρητικüς, και το σκουτÜρι εχÜσε,
        εις Üλλο μüδο πολεμÜ, κι Üλλη βουλÞν επιÜσε.
     ΠλιÜ δυνατüς εγßνηκε, και πλι' Üφοβα μαλþνει,
        ζÜλο δεν κÜνει οπßσω πλιü, μα üσο μπορεß σιμþνει
     και δεν του εφαßνετο καιρüς, να στÝκει ν' ανιμÝνει,                       1145       
        πüδας τον πüδαν Þμπωθεν, και πÜντα μÝσα μπαßνει.
     ΣτρÝφεται χÜμαι και θωρεß και το κορμß μουλþνει,
        και με μεγÜλη μαστοριÜ στα πüδια του ξαμþνει.
     ΞεθÜρρεψ' ο Σπιθüλιοντας κι εκεß θÝ' να του δþσει,
        και χαμηλþνει τ' Üρματα, να μην τον-ε λαβþσει.                      1150        
     Eτüτες ο Xαρßδημος του 'φÜνη να'ναι η þρα,
        να δþσει τÝλος τση μαλιÜς, να κατατÜξει η Xþρα.
     Kι εσÞκωσεν ως αστραπÞ το γλÞγορü του χÝρι,
        ωσÜν τον εßδεν ανοιχτü σ' τση κεφαλÞς τα μÝρη
     και μπÞχνει του üλο το σπαθß εις το λαιμü αποκÜτω,                  1155
        ýπνον τον αποκοßμισε, παντοτινÜ εκοιμÜτο.
     ¹πεσε κÜτω το θεριü, τα μÜτια του γρυλþνει,
        φαρμÜκι φτει με τους αφροýς, τα μÜτια αναδακρυþνει.
     Kι εμουγκαλßστη τρεις φορÝς το φοβερüν του στüμα,
        κι εβρüντησεν ο Oυρανüς κι εσεßστηκε το χþμα.                     1160
     Kαι με μεγÜλην ταραχÞ και μουγκρισμüν ομÜδι,
        επÞγε η Üγρια του ψυχÞ στο μαυρισμÝνον 'Αδη.
     Kι εκεßνος, που'τον φοβερüς, κι οπ' üλοι τον ετρÝμα',
        σÞμερον εκυλßστηκε σ' τση σÜρκας του το αßμα.
     Kαι σÞμερον κεßνη η ψυχÞ, που Üνθρωπο δεν εδεßλια,                 1165
        πÜγει να δει του XÜροντος τα μαυρισμÝνα σπÞλια.
     Kι Ýνα μεγÜλο θÜμασμα κεßνην την þρα εφÜνη,
        τ' Üλογο του Σπιθüλιοντα τσι σÜρκες του δαγκÜνει.
     ¼ση þρα εκεßνος πολεμÜ, αντρειεýγετο να λýσει,
        να πÜγει στον αφÝντη του, ογια να του βουηθÞσει.                 1170
     Kι ωσÜν εμßσεψε η ψυχÞ κι επÞγεν εις τον 'Αδη,
        πÝφτει κι αυτü χÜμαι, ψοφÜ, τελειþνουσιν ομÜδι.
     Eνßκησεν ο Kρητικüς, λαβωματιÜ δεν Ýχει
        μüνο μικρÞ-μικρÞ πληγÞ και λßγον αßμα τρÝχει
     κι ουδÝ γιατρü δεν Ýχει χρειÜ, να πÝψει να γυρÝψει,                    1175
        μα επÞγε για ν' αρματωθεß και να καβαλικÝψει.
     Mε σποýδα μπαßνει σ' ορδινιÜ να κονταροκτυπÞσει,
        μα ο PÞγας δεν εθÝλησε για τüτες να τσ' αφÞσει.
     Γιατß üξω οποý'τον πÜρωρα, πολλÜ βαρý του εφÜνη,
        σαν εßδε τον Σπιθüλιοντα να πÝσει ν' αποθÜνει.                       1180
     Kαι μ' üλο που'χεν Üδικο και üλοι του οργιστÞκα',
        ο PÞγας τον επüνεσε κι Ýχει μεγÜλην πρßκα.
     KαλÜ και να το θÝλασιν üλοι, μικροß-μεγÜλοι,
        και καθανεßς του Kρητικοý νßκος επαρακÜλει,
     ετοýτο η Φýση το'δωκε στη σÜρκα τη καημÝνη,                      1185
        κÜθε κορμß να συμπονεß τ' αλλοý την πονεμÝνη.
     Kαι τον οχθρüν του να θωρεß κιανεßς, πως πÜ' να θÜψουν,
        δεν ημποροýν τα μÜτια του, παρÜ να τονε κλÜψουν.
     Ως θÝλει να'ν' σκληρüκαρδος, το σπλÜχνος να του λεßπει,
        εις Ýτοιες χρεßες βρßσκεται με πüνον και με λýπη.                     1190
     Ποýρι ο λαüς εφþνιαξε, πολλÞ βαβοýρα εγßνη,
        κι εδεßξασιν πολλÞ χαρÜν üλοι την þραν κεßνη.
     EμÞνυσεν ο Bασιλιüς κι εßπε να διαλαλÞσουν,
        για να'ρθουσι τοδεταχιÜς, να κονταροκτυπÞσουν,
     γιατß δεν Þθελε για 'δÜ, να τρÝξουσιν εκεßνοι,                              1195
        κι Þσωσε κ' επερßσσεψε το πρÜμαν οποý εγßνη.
     KαλÜ κ' επüνεσε πολλþν, ο στßχος πως αλλÜσσει,
        και χßλιοι χρüνοι φαßνουνται η νýκτα να περÜσει,
     ποýρι το θÝλει ο Bασιλιüς κι εκεßνον οποý ορßσει,
        ουδ' Ýνας δεν αποκοτÜ το 'νÜντιο να μιλÞσει.                           1200
     Eπüνεσεν εις την καρδιÜ δαμÜκι η Aρετοýσα,
        κι εδþκασßν τση βÜσανο, κεßνα που διαλαλοýσα',
     'πειδÞ και τüτες δε μπορεß να δει τον EρωτÜρη,
        να λυγιστεß, ν' αποφτιαστεß, να τρÝξει το κοντÜρι.
     Ποýρι Þχωνε σα φρüνιμη τον πüνον που την κρßνει,                   1205
        και του Kυροý τση εσßμωσε και σπλαχνικοýλα εγßνη.
     ΣιργουλιστÜ-σιργουλιστÜ φιλεß τον εις τη χÝρα,
        λÝγει πως επρικÜθηκεν εκεßνη την ημÝρα
     στο πρÜμαν οποý γßνηκεν εις τ' Üγριο παλικÜρι.
        Kι ετοýτα εμßλειε κι Þρχουνταν κÜτω απü το ΠατÜρι                1210
     ομÜδι με τη PÞγισσαν κι επÞγα' στο ΠαλÜτι
        κι η συντροφιÜ'τονε πολλÞ, κι αρßφνητ' þρα εκρÜτει.
     EθÜφτην ο Σπιθüλιοντας κι ετÝλειωσε τους χρüνους,
        κι αφÞκεν εις τους τüπους του πρßκες πολλÝς και πüνους.
     ¹πεσε κεßνο το θεριü, οπ' üλοι το ετρομÜσσαν,                           1215
        κ' οι αντρειÝς κ' οι δýναμες σα νÝφαλο επερÜσαν.
     Πονεß τονε ο Δρακüκαρδος, μα χρειÜ'ναι ν' απομÝνει,
        κι α' θÝ' να πει και τßβοτσι, για τüτες να σωπαßνει.
     ΠÜσι και ξαρματþνουνται ζιμιü οι αντρειωμÝνοι,
        και κÜθε εßς με πεθυμιÜ τοδεταχιÜ ανιμÝνει.                              1220
     Eπüνειεν ο Pωτüκριτος, πως για την þρα εκεßνη
        να κονταροκτυπÞσουσιν ο PÞγας δεν τσ' αφÞνει,
     να δεßξει απÜνω στ' Üλογο την τÝχνην κι αντρειοσýνη,
        κι εζÞλεψε του Kρητικοý στο πρÜμαν οποý εγßνη,
     ως εßδεν τüσον Ýπαινον και φÞμην που του δßδα'.                       1225
        Ποýρι επαρηγοροýντονε, και πÜντα του εßχε ολπßδα
     εις το κονταροκτýπημα να κÜμει να γνωρßσουν,
        ποιüν πρÝπει να παινÝσουσιν, ποιüν πρÝπει να φημßσουν.
     Kαι μετ' αυτοýς τσι λογισμοýς πÜγει κι αυτüς κ' εβγÜνει
        τ' Üρματα, και κοντÜ-κοντÜ στην κλßνη του τα βÜνει,            1230
     ογια να τα'βρει την αυγÞ, ν' αρματωθεß ως στρατιþτης,
        και να'ναι πρþτος ολωνþν, το παßνεμα τση νιüτης.
     EβρÜδιασεν, ενýκτιασεν, καθÝνας στο κλινÜρι
        Þθεκε, για ν' αναπαγεß κι ýπνο γλυκý να πÜρει.
     Mα η Aρετοýσα δε μπορεß να κοιμηθεß üπου πÜγει,                    1235
        αμ' εστρουφογυρßζουντο' στο'να κι εις τ' Üλλο πλÜγι.
NENA
     H NÝνα τση ανεστÝναζε και λÝγει τση η καημÝνη:
        "Eßδες το τÝλος τü'χουσι, MÜνα μου, οι αντρειωμÝνοι;
     ¼λοι εßν' αυτοß του μακελειοý, στο ΘÜνατο γυρßζουν,
        αμ' οι PηγÜδες κÜθουνται και μοναχÜς ορßζουν.                      1240
     ΓρικÜς καλÜ ßντα σου μιλþ; Kαι για την þρα τοýτην
        εßπα τη παραφαντασÜ κι εσý καλ' αφουκροý την."
ΠOIHTHΣ
      Kεßνη δε δßδει απιλογιÜν, μα στÝκει και λογιÜζει,
        να ξημερþσει πεθυμÜ, κι ο Πüθος την-ε βιÜζει.
      Tην þραν, που ο Aυγερινüς πασßχαρος προβαßνει,                      1245
        κι απü τση γης το πρüσωπον η σκοτεινÜγρα βγαßνει,
      και τα πουλιÜ χαμοπετοýν, κι αναγαλλιοýσιν οýλα,
        και πÜχνη στα φτεροýγια τως πÜγει απü τη δροσοýλα,
117ποιü κÜθεται σ' χλωρü κλαδß, ποιü σ' δÝντρον, ποιü σ' χαρÜκι,
        και το σκοπüν του κιλαδεß κÜθε λογÞς πουλÜκι,                       1250
      και με τη σιγανÞ λαλιÜν τον ¹λιον προσκαλοýσι,
        και πεθυμοýσι γλÞγορα να βγει να τον-ε δοýσι,
      η AρετÞ εσηκþθηκε, το παραθýρι ανοßγει,
        και την αυγÞ τη λαμπυρÞ με τη χαρÜν ξανοßγει.
      Nτýνεται και στολßζεται, και στÝκει κι ανιμÝνει,                           1255
        πüτες να τση μηνýσουσι, να σηκωθεß, να πηαßνει.
      EδÝτσι κι ο Pωτüκριτος με την αυγÞ εσηκþθη,
        και δεν μπορεß να καρτερεß, μα πÜραυτα αρματþθη.
      Kαβαλικεýγει σαν αúτüς, στο φüρον κατεβαßνει,
        και τσ' Üλλους, οποý ελεßπασιν, Þστεκεν κι ανιμÝνει.                 1260
      Kαι να κι εκεßνοι γλÞγορα, πρι' ο ¹λιος να προβÜλει,
        εκεß επερμαζωχτÞκασιν üλοι, μικροß-μεγÜλοι.
      Mε την αυγÞν κι ο Bασιλιüς στο φüρον εκατÝβη
        μ' üλην την Üξα συντροφιÜ, κ' εις το ΠατÜρι ανÝβη.
      Oρßζει, κ' Þρθασι γιαμιÜ ομπρüς του οι KαβαλÜροι,                      1265
        για να κατÝχει πÜσα εßς, σ' ποιüν τρÝχει το κοντÜρι.
      Tρεις εßχε, που θα πολεμοýν, και δÝκα αντßκρυτÜ τως,
        να δεßξουσι την τÝχνην τως και την παλικαριÜ τως.
      O Kυπριþτης εßν' ο εις κι ο Kρητικüς ο Üλλος,
        ο τρßτος ο Pωτüκριτος, της αντρειÜς το κÜλλος.                      1270
      Kαι τοýτοι οι τρεις επαßρνουνταν τσ' Üλλους να πολεμÞσουν,
        να πÜρουσιν το χÜρισμα, αν εßναι και νικÞσουν.
      Kι ο PÞγας με το χÝρι του Þγραφεν Ýναν κι Ýνα,
       για να μην εßναι αζιγανιÜ και λÜθος σε κιανÝνα.
      EλÜχαν του Xαρßδημου τρεις δυνατοß αντρειωμÝνοι,                   1275
        Δρακüμαχος, Nικüστρατος, νÝοι καμαρωμÝνοι,
      κι ο δυνατüς Tριπüλεμος, που ΣκλαβουνιÜν ορßζει,
        και δεν ψηφÜ το ΘÜνατον, και φüβο δε γνωρßζει.
118Mα τÝσσερεις ελÜχασι του PÞγα απü τ' AμÜξι,
        κ' Ýχει να κουραστεß πολλÜ, να βαραναστενÜξει.                       1280
      O ΔημοφÜνης, το θεριü απü τη MυτιλÞνη,
        κι απü τ' AνÜπλι Aντρüμαχος, λιüντες, θεριÜ κ' εκεßνοι,
      κι ο ΛιοκαρÝτης, της AξÜς το φοβερü κοντÜρι,
        κι ο AφÝντης του BυζÜντιου, τ' üμορφο παλικÜρι.
      Kαι τρεις και του Pωτüκριτου ελÜχασι, του αζÜπη,                     1285
        τη δýναμßν του επλÞθαινεν τσ' AφÝντρας του η AγÜπη.
      O HρÜκλης απ' την ¸γριπον ο Ýνας κι ο Üλλος πÜλι
        ο νÝος ο ΦιλÜρετος, το φοβερü κεφÜλι,
      που τη Mοθþνην Þριζε, κ' εßχε AφεντιÝς και πλοýτη,
        σπßθας και λιονταριοý καρδιÜ βαστοýν κ' οι δυü τως τοýτοι.    1290
      ¹λαχεν κι ο Δρακüμαχος του αζÜπη του EρωτÜρη,
        κ' εßχε μεγÜλες κονταρÝς και φοβερÝς να πÜρει.
      Tρεις-τρεις ελÜχανε στους δυü, τÝσσερεις του Kυπρßδη,
        το Pιζικü του εθÝλησε, κι ο PÞγας τοý τσι δßδει.
      KαθÝνας ξεýρει μετÜ ποιüν θÝ' να συναπαντÞξει,                         1295
        να τρÝξει το κοντÜρι του και την αντρειÜ να δεßξει.
      Kαι στÝκουν κι ανιμÝνουσι με ΠεθυμιÜ μεγÜλη,
        πüτε να δþσει θÝλημα του PÞγα το KεφÜλι.
      EικοσιπÝντε σÜλπιγγες και βοýκινα εκτυπÞσαν,
        και το ΠατÜρι εσεßστηκεν, και τ' Üλογα εξυπνÞσαν.                  1300
      Πρþτο σημÜδι της αρχÞς, σ' Ýγνοιαν πολλÞ τους βÜνει,
        ποιüς μÝλλει να'βγει νικητÞς, να πÜρει το ΣτεφÜνι.
      Δεν εßναι πεθυμητικÞ Ýτσι βροντÞ, üντε στρÜψει
        σ' καιρüν, που σ' ανακρÝμασιν ο ¹λιος τον Küσμον κÜψει,
      ανθοýς, χορτÜρια, λοýλουδα, δÝντρη, κλαδιÜ ξερÜνει,               1305
        κι Ýρθει βροντÞ με νÝφαλο, και τη βροχοýλα κÜνει,
      κι αναγαλλιÜσουν και χαροýν üλοι, μικροß-μεγÜλοι,
        θωρþντας τÜ'σανε νεκρÜ, πως ανεζÞσαν πÜλι
119σαν Þτον πεθυμητικüς ο Pþκριτος ν' ακοýσει,
        να παßξουσιν οι σÜλπιγγες, τους Üντρες να καλοýσι.                 1310
      Kι ανßμενε με προθυμιÜν, να δευτεροκτυπÞσει,
        να σÜσει το κοντÜρι του, τον πüλεμο ν' αρχßσει.
      Aς ποýμεν και της AρετÞς κεßνο που την παιδεýγει,
        που εγýρισε το πρüσωπον και τση Φροσýνης λÝγει:
APETOYΣA
      "Φροσýνη, ποιüς σου φαßνεται να'ν' κÜλλιο παλικÜρι,        1315
        στο σεßσμα και στο λýγισμα, και στης αντρειÜς τη χÜρη;
      Στο σεßσμα και στο λýγισμα, στο ζþσμα των αρμÜτω',
        στ' αρχοντικÜ αναρßμματα, και στης αντρειÜς το νÜτο;
      Kαι ποιüς με διþμα κÜθεται, και το κορμß δεν κλßνει;
        Tην üρεξÞ σου πÝ' μου τη, να ζεις κι εσý, Φροσýνη."        1320
ΠOIHTHΣ
      Tüτες η NÝνα, ως πονηρÞ, θωρþντας πως η Küρη
        τον ασπροφüρο εξüμπλιαζε κι εκεßνον πÜντα εθþρει,
      κι εγνþρισε πως πλιÜ βαθιÜ ο Πüθος τση ριζþνει,
        και τον Pωτüκριτο θωρεß κι εκεßνον καμαρþνει,
NENA
      για να τση πÜψει ο λογισμüς, τση λÝγει: "ΘυγατÝρα,        1325
        κÜτεχε πως üσους θωρþ σ' ετοýτην την ημÝρα,
      κι Þρθασι κι εγραφτÞκασιν, εμÝνα δε μου αρÝσει
        μüνον το Bασιλιüπουλον, οποý'ναι εκεß στη μÝση,
      κι οποý'ρθε με πολλÞ AφεντιÜν κι ευπρÝπισεν η Xþρα.
        Eκεßνον καμαρþνω εγþ χßλιες φορÝς την þρα.        1330       
      Kι üξω απü κεßν' ορÝγομαι, κ' Ýχει ομορφιÜ μεγÜλη,
        κεßνον τον χρουσοκüκκινον, τον ξαθοσγουρομÜλλη
      κÜθεται σα σγουραφιστüς και στρÜφτει μες στα κÜλλη.
        Kι ωσÜν ετοýτους και τους δυü, θαρρþ δεν εßν' επÜ Üλλοι."
ΑΡΕTOYΣA
Tüτες τση λÝγει η AρετÞ: "Oλßγη πρÜξιν Ýχεις,        1335
        και το καλü απü το κακü ποιüν εßναι δεν κατÝχεις.
Στους κüκκινους, στους πρÜσινους, κι üσους κι α' γÝμει ο φüρος,
        ποπανωθιü τως ολωνþν εßν' κεßνος ο ασπροφüρος.
120Kι απεßτις αποκüτησε δÝκα να πολεμÞσει,
        εις κÜθε πρÜμα, ωσÜ θωρþ, επÝρασε τη Φýση.        1340
ΓιÜ πÝ' μου, ßντα του λεßπεται, και ποιÜ χÜρη δεν Ýχει;
        ΠοιÜ τÝχνη βρßσκεται αρχοντιÜς, και δεν την-ε κατÝχει;
ΛιοντÜρι στην παλικαριÜ, χρουσüς αúτüς στο διþμα,
        πολλÜ σκλαβþνει τσι καρδιÝς το ζαχαρÝνιο στüμα.
Oι κüρδες του λαγοýτου του πουλιÜ'ν', και κιλαδοýσι,        1345
        και γιαßνουν τα τραγοýδια του τσ' αρρþστους να τ' ακοýσι.
¿ς και σγουρÜφος Þμαθε δßχως δασκÜλου πρÜξη.
        H Mοßρα μου τον Þκαμεν, ο-για να με πατÜξει.
EδÜ μαθαßνει και γιατρüς, τσι πληγωμÝνες γιαßνει,
        συχνιÜ δροσßζει τσι καρδιÝς εκεßνες που μαραßνει."        1350
ΠOIHTHΣ
ΠÜλι η Φροσýνη να θωρεß, πως εις την Aρετοýσα
        οι σπßθες πλιÜ παρÜ ποτÝ εβρÜζαν κ' εκεντοýσα',
Þψεγε του Pωτüκριτου τη νιüτην και τα κÜλλη,
        κι ανüστισÝ τση τον πολλÜ με πονηριÜ μεγÜλη.
NENA
 ΛÝγει τση: "ΘυγατÝρα μου, γρßκα τα λÝγω τþρα.        1355
        KÜτεχε, η Tζüγια, που'καμες, βγαßνει üξω απü τη Xþρα. 
Tις εßναι σα τον Kρητικü και σα τον Kυπριþτη;
        Kαι τßς σαν του Πιστüφορου την αντρειωμÝνη νιüτη;
K' εκεßνον τον Tριπüλεμον τßς να τον-ε νικÞσει;
        Kι αυτüν τον χρουσοκüκκινον, οποý περνÜ τη Φýση;"        1360
ΠOIHTHΣ
Ξαναφυσοýν τσι σÜλπιγγες κι Þτονε το σημÜδι,
        οι KαβαλÜροι δυü και δυü να τρÝξουσιν ομÜδι.
Tρεις Þσα' σαν Πρωτüγεροι, που'χαν τση γνþσης χÜρη,
        και πρÜξη σ' τοýτες τσι δουλειÝς για κÜθε KαβαλÜρη.
Tüτες απü τους ΓÝροντες το θÝλημα-ν εδüθη,        1365
        τον ¸ρωταν ανÝκραξε, στον Πüθο επαραδüθη.
ΛιγοψυχÜ ο Pωτüκριτος, και κÜνουσß του χÜρη,
        να'ν' πρþτος, για τον Kýρη του, να τρÝξει το κοντÜρι.
121Kαι τον ΦιλÜρετον καλεß, τ' üμορφο παλικÜρι,
        και τον ανßμενε κι αυτüς, κ' εκρÜτει το κοντÜρι.        1370
Tüτες εστρÜφη η AρετÞ στη NÝνα τση, και λÝγει,
        ομÜδι εßν' κεßνος, που παινÜ, κ' εκεßνος, οποý ψÝγει
APETOYΣA
"OμÜδι εκαλεστÞκασιν κι εδÜ θÝλεις γνωρßσει,
        ποιüς θÝλει τιμηθεß απ' τσι δυü και ποιüς θÝλει νικÞσει."
ΠOIHTHΣ
Γýρου τριγýρου εßν' ο λαüς, και πεθυμοý' να δοýσι,        1375
        δυü παλικÜρια σαν αυτÜ, πþς κονταροκτυποýσι.
Σα στα λαγκÜδια τα βαθιÜ, τ' Üγρια, τα δασωμÝνα,
        οποý'ναι μÝσα τα θεριÜ κι üρνια κατοικημÝνα,
κ' Ýχουσι δÝντρη και κλαδιÜ σε μιÜ μερÜν, κ' εις Üλλη,
        και κατεβεß απü τα βουνιÜ ανεμικÞ μεγÜλη,        1380
και με βροντÞ και μ' αστραπÞ μÝσα στα δÜση δþσει,
        κατασκορπßσει τα κλαδιÜ, τα δÝντρη ξεριζþσει,
κ' οι σκüνες με την ταραχÞ φüβον του Küσμου δþσουν,
        φýγουσιν üρνια και θεριÜ, να βροý' Üδεια να γλιτþσουν
εδÝτσι εβρüντησε ο Oυρανüς, κ' η γης ανεσηκþθη,        1385
        üντεν η πρþτη κονταρÜ στα στÞθη τως εδüθη.
§AσÜλευτος επüμεινε στην κονταρÜν εκεßνη
        ο Pþκριτος, κ' εις το λαü χαρÜ μεγÜλη εγßνη.
¸δειξεν ο ΦιλÜρετος στ' Üρματα πüσο ξÜζει,
        ποσþς δεν τον ελýγισε, σαν καρφωμÝνος μοιÜζει.        1390
§ΠιÜνουν κοντÜρια πλιÜ βαρÜ, ο-για να δευτερþσουν.
        Σ' τüπον που να'ναι βλαβερüς πÜσκουν κ' οι δυü να δþσουν.
O ¹λιος δßδει στ' Üρματα, και φÝγγουσι και λÜμπου',
        σμßγουν, συναπαντÞχνουσι στη μιÜ μερÜν του κÜμπου.
¹δωκε του Pωτüκριτου μιÜν κονταρÜ στα μÜτια,        1395
        και το κοντÜρι εσκüρπισεν εις εκατü κομμÜτια.
H κονταρÜ'τονε βαρÜ και δυνατÞ περßσσα,
        λιγÜκι τον εζÜλισε, μα δεν τον εγνωρßσα'.
122§H κονταρÜ του Pþκριτου πλιÜ δυνατÜ πληγþνει,
        που'δωκε του ΦιλÜρετου εκεß που του ξαμþνει.        1400
Στο κοýτελο σημÜδεψε, κ' ηýρεν το και στη μÝση,
        κ' εσÜλεψεν κ' εκοýνησε δυü-τρεις φορÝς, να πÝσει.
ZερβÜ-δεξÜ εζυγÜριζεν, κ' Þγερνεν το κορμß του,
        και στην καποýλαν του φαριοý 'γγßζει την κεφαλÞ του.
Nα παßξει δεν ημπüρειεν πλιü, γιατß Þτονε γραμμÝνο,        1405
        üποιος κι α' γεßρει απ' τ' Üλογο, να τον κρατοýν χαημÝνο.
H Aρετοýσα επÝτουντον κ' Þτον χαρÜ γεμÜτη,
        και τη Φροσýνην Þσφιγγεν εκεß üπου την εκρÜτει.
H οποιÜ'στεκε με λογισμüν, επüνειε, γιατß εθþρει,
        πως με τα ζÜλα πορπατεß στον εγκρεμνüν η Küρη.        1410
Tη σÜλπιγγα ο Pωτüκριτος κÜνει και δευτερþνει,
        κρÜζει Üλλον να'ρθει ο-γλÞγορα, στο κÝρδος εξαμþνει.       
§ΩσÜ λιοντÜρι αγριεýτηκε τσ' ¸γριπος ο στρατιþτης,
        και της αντρειÜς ο μÜστορας, το παßνεμα τση νιüτης.
AΦENTHΣ THΣ EΓPIΠOΣ
ΠιÜνει κοντÜρι δυνατü, του Pþκριτου σιμþνει,        1415
        και λÝγει του με μÜνητα• "AδÝρφι, δε σε σþνει
τü'καμες του ΦιλÜρετου, ν' ακροσταθεßς καμπüσον,
        να ξεκουρÜσεις το κορμß στον κüπο σου τον τüσον;
Mα κρÜζεις με, κι ωσÜ θωρþ, λιγοψυχÜς περßσσα.
        Mα κÜτεχε, κι üποý'λαχα, ποτÝ δε μ' ενικÞσα'.        1420
Kαι θες γνωρßσεις σÞμερον ποιüς εßμαι, να κατÝχεις,
        γιατß την πρÜξη μου þς εδÜ ακüμη δεν την Ýχεις."
ΠOIHTHΣ
Δεν του μιλεß ο Pωτüκριτος, μα δεßχνει με τη χÝρα,
        πως θÝλουσιν-ε γνωριστεß εκεßνην την ημÝρα.
ΠιÜνουσι τüπο ακρüμακρα οι üμορφοι KαβαλÜροι,        1425
        στη σÝλα σÜζουν το κορμß, και σφßγγουν το κοντÜρι.
K' εις τ' Üρματα τση κεφαλÞς δυü κονταρÝς κτυποýσι,
        που μÝσα στα μυαλÜ κ' οι δυü πüνον πολý γρικοýσι.
123Mα ασÜλευτοι επομεßνασιν, και δευτερþνουν Üλλη,
        παρÜ την πρþτην πλιÜ βαρÜν, και πλιüτερα μεγÜλη.        1430
O HρÜκλης απ' την ¸γριπον εσÜλεψε δαμÜκι,
        γιατß επαραζαλßστηκεν, κ' εßναι να πιεß φαρμÜκι.
¹στεκεν ο Pωτüκριτος, κι ασÜλευτος εγßνη,
        κ' εφÜνιστÞ σου ενßκησε στην κονταρÜν εκεßνη.
Ποýρι εμιλÞσασιν κ' οι δυü, κι ομÜδι εσυβαστÞκαν,        1435
        να τρÝξουν Üλλη μιÜ φορÜ, μα τüτες δεν τσ' αφÞκαν
εκεßνοι οι τρεις πρωτüγεροι, που'χαν εξÜν παρμÝνη,
        εις ü,τι αποφασßσουσι, καθÝνας να σωπαßνει.
Σαν εßδεν ο Pωτüκριτος, πως η δουλειÜ εßν' κριμÝνη,
        εκÜλεσÝν τον, τον οχθρüν τον Üλλον που ανιμÝνει.        1440
Kι η σÜλπιγγα δυü, τρεις φορÝς παßζει του καλεσμÜτου,
        κ' εκßνησε ο Δρακüκαρδος, και σÜζει τ' ÜρματÜ του,
κι εσκÝπασεν τα μÜγουλα τα κιτρινοβαμμÝνα,
        με σßδερα πολλÜ βαρÜ και πολυσκουριασμÝνα.
Δýναμιν εßχε σα θεριü, δρÜκου καρδιÜν εφüρει,        1445
        να κÜμει θÝλει σÞμερο ν' αναδακρυþσει η Küρη.
Σιμþνει του Pωτüκριτου, λÝγει του, üπου θελÞσει,
        ýστερα με τα κοφτερÜ σπαθιÜ να πολεμÞσει.
ΔPAKOKAPΔOΣ
"TÜχα να θÝλει ο Bασιλιüς; ΠÝ' το, να το κατÝχω,
        κι απ'στÜν οψÝς για Ýτοια δουλειÜ μεγÜλην Ýγνοιαν Ýχω."        1450
ΠOIHTHΣ
'Tü γρßκησε ο Pωτüκριτος εκεßνο οποý του λÝγει,
        εγνþρισÝν τον-ε γιαμιÜ ßντÜ'ναι οποý γυρεýγει.
EPΩTOKPITOΣ
Kαι λÝγει του: "Δεν Ýχω εξÜν για 'δÜ να σου μιλÞσω,
        και διχωστÜς απιλογιÜν τυχαßνει να σ' αφÞσω.
Mα το κονταροκτýπημα, AδÝρφι, σαν τελειþσει,        1455
        να πÜμεν εις του Bασιλιοý, θÝλημα να μας δþσει,
να'χεις τü θÝλεις απü με, και πρÜμα-ν εßν' ολßγο,
        και τÜσσω σου, και βρßσκεις με, γιατß δε θα σου φýγω.
124Tοýτο για 'δÜ ας τ' αφÞσομε, γιατß καιρü δεν Ýχει,
        οποý θωρεßς πüσος λαüς πρεμαζωμÝνος τρÝχει.        1460
Kι αν εßσαι, ως δεßχνεις, δυνατüς, κι αν εßσαι παλικÜρι,
        δεßξε την, την παλικαριÜν, κ' εδÜ με το κοντÜρι."
ΠOIHTHΣ
Δε στÝκου' να μιλοýσι πλιü, αφÞκασι τα λüγια,
        και σýρνουνται με μÜνητα εßς απ' τον Üλλον χþρια.
Ξαναφυσοýν οι σÜλπιγγες εκεßνες που τους κρÜζουν        1465
        ο-γλÞγορα να τρÝξουσι, και τα κοντÜρια σÜζουν.
Mε μÜνητα ο Pωτüκριτος κινÜ την þραν κεßνη,
        σαν κÜρβουνον αφτοýμενο το πρüσωπüν του εγßνη.
¹ξαψε κι ο Δρακüκαρδος, που του'δωκεν η Φýση
        τσ' Üνθρωπους üλους να μισÜ, κι ουδÝνα ν' αγαπÞσει.        1470
Eκßνησεν η μÜνητα, αγριεýγει και δριμþνει,
        ωσÜν το κÜνει ο ποταμüς, θολüς üντε φουσκþνει,
κι απü χαρÜκια, και δεντρÜ σýρνει, καταθρουλßζει¯
        Ýτοιας λογÞς αγριεýγεται, κ' Ýτοιας λογÞς μανßζει.
Στο πρþτο συναπÜντημα πρÜμÜ'τονε μεγÜλο,        1475
        πþς τα κοντÜρια εδþκασι στη μοýρη Ýνα με τ' Üλλο.
K' εδÝτσι εθρουλιστÞκασι, και στα κορμιÜ δε 'γγßζουν,
        κι ομπρüς-οπßσω το ζιμιü ως αστραπÞ γυρßζουν.
Mε δýναμιν και με αντρειÜν Üλλα κοντÜρια πιÜνουν,
        τρÝχουν, και στη μασκÜλην τως με μÜνητα τα βÜνουν.        1480
Tου γρινιασμÝνου η κονταρÜ εις το λαιμü αποκÜτω
        ηýρηκεν τον Pωτüκριτον, που πÜντα το 'θυμÜτο.
Tην αναπνιÜν του εστοýμπωσε, κακü πολý του κÜνει,
        και λßγο-λßγον Þλειψε να πÝσει, ν' αποθÜνει.
Tο αßμα απü το στüμα του Þτρεχεν εις τα στÞθη,        1485
        τοýτην την κονταρÜ ο λαüς πολλÜ την εφοβÞθη.
¼λοι φωνιÜζου, üλοι μιλοýν, και λÝσιν• "EδÜ πÝφτει!",
        ποýρι στη σÝλα εστÜθηκεν, κι ως λιüντας αντρειεýτη.
125H κοπανιÜ δεν Þβλαψε τüσα τον EρωτÜρη,
        σαν Þβλαψε την AρετÞν απÜνω στο ΠατÜρι,        1490
που το κονταροκτýπημα εκρÜτειε για παιγνßδι,
        κ' εδÜ'χει πüνο στην καρδιÜν, παρÜτρομος τση δßδει.
Kι ωσÜν τον εßδεν κ' Þγερνεν, και τüσον αßμα τρÝχει,
        αγκουσεμÝνη βρßσκεται, κι απομονÞ δεν Ýχει.
Eχλüμιανεν, εχÜθηκε, κι Üλλης λογÞς εγßνη,        1495
        τινÜς δεν την εγνþρισεν, μüνον η Eυφροσýνη.
¼ποια Üλλη αγÜπησε ποτÝ, μπορεß να το λογιÜσει,
        τον πüνον, οποý εγρßκησε, μην πÜ' να τον-ε χÜσει.
Ποýρι επαρηγορÞθηκε, σαν εßδεν το κοντÜρι
        του Eρþκριτοý τση ßντÜ'καμεν εις τ' Üλλο παλικÜρι.        1500
EκτýπησÝν του κονταρÜ στα μÜτια Ýτσι μεγÜλη,
        που'λειψε λßγο να χαθοýν τα γρινιασμÝνα κÜλλη.
¹σπασε το κοντÜρι του, κ' επÞεν ποý και κομμÜτι,
        μιÜ φλιτζακßδα αλýπητη εμπÞκε προς τ' αμμÜτι,
στο φρýδιν αποκατωθιü. ¸τοιαν πληγÞ τοý κÜνει,        1505
        που'στερα του κακοýργησε, κ' Þτο για ν' αποθÜνει.
BαρÜ πολλÜ εζαλßστηκε, και πλιü του νου δεν Ýχει,
        και δε γρικÜ λαβωματιÜν, ουδ' αßμα-ν οποý τρÝχει.
ΓÝρνει τρεις-τÝσσερεις φορÝς, κι ομπρüς κι οπßσω πÜγει,
        και στο'στερο απü τ' Üλογον Þπεσε στο'να πλÜγι.        1510
XÜμαι στη γην εξÜπλωσε τση ΠÜτρας το λιοντÜρι,
        η σÝλα επüμεινε εýκαιρη δßχως τον KαβαλÜρη.
§ΠολλÞ βαβοýρα στο λαüν ετüτες εγρικÞθη,
        κ' η AρετÞ στο κÜμωμα τοýτο επαρηγορÞθη.
Mα δεν ημπüρει Ýτσι εýκολα να καλοσυνηφÝρει        1515
        στο φüβον, οποý τσ' Þδωκε του ΔρÜκοντα το χÝρι.
§Σηκþνεται, σφουγγßζεται, να γιατρευτεß γυρεýγει,
        με της αντρειÜς την εντροπÞν αμßλητα μισεýγει.
126Kι αν εßχε κι üρεξιν κακÞ, για τüτες δεν τη δεßχνει,
        μα εμοýλωσε την κεφαλÞ, στα χαμηλÜ την μπÞχνει.        1520
Eπüμεινε ο Pωτüκριτος σ' μεγÜλο νßκος τüτες.
        Eτοýτες Þσαν οι μαλιÝς, κ' οι κονταρÝς οι πρþτες.
¹ρθε και του Kυπρßδημου η þρα που ανιμÝνει,
        να τον-ε πολεμÞσουσι τÝσσερεις αντρειωμÝνοι.
MÝσα στο φüρο δυü φορÝς ανεβοκατεβαßνει,        1525
        κι ομπρüς επαßζα' οι σÜλπιγγες, κι ως λιüντας ανιμÝνει,
ποιüς να'ρθει απü τους τÝσσερεις να τον-ε δικιμÜσει,
        δεν Þθελε πλιüν ο καιρüς κ' η þρα να περÜσει.
M' üλον τον Küσμο επαßρνετον, ο-για να πολεμÞσει,
        να δεßξει πως ο ¸ρωτας δεν κÜνει δßκια κρßση,        1530
γιαýτος στ' AμÜξι μ' εντροπÞ δεμÝνον κωλοσýρνει,
        και προς αυτüνον Þκαμε σα PÞγας δικιοσýνη.
ΠολλÜ καλÜ ορδινιÜζεται, μεγÜλην Ýγνοια βÜνει,
        üντεν ανÜδια του θωρεß να'ρθει τον ΔημοφÜνη,
εκεßνο τ' Aρχοντüπουλον απü τη MυτιλÞνη.        1535
        Σιμþνει του, και λÝγει του, πως δε γρικÜ να κρßνει,
γιατß στ' AμÜξι του κρατεß τον ¸ρωτα δεμÝνον,
        και να του δεßξει, κι Üδικα τον Ýχει σκλαβωμÝνον.
¹ρχισε το Pηγüπουλο τση Kýπρου να μανßζει,
        το ανÜβλεμμÜ του προς αυτüν συννεφιαστü γυρßζει.        1540
KYΠPIΔHMOΣ
ΛÝγει του• "Eγþ'καμα καλÜ, αμ' üχι εσεßς οι Üλλοι.
        Bρßσκεστε εις λÜθος φανερüν, και σ' εντροπÞ μεγÜλη,
να λÝτε, πως σας-ε νικÜ Ýνα μικρü κοπÝλι,
        και πως Ýχει απü λüγου σας εκεßνον οποý θÝλει.
Eτοýτος εγεννÞθηκεν εις τα δικÜ μου μÝρη,        1545
        κ' επÜσκισε πολλÝς φορÝς σε τοýτα να με φÝρει.
Mα εμÝ ποτÝ δε μου'ρεσε, μ' üσα πολλÜ κατÝχει,
        η πρÜξη του εßναι βλαβερÞ, και σφαßνει οποý την Ýχει.
127Kαι πλιÜ μου εγγßζει παρÜ σε, κι αν Þθελε μ' αρÝσει,
        σαν καταπþς τον-ε θωρεßς, δεν τον εθÝλα' δÝσει.        1550
Kαι θα σου δεßξω σÞμερον, πως πÜντα δßκια πηαßνω,
        και πÜντα με τη χÝρα μου τσ' ακÜτεχους μαθαßνω."
ΠOIHTHΣ
AφÞκαν τ' απονÝματα κ' εις ορδινιÜν εμπÞκαν,
        και στο κονταροκτýπημα πολλ' Üγρια εκαλεστÞκαν.
Kι απü την τüση μÜνητα κι αγριüτητα που δεßξαν,        1555
        εσφÜλασιν οι κοπανιÝς, κι ουδÝνα δεν εγγßξαν.
ΩσÜ γερÜκι üντε χυθεß, κι απü ψηλÜ ξανοßγει,
        και θÝ' να πιÜσει το πουλß, κ' εκεßνο να του φýγει,
ξαναγιαγÝρνει το ζιμιü στην Üλλην, να το πÜρει¯
        Ýτοιας λογÞς εκÜμασι και τοýτοι οι KαβαλÜροι.        1560
ΩσÜ γερÜκια εστρÝψασι, να ξανατρÝξουν πÜλι,
        κ' Ýνας τον Üλλον Þπασκε χÜμαι στη γη να βÜλει.
Eις τοýτο το δευτÝρωμα οι κοπανιÝς δε σφÜνουν,
        πüνον πολýν τως δßδουσι, κακü πολý τως κÜνουν.
EπÞρεν Ýτοιαν κονταρÜν απü τον ΔημοφÜνη        1565
        ο Kυπριþτης, που ο Oυρανüς πολλÜ θολüς του εφÜνη.
Kαι τ' Üλογü του επÜ κ' εκεß σα ζαβωμÝνο πÜγει,
        κ' Þδειξε δυü και τρεις φορÝς, να πÝσει σ' Ýνα πλÜγι.

ZÜλην και το Pηγüπουλον εγρßκησε μεγÜλη,
        και πüνον εις την κεφαλÞν, αμ' επλερþθη πÜλι.        1570
Στο κοýτελο μιÜν κονταρÜ δßδει του ΔημοφÜνη,
        σα να'χεν αποκοιμηθεß σ' ýπνο βαρýν του εφÜνη.
¹τονε τüσο δυνατÞ, τüσÜ'τονε μεγÜλη,
        που ο KαβαλÜρης Þγερνε σε μιÜ μερÜ κ' εις Üλλη.
Kι ωσÜν το κÜνει η ζυγαρÜ, που ανεβοκατεβαßνει,        1575
και κατÜ το γομÜρι τση βαραßνει κι αλαφραßνει,
Ýτσ' Þκανε στη ζÜλην του, και μ' üλο που αντρειεýτη,
        στο'στερο, μη μπορþντας πλιüν, απü τη σÝλαν πÝφτει.
128¹πεσεν απü τ' Üλογο με πüνον και με πρßκαν,
        κι üλοι τον Aφεντüπουλον περßσσα ελυπηθÞκαν.        1580
¹τρεχε απü τη μýτην του αßμα, κι απü τ' αφτιÜ του,
        ζÜλη μεγÜλην και πολλÞν εγρßκα στα μυαλÜ του.

ΩσÜν τον Þριξεν αυτüν, στον Üλλον εξαμþνει,
        κι ως Þπαιξεν η σÜλπιγγα, ο Aντρüμαχος σιμþνει.

                ANTPOMAXOΣ
ΛÝγει του• "¼,τι Ýχεις þς εδÜ, AδÝρφι, καμωμÝνα,        1585
        δεν ξÜζουσι ουδÝ τßβοτσι, α' δε βαρεßς κ' εμÝνα,
και να δει κι üλος ο λαüς, κι ο PÞγας να γνωρßσει,
        το πως δε βρßσκεται κιανεßς εδþ να σε νικÞσει.
KÜτεχε εδÜ παρÜ ποτÝ, να σφßγγεις το κοντÜρι,
        στÝκε στη σÝλα δυνατüς, αν εßσαι παλικÜρι.        1590
Mην παßρνεσαι σ' ü,τι Þκαμες, Pηγüπουλε αντρειωμÝνε,
        και να γνωρßσεις σÞμερο, ο Aντρüμαχος ποιüς Ýναι."

                ΠOIHTHΣ
Tου Kυπριþτη εφÜνηκε περßσσο να γρικÞσει,
        πως Þρθεν Ýνας πελελüς να τον-ε φοβερßσει.

                KYΠPIΔHMOΣ
ΛÝγει του• "Aν Þκουσες ποτÝ, ποιüς εßμαι, πþς με λÝσι,        1595
        και πþς κατÝχω τ' Üρματα, θαρρþ να μη σ' αρÝσει.
EμÝ-ν τα μÝλη μου, AδερφÝ, üντεν εγεννηθÞκαν,
        εις την κοιλιÜν τση μÜνας μου το φüβον τως αφÞκαν.
Kι Üφοβος εγεννÞθηκα, κÜμε να το κατÝχεις,
        κ' εσý να με ξυπÜς εδÜ, χαημÝνον κüπον Ýχεις.        1600
Tα λüγια, τ' απονÝματα ποτÝ δεν Ýχουν χÜρη,
        δεν κροýγει η γλþσσα δυνατÜ, σαν κροýγει το κοντÜρι."
                ΠOIHTHΣ
¹στεκε κ' Þκουε ο λαüς κεßνα π' αναθιβÜναν,
        κ' εßδασι πως τα μÜτια τως σπßθες, φωτιÝς εβγÜναν.
Tον κÜμπον εμοιρÜσασι, και τ' Üλογα κεντοýσι,        1605
        και τα κοντÜρια σφßγγουσιν, και τ' Üρματα κτυποýσι.
Δυü κονταρÝς εις τα κορμιÜ δßδουν τ' αρματωμÝνα,
        κ' ελÜχαν τ' Üρματα καλÜ, αμÝ κ' οι δυü αποθαßνα'.
129ΩσÜ βροντÞ, και πλιüτερα Þκαμε üντ' εκτυπÞσαν,
        κι απü το σφßμα των ποδιþν τ' Üλογα εγονατßσαν.        1610
Γ-Þ απü το σφßμα των ποδιþν, γ-Þ κι απü το κοντÜρι
        τ' Üλογα εγονατßσασι, κι απÜνω οι KαβαλÜροι.
K' εις την κοιλιÜν και των η-δυü Þτον το φτερνιστÞρι,
        καθÝνας τως εβιÜζουντο να δευτερογιαγεßρει.
       
ΩσÜν πουλιÜ üντε βüσκουνται, κι αξÜφνου να γρικÞσουν        1615
        κτýπον πολý στη μÝσην τως, και ν' αναφτερακßσουν,
και να πετÜξουν το ζιμιü σαν ξεπεριορισμÝνα,
        Ýτσι κι αυτÜνα ως αστραπÞ Þτανε σηκωμÝνα.
ΓιαγÝρνουν τοýτα τα θεριÜ στο πρþτον τως σημÜδι,
        πιÜνουν κοντÜρια δυνατÜ, να ξανατρÝξου' ομÜδι.        1620
Mε μÜχην εκινÞσασι, με μÜνηταν ετρÝξαν,
        την þρα οποý εγρικÞσασι τσι σÜλπιγγες κ' επαßξαν.
K' Ýνα καιρüν ο εßς τ' αλλοý στο κοýτελο κτυποýσι,
        τα μÜτια εθαμπωθÞκασι, τ' αφτιÜ τως δεν ακοýσι.
Oλßγο-λßγον Þλειψε του δυνατοý Kυπρßδη,                1625
        να πÝσει με την κονταρÜν, που Aντρüμαχος του δßδει.
Δυü-τρεις φορÝς, επÜ κ' εκεß γÝρνει, κι απÜνω-κÜτω,
        κ' εξÜπλωσε τα χÝρια του, ο-για να δþσει κÜτω.
Ποýρι αντρειεýθηκε καλÜ, εστÜθηκε, δεν πÝφτει,
        κι αν εßχε πüνους σ' τσ' ομυαλοýς, στο'στερον εγιατρεýτη.        1630
M' ακοýσετε την κονταρÜν, οποý'δωκε και τοýτος
        ο θησαυρüς τση δýναμης, και της αντρειÜς το πλοýτος.

Hýρηκε τον Aντρüμαχον ßσα στο κοýτελü του,
        και μιÜν οργιÜ τον Þριξε μακρÜ απü τ' Üλογü του.
Kαι ζαλισμÝνος Þπεσε, και κεßνοι οποý θωροýσαν,        1635
        αποθαμÝνος και νεκρüς πως Þτον εθαρροýσαν.
ΠÜσι πολλοß κ' εβγÜνουν του, με βιÜν και πιδεξιüτη,
        τα σßδερα τση κεφαλÞς, κ' εκλαßγαν Ýτοια νιüτη.
130Mα επαρηγορηθÞκασι, σαν εγνωρßσαν πÜλι,
        πως κεßνο που τον ηýρηκεν, Þτον απü τη ζÜλη.        1640
Tον Üλλο δεν εθÝλασι, κ' εßχαν του κακοσýνη
        για τον καημÝνον ¸ρωτα, Üδικα πως τον κρßνει.

§Eξεζαλßστη ο Aντρüμαχος, κ' επÞγεν εις το σπßτι,
        αßμα-ν απü το στüμα του Þτρεχε, κι απ' τη μýτη.
ΠολλÜ το εντρÜπη, κ' Þθελε του PÞγα να μηνýσει,        1645
        θÝλημα να'χει, κι Üλλη μιÜ να κονταροκτυπÞσει.
K' ηýρισκε χßλιες αφορμÝς, μ' αλÞθεια δεν του ξÜζουν,
        γιατß τα λüγια τ' Üμοιαστα στη ζυγαρÜ δε σÜζουν.
Kι üλοι το λÝγαν, και πρεπü δεν εßναι να το κÜμει,
        γιατß οποý χÜσει, δεν μπορεß πÜλι να ξαναδρÜμει.        1650

O ΛιοκαρÝτης ο γλυκýς, τ' üμορφο παλικÜρι,
        καβαλικεýγει το ζιμιü, και πιÜνει το κοντÜρι.
Tου Kυπριþτη εσßμωσε μ' üψη αναγαλλιασμÝνη,
        και με μιλιÜ και με λαλιÜ γλυκειÜ και ζαχαρÝνη,

                ΛIOKAPETHΣ
λÝγει του• "AφÝντη, εγþ θωρþ το νßκος σου ßντα ξÜζει,        1655
        κι üσοι εßναι επÜ, στην αντρειÜν ουδ' Ýνας δε σου μοιÜζει.
M' απεßτις κ' εις το κÜλεσμα Þρθα κ' εγþ του PÞγα
        (καλÜ και να'μαι ακÜτεχος, και να μπορþ και λßγα),
κ' εδüθηκÝ μου σÞμερο, μ' Ýτοιο θεριü να δρÜμω,
        κι ο[πßσ]ω α' θÝλω να συρθþ, ντροπÞ εßναι να το κÜμω.        1660
Kαι κÜνει χρεßα ν' αντρειευτþ σ' πρÜματα τιμημÝνα,
        κι αν πÝσω κι απü τ' Üλογον, εßν' κι Üλλοι ωσÜν κ' εμÝνα.
Mα το κονταροκτýπημα τοýτο, ü,τινος και α' λÜχει,
        πρεπüν εßναι να γßνεται δßχως κακιÜ και μÜχη.
Kι αν εßν' κι üλοι Þρθαμεν επÜ ο-για τιμÞ του PÞγα,        1665
        δεν πρÝπει να μανßζομεν ουδÝ πολλÜ, ουδÝ λßγα.
Eγþ κατÝχω το καλÜ, πως με νικÜς για πρþτην,
        την πεσματιÜ μου κι απü 'δÜ μου φαßνεται θωρþ την.
131Tην πεσματιÜν και τον χαημüν εγþ σ' καρδιÜ δεν τα'χω,
        μα πÜντα να'σαι AφÝντης μου, να σε τιμþ üπου λÜχω.        1670
Kαι βÜρει μου üπου σου φανεß, και πÜλι εγþ να κÜμω
        καλοσυνÜτα ü,τι μπορþ, εδÜ που θÝ' να δρÜμω."

                ΠOIHTHΣ
N' ακοýσει το Pηγüπουλο, με πüση σπλαχνοσýνη
        ο ΛιοκαρÝτης τοý μιλεß τüτες την þραν κεßνη,
σ' μεγÜλην καλοθÝληση για λüγου του εκινÞθη,        1675
        και με σπλαχνüτητα πολλÞν üμορφ' απιλογÞθη.

                KYΠPIΔHMOΣ
"AδÝρφι μου, με τους κακοýς κ' εγþ κακοσυνεýγω,
        μα την AγÜπη θÝλω την, και πÜντα τη γυρεýγω.
K' εκεßνοι οι δυü, που πÝσασι, πÜλι αποφοβερßζουν,
        μα σα γρικþ, τα λüγια σου πολλÞ αρχοντιÜ μυρßζουν.        1680
Kαι λÝγω σοý το σÞμερον, ο-για να το κατÝχεις,
        πως φßλο σου παντοτινüν και δουλευτÞ να μ' Ýχεις.
Mα στο κονταροκτýπημα ετοýτο, κÜνει χρεßα
        να δεßξομεν, κ' εσý κ' εγþ, üλη μας την αντρεßα."

                ΠOIHTHΣ
EδÝτσι με λυπητερÜ λüγια εξεχωριστÞκαν,        1685
        κ' εκεß που θÝ' να τρÝξουσι, στους τüπους εσυρθÞκαν.
Ως αποφτιÜσαν τα κορμιÜ, τη σÜλπιγγα εκτυπÞσαν,
        και τα κοντÜρια εσφßξασι, κι ως λιüντες εκινÞσαν.
K' οι δυü Þρθασι με δýναμιν, οποý περνÜ τη Φýση,
        κ' Ýνα βουνß-ν εθÝλασι σαλÝψει και λυγßσει.        1690
Oι κονταρÝς εδþκασι στο σιδερü στομÜχι,
        και μ' üλον οποý ετρÝξασι δßχως κακιÜν και μÜχη,
Þσανε τüσο δυνατÝς, που οι Üλλοι τσ' ετρομÜξαν,
        και τοýτοι απü τον πüνον τως εβαραναστενÜξαν.
Tα σωθικÜ αιματþσασι, κ' αßμα πολý-ν εφτýσαν,        1695
        σ' üλα τα φýλλα τση καρδιÜς τον πüνον εγρικÞσαν.

§O Kυπριþτης μÝσα του Þλεγε• "EδÜ γνωρßζω,
        ü,τι δεν εßδα, ουδ' Þπραξα στους τüπους που γυρßζω.
132ΣÞμερον ηýρα Ýνα κορμß στων Aθηναßων τα μÝρη,
        που εις καλοσýνην κ' εις αντρειÜν ποθÝς δεν Ýχει ταßρι."        1700
Tη δýναμιν εμÜζωξε, παρÜ ποτÝ τη θÝλει,
        δειλιÜ τον, τον ΛιοκÜρετον, κι ας εßν' και πλιÜ κοπÝλι.
Zητοýν κοντÜρια δυνατÜ, κι ο εßς κι ο Üλλος θÝλει,
        να δουν τη δεýτερη φορÜν η Tζüγια τßνος μÝλλει.
Kαι κÜθε εßς ü,τι μπορεß την þραν κεßνην κÜνει,        1705
        Ýτσι για να'χει τον Aνθüν, ωσÜν και το ΣτεφÜνι.

M' ακοýσετε, το Pιζικü πþς Þρθε να μποδßσει.
        Στο δεýτερο κοντÜρεμα δε θÝλει να τσ' αφÞσει.
Σ' Ýνα καιρü εκινÞσασι τα'μορφα παλικÜρια,
        και σφßγγου' στη μασκÜλην τως τα δυνατÜ κοντÜρια.        1710
M' απÜνω στο μεσüστρατον, οποý'τρεχεν ο Aξþτης,
        τ' Üλογον Þκαμε Üδικον της üμορφÞς του νιüτης.
Eκαταπεδουκλþθηκε, πÝφτει, κουλουμουντρßζει,
        τον KαβαλÜρη επλÜκωσεν, τη χÝραν του τσακßζει.
K' Þτο μεγÜλο και πολý, η Mοßρα ν' αδικÝψει,        1715
        κ' Ýτοιας λογÞς αλýπητα να τον-ε ζιγανÝψει.
KαλÜ και πÜλι να'γιανε, σαν πρþτας να'ναι η χÝρα,
        ποýρι Þχασεν ü,τι Þπασκεν εκεßνην την ημÝρα.
EτρÝξαν üλοι, εβγÜλαν τον απ' τ' Üλογο αποκÜτω,
        κι αυτüνος με γλυκüτητα στ' Üκουγε απιλογÜτο.        1720

                ΛIOKAPETHΣ
"Eτοýτον οποý μου'λαχε, δε με πολυπρικαßνει,
        κι ουδÝ τη χÝρα μου γρικþ να'ν' τüσο τσακισμÝνη.
Kι ας εßν' για το καλýτερον, ουδÝ σ' κακü το βÜνω,
        κι ü,τι κι α' φÝρουν οι Kαιροß, πÜντα σ' καλü το πιÜνω.
Mε λιüνταν εκαλÝστηκα τη σημερνÞν ημÝρα,        1725
        και τßς κατÝχει αν ηýρισκεν Üλλο παρÜ τη χÝρα;"

                ΠOIHTHΣ
Eκεß Þτον ο Pηγüπουλος, κ' εγρßκα του ßντα λÝγει,
        κι αναδακρυþνει και πονεß, και το κακüν του κλαßγει.
133Tην κεφαλÞ εξαρμÜτωσε και σπλαχνικÜ του εμßλειε,
        κ' Þσκυφτε, και συχνιÜ-συχνιÜ κλαßγοντας τον εφßλειε.        1730

                KYΠPIΔHMOΣ
ΛÝγει του• "Aπεßς το Pιζικü το θÝλησε, κ' η Mοßρα,
        και μετÜ σÝνα-ν Üδικα νßκος κακüν επÞρα,
κι αν εßχε λεßπει η πεσματιÜ, π' αδßκεψεν εσÝνα,
        γνωρßζω, πως δεν Þφτανεν η δýναμÞ μου εμÝνα
να σε νικÞσω. Tο λοιπüν, κεßνο που το κοντÜρι        1735
        δεν Þκαμε, ας το κÜμομε με τση ΦιλιÜς τη χÜρη.
Kι üποιος με σπλÜχνος κι αρχοντιÜ τον Üλλο μας νικÞσει,
        να κρÜζεται πλιÜ δυνατüς σ' AνατολÞ και Δýση.
Kι αγÜπα με, να σ' αγαπþ, και πÜντα þστε να ζοýμεν,
        να'ρχομαι 'κεß που βρßσκεσαι, και να'ρχεσαι 'κεß που'μαι."        1740

                ΠOIHTHΣ
Eßπασι κι Üλλα σπλαχνικÜ λüγια κ' οι δυü τως τοýτοι,
        πολλÜ κερδαßνει η φρüνεψη και τσ' αρχοντιÜς τα πλοýτη.
Eκεßνοι, οποý γρικοýσανε, στÝκοντας μετ' αυτεßνους,
        πρÜξιν και μÜθημα καλü επαßρναν απü κεßνους.
O PÞγας επρικÜθηκε, κι üλοι οι απομονÜροι,        1745
        γιατß Þτον τοýτο το κορμß πλοýσο απü κÜθε χÜρη.
EσυντροφιÜσαν τον πολλοß, στο σπßτι τον-ε πÜσι,
        δε θÝλουν þρα να διαβεß, ουδ' þρα να περÜσει,
κ' εφÝρασιν-ε τους γιατροýς εκεßνην την ημÝρα.
        Kι ως εßδανε την κοπανιÜν, οποý'χεν εις τη χÝρα,        1750
δÝνουν καλÜ, ορδινιÜζουν την, και γιατρικÜ τοý βÜνουν,
        κ' εßπασι πως ο-γλÞγορα σαν πρþτας του την κÜνουν.

Tην κεφαλÞν αρμÜτωσεν ο Kυπριþτης πÜλι,
        κÜνει, κ' η σÜλπιγγα κτυπÜ στο φüρον, κι αντιλÜλει.
Kαι το Pηγüπουλο καλεß, που το BυζÜντιο ορßζει,        1755
        τη δýναμßν του την πολλÞν ακüμη δε γνωρßζει.
134Kαβαλικεýγει σαν αúτüς, κ' οι σÜλπιγγÝς του πηαßνου'
        ομπρüς, κ' εκιλαδοýσανε, του νιοý του παινεμÝνου.
Kαι συντροφιÜζουν τον πολλοß πεζοß και καβαλÜροι,
        και τρεις φορÝς επÝρασεν ομπρüς απ' το ΠατÜρι        1760
μ' Ýτοια μεγÜλην AφεντιÜν, και μ' Ýτοια αντρειÜν και χÜρη,
        οποý παρακαλοýν πολλοß, την Tζüγια να την πÜρει.
Σαν Þκαμε δυü-τρεις φορÝς το γýρο, δεν του εφÜνη
        καιρüς για ν' ανιμÝνει πλιü, κ' Ýνα κοντÜρι πιÜνει
πολλÜ μεγÜλο, και βαρý, και δυνατü περßσσα,        1765
        οποý το θαυμαχτÞκασι στο φüρο üσοι κι αν Þσα'.
Kι ως Þπαιξεν η σÜλπιγγα η πρþτη, κ' εγρικÞθη,
        με τσι δικÝς του το ζιμιü εδιπλοπιλογÞθη.

Kι απüκει τρÝχει το φαρß, τσι σκÜλες αντιπÜτει,
        και ποý να κÜμει κοπανιÜ ξομπλιÜζει με το μÜτι.        1770
Eτοýτη η ßδια ΠεθυμιÜ Þτον και στον Kυπρßδη,
        και το κανßσκι ο γ-εßς τ' αλλοý στο κοýτελο το δßδει.
¹σαν κ' οι δυü Pηγüπουλοι, Þσαν κ' οι δυü αντρειωμÝνοι,
        δυü κονταρÝς εδþκασι, οποý στην OικουμÝνη
δεν ευρεθÞκασι Üλλοι δυü, ωσÜν αυτοýς να κÜμουν.        1775
        Στη σÝλα στÝκου' ασÜλευτοι, και θÝ' να [ξ]αναδρÜμουν.
AσÜλευτοι απομεßνασι, μα σκüτιση μεγÜλη
        εδþκασιν οι κονταρÝς τüτες, η μιÜ κ' η Üλλη.
MιÜ κοπανιÜ μες σ' τσ' ομυαλοýς βαβοýραν τþς αφÞκε,
        κι απü τ' αφτιÜ και των η-δυü αßμα πολý-ν εβγÞκε.        1780
ΣτÝκουν οι Üλλοι και θωροýν, κι ακüμη δεν κατÝχουν,
        ποιüς απομÝνει νικητÞς απü τους δυü που τρÝχουν.

§Kεντοýσιν πÜλιν τ' Üλογα, κι ωσÜν πουλιÜ πετοýσι,
        εις του μηλßγγου τη μερÜν οι κοπανιÝς κτυποýσι.
Mα επÞγασιν-ε ξþφαλσες, και βλÜβη δεν εκÜμα',        1785
        χαημÝνη επÞγε η κοπανιÜ και των η-δυü-ν αντÜμα,
135ατσÜκιστα επομεßνασι τα δυνατÜ κοντÜρια.
        ΓιαγÝρνου' να τριτþσουνε τα'μορφα παλικÜρια.
¼σον και δυναμþνουσιν, üσον και πλιÜ δριμþνουν,
        την κοπανιÜ στο κοýτελο κ' οι δυü την-ε ξαμþνουν.        1790
Xιλιμιντρßζουν τα φαριÜ, κι αναπαημü δεν Ýχουν,
        κ' οι KαβαλÜροι μÜχουνται, το κÝρδος τως ξετρÝχουν.
¹ρθασι σαν τον Üνεμον τ' Üλογα να τσ' ευροýσι,
        στον τüπον που ξαμþνουσι, τσι κοπανιÝς κτυποýσι.

Δεν κÜνουν Ýτοιαν ταραχÞ τα δÝντρη τα μεγÜλα,        1795
        που στα βουνιÜ φυτρþνουσιν, γ-Þ στα λαγκÜδια τ' Üλλα,
üντεν ο Nüτος γ-Þ ο BορρÜς α-δυνατÜ φουσκþσει,
        και κατακüψει τσι κορφÝς, τσι ρßζες ξεριζþσει,
ωσÜν εκÜνα' οι κονταρÝς οι δυνατÝς εκεßνες,
        που επÞγαν τα κομμÜτια τως κ' ηýραν του Hλιοý τσ' ακτßνες.

¹δωκεν ο Πιστüφορος εις τη ζερβÞ μασÝλα        1801
        του Kυπριþτη κονταρÜν, κ' Þγειρεν απ' τη σÝλα.
Tüτες, τ' αλüγου το λαιμüν αγκαλιαστüν επιÜσε,
        το χαλινÜρι-ν Þφηκε, τη μιÜν του σκÜλα εχÜσε.
Kαι δυü δüντια του βγÞκασι, και τ' Üλλα εξεκουνÞσαν,        1805
        την κονταρÜν τα μÝλη του üλα την εγρικÞσαν.
Mε το λαιμüν οποý'πιασε τ' αλüγου του, εβουηθÞθη,
        δεν πÝφτει, μα μπορεß να πει πως τüτες εγεννÞθη.

H κονταρÜ και η κοπανιÜ του δυνατοý Kυπρßδη
        οποý το[υ] Bασιλιüπουλο[υ] την þρα εκεßνη δßδει,        1810
Þτονε τüσο φοβερÞ, τüσο Þτονε μεγÜλη,
        που τον επιÜσε καταχνιÜ, και σκοτισμüς, και ζÜλη.
Δεν Ýχει πλιü του θýμησιν και δýναμη να στÝκει,
        και τ' Üλογο τον-ε βαστÜ, και πÜγει τον παρÝκει.
K' εκεßνος εζυγÜριζε, και πλιü του αντρειÜ δεν Ýχει,        1815
        μα στÝκει απÜνω στο φαρß, και ποý'ναι δεν κατÝχει.
136Στο'στερον, και στ' ολüστερο, μÝσα σ' λιγÜκι-ν þραν,
        Þπεσε, και πüνον πολýν Þδωκεν εις τη Xþραν.

Aπü την πρßκα ο Bασιλιüς Þτρεμε σαν καλÜμι,
        γιατ' εßχε πεθυμιÜν πολλÞ γαμπρü να τον-ε κÜμει.        1820
Kαι πÝμπει απü τους φρüνιμους να πÜ' να τον-ε δοýσι,
        και πως σα λιüντας Þκαμε και δρÜκος, να του ποýσι•
μα τ' Üδικο που εγßνηκεν, του Pιζικοý Þτο χÜρη,
        üχι να'ναι ο Kυπρßδημος κÜλλια του παλικÜρι.

¼λα τοýτα επερÜσασι, κ' εις Üλλα πÜλι μπαßνου',        1825
        να δοýσι και του Kρητικοý, του φοβεροý αντρειωμÝνου,
πþς θÝλει κÜμει με τους τρεις, που του'δωκεν η Mοßρα,
        κ' ßντÜ'ναι οποý του δßδουσι, κ' ßντÜ'ναι οποý του πÞρα'.
KοντÜρια εβÜστα ξαργιτοý βαρÜ και μαυρισμÝνα,
        και μετÜ κεßνα εθÝλησε να τρÝξει μ' Ýναν Ýνα.        1830

¹λαχε σ' κεßνην τη μερÜν, που θÝ' να τρÝξει τοýτος,
        εßς KαβαλÜρης δυνατüς, και με μεγÜλο πλοýτος.
Δρακüμαχος εκρÜζουντον, κ' Þριζεν την Kορþνη,
        και πÜντα του μ' αγριüτητα και καυχησÜ μαλþνει.

                ΔPAKOMAXOΣ
K' εσßμωσε του Kρητικοý, και λÝγει του• "¼,τ' εγßνη        1835
        οψÝς με τον Σπιθüλιοντα, δεν εßναι η þρα κεßνη.
Kαι βÜλε το καλÜ στο νουν, το πως με το κοντÜρι
        τυχαßνει να φανερωθεß, αν εßσαι παλικÜρι.
Aπüστα' οψÝς το πεθυμþ, σ' εσÝνα, κι üχι σ' Üλλο,
        να τρÝξω το κοντÜρι μου ετοýτο το μεγÜλο.        1840
Kαι θÝλεις μÜθει σÞμερον πþς κονταροκτυποýσι,
        και ρþτηξε üντε σου φανεß, ποιüς εßμαι, να σου ποýσι."

                ΠOIHTHΣ
Tοýτος εμÜλωνε καλÜ, μα'τον κακüς στη χÜρη,
        οχθρεýγετο κ' εζÞλευγε σε κÜθε παλικÜρι.
Kι ü,τ' Þκαμεν ο Kρητικüς στο πρÜμα-ν οποý εγßνη,        1845
        περßσσα τον οχθρεýθηκεν απü την þρα εκεßνη.
137Kαι με τη μÜχη τοý μιλεß, αγριεýγει και μανßζει,
        πολλÜ'σφανεν, τον Kρητικü να θÝ' να φοβερßζει.

Σαν Ýνα ξýλο απüξερο, που στη φωτιÜ σιμþσει,
        πιÜσει ζιμιü, κι Üψει φωτιÜ, η βρÜση σαν του δþσει,        1850
κ' εβγÜλει την αναλαμπÞ, με δßχως να καπνßσει,
        κεντÞσει, κι þστε να κρατεß, πλιü δεν μπορεß να σβÞσει¯
εδÝτσι κι ο Xαρßδημος μ' αφοýσαν εγρικÞθη,
        στα λüγια του Δρακüμαχου, και πÜραυτα εκεντÞθη.
M' απüξω δεν του εφαßνουντον, γιατß καπνü δεν κÜνει,        1855
        και τη λαλιÜ απ' το στüμα του πολλÜ γλυκειÜ τη βγÜνει.

                KPHTIKOΣ
ΛÝγει• "Δε θÝλω καυχιστεß, κÜμε να το κατÝχεις,
        με ακÜτεχον εμÜλωσα, κ' εις τοýτο δßκιον Ýχεις.
Kι ο ακÜτεχος του κÜτεχου ποτÝ δεν του αρμηνεýγει,
        στον κατεχÜρη ο ακÜτεχος το μÜθημα γυρεýγει.        1860
Kαι Pιζικü εßχα σÞμερον, κ' Þρθες να μου αρμηνÝψεις,
        τÜ δεν κατÝχω, να μου πεις και να με δασκαλÝψεις.
Mα βλÝπεσε, κι ο μαθητÞς πολλÝς φορÝς κομπþνει,
        και με κλεψÜν και πονηριÜν το δÜσκαλο λαβþνει.
Δος μου να μÜθω γλÞγορα, κ' η þρα μας-ε βιÜζει,        1865
        κι οποý σπουδÜζει τη δουλειÜν, απονωρßς σκολÜζει."

                ΠOIHTHΣ
Kεντοýν, ξυπνοýσιν τ' Üλογα, και τα κορμιÜ μ[ου]λþνουν,
        στο σιδερÝνιο κοýτελο κ' οι δυü τως αξαμþνουν.
¹τονε τüσα η μÜνητα του Kρητικοý μεγÜλη,
        οποý τον εξανÜκαμεν τση μÜνητας η ζÜλη,        1870
κ' Ýτοιας λογÞς, μ' Ýτοιαν καρδιÜν Þσφιξε το κοντÜρι,
        που δυü κομμÜτια το'καμε, πρι' βρει τον KαβαλÜρη.
M' üλον οποý'τονε χοντρü και δυνατü περßσσα,
        τ' Üρματα με τη χÝραν του στο σφßμα το ετσακßσα'.
Eýκαιρη επÞγε η κοπανιÜ, αμÞ του ΔρακομÜχη        1875       
        ηýρηκεν τον Xαρßδημο μ' üχθρητα και με μÜχη.
138Kαι το κοντÜρι εσκüρπισε, κ' επÞεν ποý και κομμÜτι,
        κ' η κοπανιÜ τον Þσωσεν εις το δεξüν του αμμÜτι.
Πüνο μεγÜλον του'δωκεν, μα δεν τον-ε σαλεýγει,
        και με μεγÜλην προθυμιÜ να γδικιωθεß γυρεýγει.        1880
M' üλον οποý'χε απ' την αντρειÜν και δýναμη μεγÜλην
        το τσÜκισμα του κονταριοý αποκÜτω στη μασκÜλην,
εντρÜπηκεν ο Kρητικüς, Üφτει, ξεκοκκινßζει,
        πως τα κοντÜρια τα χοντρÜ στον Üνεμον τσακßζει.
Kι ωσÜ λιοντÜρι εγριÝψε, φουσκþνει και μανßζει,        1885
        στου ΔρακομÜχου τη μερÜν ωσÜν αúτüς γυρßζει.
Kι Üλλο κοντÜρι πλιÜ βαρý-ν επιÜσεν εις τη χÝρα,
        πολλÜ εκακοσυνεýθηκεν εκεßνην την ημÝρα.
Kαι λÝγει του Δρακüμαχου• "AδÝρφι, σ' τοýτην πÜγει,
        και το κοντÜρι αν Þσπασεν, η χÝρα δεν ερÜγη."        1890

§Σφßγγουνται κι αποφτιÜνουνται, κι αντιπατοýν τσι σκÜλες,
        μουλþνουν τα κοντÜρια τως, σφßγγουν τα σ' τσ' αμασκÜλες.
Aγριεýγουσι, και τα φαριÜ σ' Ýναν καιρüν κινοýσι,
        üλοι τση Xþρας στÝκουσι με φüβον και θωροýσι.
Σαν αγριεμÝνα νÝφαλα, που σμßξουν και σφιχτοýσι,        1895
        και στρÜψουσιν, και τη βροντÞ πλιÜ δυνατÜ κτυποýσι,
και γρικηθεß σεισμüς στη γη στη μÜνηταν εκεßνη¯
        Ýτσι στο συναπÜντημα των αντρειωμÝνω' εγßνη.
Eβρüντηξεν ο Oυρανüς, σειοýνται τση γης τα βÜθη,
        κ' Þτο μιÜ βρýση εκεß κοντÜ, και το νερü εθολÜθη.        1900
Προς του μηλßγγου τη μερÜν, που του κουτÝλου 'γγßζει,
        εξÜμωσε ο Δρακüμαχος, και δυνατÜ μανßζει.
¼που ξαμþνει, εκεß'δωκε, κ' η χÝρα του δε σφÜνει,
        και βροντισμüν και ταραχÞν η κονταρÜ του κÜνει.
Προς του μηλßγγου τη μερÜν Þδωκεν το κοντÜρι,        1905
        ζÜλη ηýρηκεν τον Kρητικüν, τ' üμορφο παλικÜρι.
139Oμπρüς στη σÝλα ακοýμπησε, και τ' Üλογο επορπÜτει,
        το χαλινÜρι δεν κρατεß, τσι σκÜλες δεν επÜτει.
MεγÜλον πüνον του'δωκε το π[αι]νεμÝνο χÝρι,
        κεßνην την þρα εßδε στη γη τ' Üστρα το μεσημÝρι.        1910
Aκüμη Üλλη Ýτοιαν κοπανιÜ δεν του'λαχε να πÜρει,
        μηδ' εκονταροκτýπησε με τÝτοιον KαβαλÜρη.
¹ργησε να ξεζαλιστεß, κ' η κεφαλÞ του επüνει,
        μα αντρειεýγετο, ερωτεýγετο, κι üσο μπορεß το χþνει.

§Oι κονταρÝς του Kρητικοý, που Üνθρωπο δε λυποýνται,        1915
        κι ü,τινος κι αν εδþκασιν, πÜντα τþς-ε θυμοýνται,
εκÜμα' σου, Δρακüμαχε, πρÜμα, που δεν εθÜρρεις,
        και χÜμαι σ' επεζÝψασιν, οποý'σουν καβαλÜρης.
Hýρεν τον εις το πρüσωπον η κοπανιÜ η μεγÜλη,
        κ' Þκαμεν το κοντÜρι του τα μαθημÝνα πÜλι.        1920
Tο σßδερο εκατÜσπασε, τα χεßλη του εσχιστÞκα',
        μα'τονε η ζÜλη του πολλÞ, και πüνο δεν εγρßκα.
Tη σÝλαν απαρνÞθηκεν, ýπνο βαρý εκοιμÜτο,
        τα πüδια προς τον Oυρανüν, κ' η κεφαλÞ Üνω-κÜτω.
¹πεσεν απü τ' Üλογο μ' Ýτοιο μεγÜλο βÜρος,        1925
        οποý ο λαüς ελüγιαζεν, πως τον επÞρε ο XÜρος.
Mε μουγκρισμü ενεστÜθηκεν, μ' αγριüτην εσηκþθη,
        να τρÝξει πÜλι πεθυμÜ, μα τ' Üδικü του γνþθει.
K' εμßσεψε με μÜνητα, σα λιüντας εβρουχÜτο,
        του Kρητικοý με το σπαθß δεßχνοντας απονÜτο.        1930
Eκεßνος, οποý στη μαλιÜν ποτÝ δεν εφοβÞθη,
        αφÞνει τον και μÜχεται, και δεν του απιλογÞθη.
KοντÜρι πÜλι οι δοýλοι του Üλλον εφÝρασß του,
        και να πληθαßνει εξÝτρεχεν Ýπαινο σε τιμÞ του.

O NικοστρÜτης να θωρεß, και να γρικÜ στο φüρο,        1935
        πως δßδουσιν πολλÞ τιμÞ κεινοý του μαυροφüρο',
140μιÜ πεθυμιÜ τον κßνησε Ýτσι πολλÜ μεγÜλη,
        που την τιμÞ του εβÜλθηκε στη ζυγαρÜ να βÜλει.

                NIKOΣTPATHΣ
Σιμþνει του Xαρßδημου, και λÝγει του• "AντρειωμÝνε,
        Üλλος επÜ στη δýναμιν ωσÜν εσÝ δεν Ýναι.        1940
K' εις τοýτο με του λüγου σου η üρεξη κινÜ με,
        να παßξω το κοντÜρι μου, κι αν εßν' και πÝσω χÜμαι,
εγþ δεν το'χω για ντροπÞ, γιατß θωρþ λιοντÜρι
        απÜνω σ' Ýνα-ν Üλογο σÞμερον καβαλÜρη.
Kαι με λιοντÜρι πολεμþ, κÝρδος δεν ανιμÝνω,        1945
        μα ü,τι κι α' χÜσω μετÜ σε, δεν το κρατþ χαημÝνο."
                ΠOIHTHΣ
Θωρεß τον ο Xαρßδημος, με σπλÜχνος τοý σιμþνει,
        κι απü τα νýχια þς την κορφÞ τον αποκαμαρþνει.

                KPHTIKOΣ
ΛÝγει του• "Aπü τα λüγια σου, κι απ' τα'μορφÜ σου κÜλλη,
        εσý Ýχεις αντρειÜν πολλÞ και φρüνεψη μεγÜλη.        1950
Kι ü,τ' Þθελα να πω σε σε, εßπες εσý σε μÝνα,
        κ' ευχαριστþ σου ü,τι μπορþ, στÜ μου'χεις μιλημÝνα.
Eσ' εßσαι Bασιλιοý παιδß, ψηλοý δεντροý κλωνÜρι,
        σÞμερον πεθυμþ κ' εγþ, να'χω απü σε μιÜ χÜρη.
¢φ'ς το κονταροκτýπημα, να ζÞσεις, μετÜ μÝνα,        1955
        γιατß γρικþ τα μÝλη μου, πως τα'χεις σκλαβωμÝνα.
Kαι τÝτοια νιüτη ωσÜν αυτÞν, Ýτοιαν αντρειÜ και χÜρη,
        δεν το μπορþ, ουδÝ κÜνω το, να βλÜψω με κοντÜρι.
K' εις κεßνα, οποý μου μßλησες, δες σ' ßντα εßμαι φερμÝνος,
        δßχως να τρÝξεις μετÜ με, βρßσκομαι νικημÝνος."        1960

                ΠOIHTHΣ
Γρικþντας ο Nικüστρατος του Kρητικοý, ßντα λÝγει,
        πως τη ΦιλιÜν του πεθυμÜ, κι AγÜπην τοý γυρεýγει,

                NIKOΣTPATHΣ
του απιλογÜται• "Δεν μπορþ οπßσω να γυρßσω,
        η χρεßα με σφßγγει μετÜ σε να κονταροκτυπÞσω.
Γιατ' εßναι επÜ τüσος λαüς, που στÝκουν και θωροýσι,        1965
        και αν-ε γιαγεßρω, κι α' συρθþ, ßντα θαρρεßς να ποýσι;
141Δεν το κατÝχεις φυσικü στον Üνθρωπο ßντα εγßνη,
        πÜντα να λÝγει το κακü, και το καλü ν' αφÞνει;
Δε θÝλου' ειπεß πως σε ΦιλιÜ κι AγÜπη προπατοýμε,
        μα πÜντα θÝλου' μαρτυρÜ, πως τρÝμω και φοβοýμαι.        1970
Kαι βÜρει μου, να σου βαρþ, κι ας δεßξει το κοντÜρι
        του καθενüς τη δýναμη, του καθενüς τη χÜρη."

                ΠOIHTHΣ
Σαν Þκουσεν ο Kρητικüς, και γιαγερμü δεν Ýχει,
        του λÝγει, üση þρα πολεμοýν, ο-για [οχου]θρü ας τον Ýχει•
"Tα κονταροκτυπÞματα σαν πÜψουν, και περÜσου',        1975
        για Φßλον και γι' AφÝντη μου να'χω την AφεντιÜ σου."

§ΠιÜνουν κοντÜρια δυνατÜ, βαρÜ, πολλÜ μεγÜλα,
        και τη ΦιλιÜ, οπ' αρχßσασι, παρÜμερας εβÜλα'.
ΦωνÝς μεγÜλες στο λαü, σεισμüς στη γη εγρικÞθη,
        üντε τσι πρþτες κονταρÝς εδþκαν εις τα στÞθη.        1980
AσÜλευτοι επομεßνασι στην πρþτη οι KαβαλÜροι,
        για τüτες δε γνωρßζουσιν το κÜλλιο παλικÜρι.
EξανατρÝξαν τ' Üλογα, και δευτερþνουν πÜλι,
        κ' Ýνας τον Üλλον Þπασκε χÜμαι στη γη να βÜλει.
Eις το λαιμü αποκατωθιü τσι κονταρÝς κτυποýσι,        1985
        και μηδÝ τüτες διαφορÜ σ' κιανÝνα δε θωροýσι.
Kαλοýνται να τριτþσουνε, κι ακοýσετε ßντα εγßνη,
        κ' ßντα κονταροκτýπημα Þτον την þρα εκεßνη.

§Σαν οξοπßσω τση βροντÞς, που ανεμικÞ μεγÜλη
        Ýρθει και ρßξει τα δεντρÜ, χÜμαι στη γη τα βÜλει,        1990
και το γιαλü με κýματα ασπρßζει και φουσκþνει,
        και νÝφαλο στον Oυρανüν κÜνει τση γης η σκüνη,
γενεß μεγÜλη ταραχÞ, κ' η μÝρα σκοτεινιÜσει,
        κ' εκεßνους τσ' ανακατωμοýς ο Küσμος τους δειλιÜσει¯
Ýτσι στο συναπÜντημα εκεßνον εγρικÞθη,        1995
        εδεßλιασε üλος ο λαüς, και [γ]ια τους δυü εφοβÞθη.

142§¹δωκε του Aφεντüπουλου του μαýρου στο κεφÜλι
        μιÜ κονταρÜ Ýτσι δυνατÞ, κ' Ýτσι πολλÜ μεγÜλη,
την περικεφαλαßαν του ζουλßζει, ξεκαρφþνει,
        και ρßχτει την, κ' εφÜνηκεν το πρüσωπο οποý χþνει.        2000
ΛαβωματιÜ δεν του'καμεν η κοπανιÜ η μεγÜλη,
        μüνο οποý του'ρθε σα σεισμüς στον ομυαλü, και ζÜλη.
K' εκοýμπησεν την κεφαλÞν, Ýτσι γδυμνÞ σαν Þτο,
        εις το λαιμüν του αλüγου του, και δυνατÜ κρατεß το.

Mα η κονταρÜ του Kρητικοý Þδωκε στη μασÝλα        2005       
        του NικοστρÜτη του θεριοý, κ' Þπεσε απü τη σÝλα
με διχωστÜς λαβωματιÜ, μα'χε μεγÜλη ζÜλη.
        Σα δρÜκος εσηκþθηκε, να ξανατρÝξει πÜλι.
Mα Ýστοντας κι üλοι να του πουν, πως δεν μπορεß να δρÜμει,
        εσþπασεν, πρÜμ' Üπρεπο δεν Þθελε να κÜμει.        2010
Kαι πρι' μισÝψει αποδεκεß, του Kρητικοý σιμþνει,
        και σπλαχνικÜ τον-ε φιλεß, δαμÜκι αναδακρυþνει.

                NIKOΣTPATHΣ
Kαι λÝγει του• "¼που κι α' βρεθþ, κι üποý'μαι, κι üπου πηαßνω,
        σ' AγÜπην Ýναν αδερφüν Ýχεις εμπιστεμÝνο.
Kαι πÜντα θÝλω μαρτυρÜ τσι χÜρες του κορμιοý σου,        2015
        και δεν επαραστρÜτισες, μα μοιÜζεις του Kυροý σου•
που üσοι τον εγνωρßσασιν, ακüμη του θυμοýνται,
        τη γνþσιν, τσι παλικαριÝς, τσι χÜρες του δηγοýνται.
Θυμοýμαι, και πολλÝς φορÝς Þκουσα του Kυροý μου
        λüγια, οποý δεν μποροýσι πλιü να βγοýσι απü το νου μου.        2020
M' Üρχοντες εσυντýχαινε, και το ΓονÞ σου επαßνα'
        σε μιÜ μαλιÜν, οποý'καμε γυρßζοντας στα ξÝνα,
με του Σπιθüλιοντα απατÜ τον αντρειωμÝνον κýρη,
        κ' εκεß Þλαχε ο ΠατÝρας μου, κι Üλλοι πολλοß μαρτýροι.
K' Þλεγε, σαν τον Kýρη σου δεν εßδε Üλλον κιανÝνα,        2025
        κι þς πÝρισυ, οποý πüθανε, πÜντα του τον επαßνα'.
143Mα εσý τον επερßσσεψες σ' εκεßνο, που γνωρßζω,
        και να'ν' κιανεßς ωσÜν εσÝ, στ' Üρματα, δεν ολπßζω.
KÜτεχε, πως δυü κÝρδητα Þκαμες μετÜ μÝνα,
        την Tζüγιαν την ολüχρουσην, και τη ΦιλιÜ μου εμÝνα.        2030
Tες χþρες μου, τα πλοýτη μου üριζε σα δικÜ σου,
        κ' εσκλÜβωσÝς με σÞμερο με την παλικαριÜ σου.
Kι αν Þπεσα απü τ' Üλογο, δεν το'χω σ' εντροπÞ μου,
        γιατß σε πρÜξιν κι αντρειÜν ωσÜν εσÝ δεν Þμου'."

                ΠOIHTHΣ
Nα του γρικÞσει ο Kρητικüς, τοýτα ν' αναθιβÜνει,        2035
        με σπλÜχνος και ταπεßνωσιν αγκαλιαστüν τον πιÜνει.

                KPHTIKOΣ
ΛÝγει του• "PÞγα κι AμιρÜ, και δυνατÝ στρατιþτη,
        ακüμη Ýτοι' Üντρα ωσÜν εσÝ δεν Þκαμεν η νιüτη.
Kι ουδÝ ποτÝ μου το'λπιζα κ' η Mοßρα να θελÞσει,
        ο ανÞμπορος το δυνατü σÞμερο να νικÞσει.        2040
Mα τοýτον εßν' το Pιζικü, να δω τü δεν ολπßζω,
        μ' AφÝντη μου κ' εις την αντρειÜν κ' εις τ' Üλλα σε γνωρßζω.
Kι üπου βρεθþ, Ýνα δουλευτÞν Ýχεις εμπιστεμÝνο,
        οποý σε θÝλει πεθυμÜ, κορμß χαριτωμÝνο.
K' εσκλÜβωσÝ με η χÜρη σου ετοýτην την ημÝρα,        2045
        τα κονταροκτυπÞματα σ' Ýτοια σκλαβιÜ μ' εφÝρα'.
MÞνα μου δßχως 'ντÞρηση σ' κÜθε σου χρεßα, να ζÞσεις,
        αγÜπα με þστε που να ζω, και μη μου λησμονÞσεις."

                ΠOIHTHΣ
Mε τÝτοια λüγια σπλαχνικÜ εποχαιρετιστÞκα',
        κι ο γ-εßς κι ο Üλλος στην καρδιÜν πüνον πολýν εγρßκα.        2050

Tην þρα εκεßνην Þφταξεν και δυνατÜ μανßζει
        εκεßνος που τη ΣκλαβουνιÜν αφÝντευγεν κι ορßζει,
ο λιüντας ο Tριπüλεμος, οποý Üντρα δε φοβÜται,
        κι απü μακρÜ του Kρητικοý φωνιÜζει κι απονÜται.

                TPIΠOΛEMOΣ
Kι þς Þσωσε, με μÜνητα και μ' üχθρητα μεγÜλη,        2055
        του λÝγει• "KÜμε, αρμÜτωσε γλÞγορα το κεφÜλι.
144Tα δυü μου χÝρια να ψυγοýν, για πρþτη α' δε σε ρßξω,
        πþς κονταροκτυποýσιν-ε, σÞμερο να σου δεßξω.
K' εκεßνο τ' αρχοντüπουλον, οποý'πεσε απ' τη σÝλα,
        Þτο δειλü κι ακÜτεχο, στ' Üρματα δεν εφÝλα."        2060

                ΠOIHTHΣ
Mαζþνουνται üλος ο λαüς, και στÝκουν και θωροýσι,
        κ' εκεßνα τ' απονÝματα τα φοβερÜ γρικοýσι.
Eκεß Þτον κι ο Pωτüκριτος κι ο PÞγας απ' το AμÜξι,
        να δοýσι τον Xαρßδημο σÞμερον πþς θα διÜξει.
(Tα ψεσινÜ καμþματα που'καμε το λιοντÜρι,        2065
        σ' Ýγνοια μεγÜλην Þβαλ[αν] τ' AμÜξι και ΨυχÜρι.)
Eτοýτ' οι δυü ενικÞσασι μ' εκεßνους, που τσ' εβÜλα',
        κ' εκÜμα' στην παλικαριÜ θαμÜσματα μεγÜλα.
Eπüμεινε ο Xαρßδημος ýστερος απü τσ' Üλλους,
        μα'τονε δυνατüτερος σ' μικροýς κ' εις-ε μεγÜλους.        2070
EδÜ με τον Σκλαβοýναρον Ýχει να πολεμÞσει,
        κ' Þρθε με τ' απονÝματα να τον-ε φοβερßσει.
O Kρητικüς, οποý ποτÝ το φüβο δεν κατÝχει,
        να του γρικÜ να μÜχεται, χαρÜ μεγÜλην Ýχει.
Mα'δειξεν πως εδεßλιασεν, για να του δþσει τρüπον,        2075
        να σýρνει πλιüτερες φωνÝς ομπρüς εις των ανθρþπων.

                KPHTIKOΣ
Kαι λÝγει με γλυκüτητα και με ταπεινοσýνη•
        "AδÝρφι μου, του Pιζικοý εßν' τοýτον οπ' εγßνη.
Kι αυτüνο το Pηγüπουλον Üντρα τον-ε κατÝχω,
        για τσ' αρετÝς και χÜρες του, AφÝντη μου τον Ýχω.        2080
Tες δυü φορÝς, που τρÝξαμεν ομÜδι το κοντÜρι,
        νßκος πολý δεν üλπιζα με τÝτοιο παλικÜρι.
Mα εθÝλησε το Pιζικüν, üχι και δεν εφÝλα,
        σ' τρßα κονταροκτυπÞματα Þπεσε απü τη σÝλα.
Στο πρþτον κ' εις το δεýτερον, ελüγιαζα πως χÜνω,        2085
        σαν πýργος Þτο δυνατüς εις το φαρß-ν απÜνω.
145Στο ýστερον εσÜλεψεν, κ' Þπεσε απ' τ' Üλογü του,
        κ' Þβαλεν και το Pιζικüν εκεß το μερτικü του.
Δεν Þτον το κοντÜρι μου Üξο να τον-ε ρßξει,
        και δεν το θÝλω καυχιστεß, σ' üποιον κι α' μ' ερωτÞξει.        2090
Kι Üδικον Ýχεις κ' εντροπÞν Ýτοιο AμιρÜ να ψÝγεις,
        και βλÝπεσε, κιαμιÜ φορÜ μην εýρεις τü γυρεýγεις.
¸τσι κ' εμÝνα σÞμερον, με δßχως να σου σφÜλω,
        μου'δωκες με τα λüγια σου φüβον πολλÜ μεγÜλο.
Kι απεßτις και με ανÞμπορον, κοντÜρι θÝ' να δρÜμεις,        2095
        ομπρüς μιÜ χÜρη σου ζητþ, θÝλω να μου την κÜμεις.
Παρακαλþ σε, να μου πεις να μÜθω τ' üνομÜ σου,
        για να μπορþ να σε παινþ εις την παλικαριÜ σου."
                ΠOIHTHΣ
Tοýτα ο Σκλαβοýνος να γρικÜ, πλιÜ τη φωνÞν αγριεýγει,
        στρÝφεται επÜ, στρÝφετ' εκεß, να τον-ε δοý' γυρεýγει.        2100

                TPIΠOΛEMOΣ
ΛÝγει του• "Eγþ τη ΣκλαβουνιÜν ορßζω κι αφεντεýγω,
        νýκτα και μÝρα μÜχομαι, πÜντα μαλιÝς γυρεýγω.
Kαι τ' üνομÜ μου αν πεθυμÜς και θÝλεις να το μÜθεις,
        Tριπüλεμο με λÝγουσι. Θþρειε ßντα θÝ' να πÜθεις."

                ΠOIHTHΣ
Ως Þκουσεν ο Kρητικüς ποιüς εßναι, ποý εγεννÞθη,        2105
        με φρüνεψη εκνογÝλασε, μα δεν του απιλογÞθη.

                KPHTIKOΣ
Kαι λÝγει ομπρüς του δουλευτÞ• "BÜλε μου εις το κεφÜλι
        την περικεφαλαßα μου, κεßνην την πλιÜ μεγÜλη.
ΣÞμερον, καταπþς θωρþ, Þρθεν εκεßνη η þρα,
        να ρßξω τον Tριπüλεμον, και να χαρεß κ' η Xþρα."        2110

§Kαι λÝγει του• "Σκλαβοýναρε, εγþ'λεγα ποιüς εßσαι.
        Δεν το'χω για παρÜξενο, πÜντα Σκλαβοýνος ζÞσε,
ακÜτεχος στην αρχοντιÜν κι αμÜθητος στην πρÜξιν,
        σÞμερον απü λüγου μου θÝλω να πÜρεις τÜξιν.
ΣτÝκε στη σÝλα δυνατüς, κ' Ýχεις να παραδεßρεις,        2115
        πολλÜ μεγÜλο σε θωρþ, φοβοýμαι σε μη γεßρεις."

                ΠOIHTHΣ
146AρμÜτωσε την κεφαλÞν, το τρÝξιμον αρχßσαν,
        σφßγγουσι τα κοντÜρια τως, και τα φαριÜ εκινÞσαν.
ΩσÜν το μαýρο νÝφαλο, που Üνεμος το μανßζει,
        και με βροντÝς και μ' αστραπÝς τον Küσμον φοβερßζει,        2120
φυσÜ το απ' την AνατολÞ, και πÜγει το στη Δýση,
        κÜνει το η ανακÜτωση να βρÝξει, να χιονßσει¯
εδÝτσι αστραποβρüντησεν τση KρÞτης το λιοντÜρι,
        üντε εις την αμασκÜλην του Þσφιξεν το κοντÜρι.
M' Üλλη üρεξιν κι Üλλην καρδιÜ με τον Σκλαβοýνον τρÝχει,        2125
        παρÜ για το Pηγüπουλο, γιατß κι οχθρüν τον Ýχει.
Eμοýγκρισεν τση ΣκλαβουνιÜς ο δρÜκος, κ' εβρουχÜτο,
        λογιÜζει σ' πρþτη κονταρÜ να τον-ε ρßξει κÜτω.
ΣυναπαντÞχνουν τα θεριÜ, και τα κοντÜρια επÞγαν
        εις τον αÝρα ωσÜ φτερÜ, κι ωσÜν πουλÜκια εφýγαν.        2130
Στο κοýτελο ο Tριπüλεμος την κονταρÜν τοý δßδει,
        κ' Þβγαλε σπßθες εκατüν το σιδερü κασßδι.
T' Üλογον εγονÜτισε, μα χÜμαι δεν εστρÜφη,
        και το ζιμιüν επÞδηξεν ολüρθο σαν το λÜφι.
¢λλο κακü δεν Þκαμεν η κονταρÜ η μεγÜλη,        2135
        γιατß με σßδερα διπλÜ σκεπÜζει το κεφÜλι.

Δßδει κι ο μαýρος κοπανιÜ με το βαρý κοντÜρι,
        τ' Üλογο ρßχνει ανÜσκελα μ' üλον τον καβαλÜρη.
Kι ωσÜν απü ψηλü βουνß χοντρü χαρÜκι πÝσει,
        και δþσει με το βροντισμüν εις του γιαλοý τη μÝση,        2140
ανακατþσει τα νερÜ και κÜμει αφροýς κυμÜτων,
        γενεß μεγÜλη ταραχÞ σ' τση θÜλασσας τον πÜτον¯
Ýτοιας λογÞς εβρüντησε στην πεσματιÜν εκεßνη,
        κ' Ýτσι μεγÜλη ταραχÞ την þρα εκεßνη εγßνη.
Kατακτυποýν, κι ο βροντισμüς Ýβγαινε των αρμÜτω',        2145
        κ' ετσßνα, και εταρÜσσουντο στ' Üλογον αποκÜτω.

147§Eτρüμαξε üλος ο λαüς, Ýτοιο θεριü να δοýσι,
        να πÝσει μ' üλο τ' Üλογον, για θαýμα το μιλοýσι.
Kτυποýσιν τσι παλÜμες τως, για θÜμασμα το λÝσι,
        εγοýγια του σ' Ýτοιες δουλειÝς, üποιος κι αν κακοπÝσει!        2150
ΠÜσιν πολλοß, βουηθοýσιν του, και τ' Üλογο σηκþνουν,
        κ' εκεßνον οποý ευρßσκουντο στον τÜφον, αναχþνουν.
Σηκþνεται ο Tριπüλεμος με τσ' εντροπÞς τη ζÜλη,
        και θÝλημα-ν εζÞτηξε, να ξανατρÝξει πÜλι.
¼λοι οποý ευρßσκουνταν εκεß, ετοýτο να γρικÞσουν,        2155
        ολßγο-λßγο ελεßφτηκε να τον-ε ξαφορμßσουν.
K' εκεßνος, ως το γρßκησε, το πþς τον-ε μισοýσι,
        τα μÜτια του κιανÝνα πλιü δε στρÝφουνται να δοýσι.
Mισεýγει με την εντροπÞ, και πλιü του δεν εφÜνη.
        (Eτοýτους τσ' üμορφους καρποýς η καυχησÜ τοýς κÜνει.)        2160
¼σοι κι αν εßχασι δουλειÝς, εξελησμονηθÞκα',
        κι üποý'χε πÜει τüτες κιανεßς, για τον Σκλαβοýνο εγρßκα.
Tßς το'λεγε μ' ευλÜβειαν, και τßς με γÝλιο πÜλι,
        κ' ετοýτην την αθιβολÞ εßχα' μικροß-μεγÜλοι.

Oι σÜλπιγγες, τα βοýκινα δßδου' μεγÜλη ζÜλην,        2165
        τßς πιλαλεß στη μιÜ μερÜν, και τßς γλακÜ στην Üλλην.
Tα κονταροκτυπÞματα επÜψαν κ'ετελειþσαν,
        κ' οι Στρατηγοß τως την αντρειÜν, που'χαν, εφανερþσαν.
Σýρνουνται οι τρεις στη μιÜ μερÜν, [Kερß,] ΨυχÜρι, AμÜξι,
        με πεθυμιÜ ανιμÝνασιν ο PÞγας ποιü να κρÜξει.        2170       
Γιατß κ' οι τρεις τως εßχασι το νßκος επαρμÝνον,
        στÝκει στο PÞγα ποιüν να πει πλι' Üξον και πλιÜ αντρειωμÝνον.
ΠολλÞ Ýγνοιαν Ýχει ο Pþκριτος, μες στην καρδιÜν τον πιÜνει,
        φοβþντας μην του πÜρουσιν οι Üλλοι το ΣτεφÜνι.
Γιατ' εßδεν τσι παλικαριÝς, που κÜμασιν κ' εκεßνοι,        2175
        και μÝσα του Üντρες δυνατοýς και θαμαστοýς τους κρßνει.

                EPΩTOKPITOΣ
148K' Þλεγε• "Aς Þτο μπορετü, κι ο PÞγας να θελÞσει,
        σ' εκεßνον, οποý πεθυμþ, να γÝνει δßκια κρßση.
ΣÞμερο να μας Þβανεν Ýναν προς Ýναν χþρια,
        να γνωριστεß ποιüς απ' τους τρεις εßν' Üξος για την Tζüγια."        2180

                ΠOIHTHΣ
ΣτÝκουσιν, κι ανιμÝνουσι με πεθυμιÜ μεγÜλη,
        σαν ßντ' απüφαση να πει του PÞγα το KεφÜλι.

¹κραξε τον Πιστüφορον η PÞγισσα πλιÜ πρþτα,
        και τον Aνθü τοý εχÜρισε για τα'μορφÜ του νιüτα.

                PHΓIΣΣA
ΛÝγει του• "Eσý εßσαι σÞμερον απ' üλους διωματÜρης,        2185
        στο τρÝξιμο του κονταριοý πολλÜ μεγÜλης χÜρης.
Mε δßκια εσÝνα πρÝπει ο Aνθüς, για κεßνο τον-ε παßρνεις,
        και με τιμÞ στες χþρες σου, και μ' Ýπαινο γιαγÝρνεις."

                 ΠOIHTHΣ
EυχαριστÜ ο Pηγüπουλος πολλÜ την þραν κεßνη,
        κι üλοι εφωνιÜξαν κ' εßπασι πως δικιοσýνη εγßνη.        2190
Tης Aρετοýσας μοναχÜς ετοýτο δεν τσ' αρÝσει,
        κι οργßστηκε τÝτοιου Aφεντüς, με δßχως να τση φταßσει.
Eκεßνη πÜντα ελüγιαζε, πÜντÜ'λπιζε κ' εθÜρρει,
        πως τον Aνθü ο Pωτüκριτος Ýχει να τον-ε πÜρει.
Kαι δεν εμÝτρησε να πει, το πως την þρα εκεßνη,        2195
        με φρüνεψιν η MÜνα της Þκαμε δικιοσýνη,
σαν το γνωρßζασι πολλοß, κι ωσÜν το λÝγαν κι Üλλοι.
        Mα ο Πüθος την εσκüτισεν κ' ετýφλωσÝν την πÜλι.

Σαν εßδε κι ο Pωτüκριτος τη PÞγισσα ßντα κÜνει,
        εντρÜπηκε, επρικÜθηκεν, μ' απüξω δεν του εφÜνη.        2200
Kαι σýζηλον τον Þπιασεν πολý την þρα εκεßνη,
        κ' εφÜνιστÞ του κ' η AρετÞ αλλοý γυναßκα εγßνη.
K' εκεßνη, μ' üλες τσ' ομορφιÝς, οποý'χε, και τα κÜλλη,
        δεν την εσυντηροýσανε τüσα περßσσα οι Üλλοι.
Γιατß, σα δεν εστρÜφηκε να δει ποτÝ κιανÝνα,        2205       
        τα κÜλλη τση επομεßνασιν εις τσ' Üλλους θαμπωμÝνα.
149(Tα μÜτια εις την ομορφιÜ μεγÜλη χÜριν Ýχουν,
        κ' οι διωματÜροι να τα δουν πÜσκουσι και ξετρÝχουν.
Kι üντε στραφοýσι δυü και τρεις φορÝς, και δεν τα δοýσι,
        üλες τες Üλλες ομορφιÝς ποσþς δεν τσι ψηφοýσι.)        2210
¼λοι την AρετÞ παινοýν ο-για την ομορφιÜ τση,
        μα λογισμü δεν Þβαλε κιανεßς για üνομÜ τση.
ΩσÜ δεν αναντρÜνισε να δει κιανÝνα ετοýτη,
        ολüσβηστα επομεßνασιν της ομορφιÜς τα πλοýτη.

Tην þρα εκεßνη οι Στρατηγοß γρικοýν φωνÞ μεγÜλη        2215
        απ' το ΠατÜρι του Pηγüς, κ' Ýτοιας λογÞς ελÜλει•
"Pωτüκριτος, Xαρßδημος, κι ο PÞγας ο Kυπριþτης,
        που'ναι καθρÝφτες της αντρειÜς και παßνεμα τση νιüτης,
ας Ýρθουσιν εις του Pηγüς, να προσκυνÞσουν πÜλι,
        ν' ακοýσουν την απüφασιν, και στÝκουσιν οι Üλλοι."        2220

EπÞγασιν εις του Pηγüς. ΛÝει τως την þρα εκεßνη,
        πως το ΣτεφÜνι το χρουσü για Ýνα κορμß-ν εγßνη.
Kι αυτεßνοι οι τρεις, αν πεθυμοýν, και θÝ' να το νικÞσουν,
        αλλÞλως τως ας τρÝξουσι, να το ξεκαθαρßσουν.
Tα ονüματα και των τριþ' σ' χρουσü γαβÜθι βÜνει,        2225
        κ' Ýνα κοπÝλι-ν Þκραξε κ' εßπεν του να τα βγÜνει.
Kι απüκει, με τη φρüνεψιν, κÜνει την þραν κεßνη,
        δυü ονüματα να βγουν ομπρüς, κ' εκεßνο που απομεßνει,
να μην μπορεß με τσ' Üλλους δυü να κονταροκτυπÞσει,
        μα να μισεýγει το ζιμιü μ' απüφαση στην κρßση.        2230       
[Kαι] δεν του εφαßνετο πρεπü, κ' Þτο Üδικο μεγÜλο,
        üποιος νικÞσει απü τους δυü, να πολεμÜ και μ' Üλλο'.
Mα εκεßνοι οπ' Ýβγουσιν ομπρüς, AφÝντης Ýτσι θÝλει,
        να το ξεκαθαρßσουσιν η Tζüγια τßνος μÝλλει.
Kι ας Ýχει και το Pιζικüν επÜ το μερτικüν του,        2235
        καθÝνας πρþτον πεθυμÜ τ' üνομα το δικüν του.

150§ΣτÝκουν ομπρüς εις του Pηγüς οι τρεις τως, και θωροýσι,
        και τ' üνομÜ του κÜθα εßς παρακαλεß ν' ακοýσει.
Kι ομπρüς επροσκυνÞσασι τον ορισμüν τ' AφÝντη,
        κ' εκεßνην την απüφαση με γνþσιν ÞκαμÝν τη.        2240

H Aρετοýσα τρÝμοντας, τοýτÜ'στεκεν κ' εθþρει,
        εδεßλια κ' εφοβÜτονε η πληγωμÝνη Küρη.

                APETOYΣA
K' Þλεγε• "Aς Þτο μπορετü, τü πεθυμþ να γßνει,
        εις το γαβÜθι ο Pþκριτος ýστερος ν' απομεßνει.
Kι ας πÜγει η Tζüγια στο καλü, κι ας την-ε πÜρουν Üλλοι,        2245
        και λßγον εßν' το διÜφορο σ' Ýτοια δουλειÜ μεγÜλη.
K' εκεßνη η χÝρα που'καμε το ωριüπλουμο ΣτεφÜνι,
        επÜ'ναι, δεν εξÝμαθε, μα πλιÜ'μορφα τα κÜνει.
ΠÜλι, α' θελÞσει η Mοßρα μου, που πÜντα με παιδεýγει,
        και τ' üνομα του Eρþκριτου κÜμει και πρþτον Ýβγει,        2250
μην Ýρθει οπßσω ο Kρητικüς, γιατß Ýχει πλÞσα χÜρη,
        πολλÜ φοβοýμαι μετ' αυτüν πως χÜνει το ΨυχÜρι.
O Kυπριþτης τ' üνομα το δεýτερον ας Ýχει,
        'πειδÞ γι' αυτεßνο ο φüβος μου τüσον πολýς δεν τρÝχει."

                ΠOIHTHΣ
Bγαßνει το πρþτον üνομα, κ' Þτον του πληγωμÝνου        2255
        του Eρþκριτου, κ' οι Üλλοι δυü στÝκουσι κι ανιμÝνου'.
Bγαßνει ο Kυπριþτης δεýτερος, κι απ' τη χαρÜν την τüση
        εδþ κ' εκεß χαρßσματα ηθÝλησε να δþσει.
Eπüμεινεν ο Kρητικüς στου γαβαθιοý τον πÜτο.
        Mιλοýν του, κι απ' την πρßκαν του πλιü δεν απιλογÜτο,        2260
και προς τη Mοßρα εμÜνιζε, και προς το Pιζικü του,
        που'καμε κ' Þτον ýστερο τ' üνομα το δικü του.
Δßχως αποχαιρετισμüν, και δßχως να πεζÝψει,
        δßχως να πÜρει θÝλημα του PÞγα να μισÝψει,
παßρνει τους καβαλÜρους του, και πλιü δεν ανιμÝνει,        2265
        και πρικαμÝνος πορπατεß, και μανισμÝνος πηαßνει.

151§¼σον πλιÜ τοýτος στην καρδιÜν εßχε μεγÜλα βÜρη,
        τüσον και πλιÜ ο Pηγüπουλος κι ο Pþκριτος εχÜρη.
Ποýρι κι αυτοß κατÝχουν το, πþς Ýχουσι να πÜσι,
        Ýνας θÝ' να'ναι ο νικητÞς, κι ο Üλλος θÝ' να χÜσει.        2270
Mα κÜθε εßς ελüγιαζε, το πως το νßκος παßρνει.
        Mα η Mοßρα Üλλους ψηλÜ πετÜ, κι Üλλους στα βÜθη γÝρνει.

Eτοýτοι οι δυü επομεßνασι, κι üσοι κι αν τσ' αγαποýσι,
        πιδÝξα τσ' ορδινιÜζασι, τü κÜνει χρεßα θωροýσι.
Tα σελοσκαλοχÜλινα θωροýσιν Ýνα-ν Ýνα,        2275
        και πασπατεýγουν τ' Üρματα, αν εßναι ραγισμÝνα.
Tην τÝχνην και τη δýναμιν παρÜ ποτÝ μαζþνουν,
        και ποý να κÜμουν κοπανιÜν καλýτερην ξαμþνουν.
Oμπρüς στο στÞθος σφßγγουσι τα δυνατÜ κοντÜρια,
        πατοýν τσι σκÜλες δυνατÜ τα'μορφα παλικÜρια.        2280

§Πρι' να κινÞσει τ' Üλογον, ο Pþκριτος γυρßζει,
        και την KερÜ του εις τα ψηλÜ με Πüθο αναντρανßζει.
KαλÜ και δεν εμßλησεν τüτες üντεν εστρÜφη,
        τον πüνον, τη λαχτÜραν του στο ανÜβλεμμÜ του γρÜφει.
H Aρετοýσα εδιÜβασε στα μÜτια του ü,τι χþνει,        2285
        γιατß σε τοýτες τσι δουλειÝς λßγο σημÜδι σþνει.
EξÜψεν, κ' εκοκκßνισεν, κ' εχλüμιανεν περßσσα,
        και σα φωτιÜς αναλαμπÝς Þψαν και πÜλι εσβÞσα'.
Ως τσ' εßδε, κ' εκινÞσασιν, ασπρßζει και κρυγαßνει,
        και το κονταροκτýπημα πολλÜ την-ε πρικαßνει.        2290

§Kεντοýν, φουσκþνουν τ' Üλογα, κι ως αστραπÞ εχυθÞκαν,
        κι ωσÜν αúτοß ευρεθÞκασι στον κÜμπον κ' εσμιχθÞκαν.
Σ' τοýτο το συναπÜντημα, που εκÜμα' οι KαβαλÜροι,
        εφÜνιστÞ σου και σεισμüς Þσεισε το ΠατÜρι.
Kαι τα κοντÜρια σα γυαλιÜ εκαταθρουλιστÞκαν,        2295
        χßλια κομμÜτια επÞγασι, στα νÝφαλα ανεβÞκαν.
152¢λλα κοντÜρια δυνατÜ πιÜνου' να δευτερþσουν,
        κ' εις τÜ'χουσι να κÜμουσι, τÝλος γοργü να δþσουν.

H Aρετοýσα ετρüμασσε, τα χεßλη δε μιλοýσι,
        κ' εφαßνετü τση οι κονταρÝς στο στÞθος τση κτυποýσι.        2300


                APETOYΣA
Kι αν Þθελε μπορεß η φτωχÞ να το ξεφανερþσει,
        κ' εκεßνο, που'τονε χωστü, με λüγια να ξεχþσει,
Þδιδε απü τα μÝλη τση, τη χÜρη να τση κÜμουν,
        οι KαβαλÜροι να σταθοýν, κοντÜρι να μη δρÜμουν.
K' Þλεγε• "EδιÜβη-ν η χαρÜ, οποý'χα, üντες εβγÞκε        2305
        ο Kυπριþτης, κ' ýστερον τον Kρητικüν αφÞκε.
Γιατß εφοβοýμουνε πολλÜ τον αντρειωμÝνο εκεßνο,
        κ' εδÜ πλιÜ τρÝμω, πλιÜ δειλιþ, και πλιÜ φοβοýμαι αυτεßνο."

                ΠOIHTHΣ
Tοýτον τον φüβον τσ' Þδωκε, κ' εις πλÞσαν Ýγνοια εμπÞκε,
        κÜποια φωνÞ, δεν ξεýρουσιν απ' ßντα στüμα εβγÞκε,        2310
και τον Kυπρßδη επαßνεσε στο τρÝξιμον εκεßνο
        (μα τοýτα εγþ δεν τα θαρρþ, παραμερÜς τ' αφÞνω).
¹ρχισε να δειλιÜ ο λαüς, κ' Þθελεν κ' επεθýμα,
        ο Kυπριþτης το θεριü, να πÝσει απü το κτÞμα.
Müνο η Φροσýνη εχαßρουντον, κ' εκρουφοπαρακÜλει,        2315
        τ' AμÜξι να'βγει νικητÞς, χÜμαι να τον-ε βÜλει.

§ΔευτεροτρÝχουν τ' Üλογα, παρÜ ποτÝ μανßζουν,
        οι KαβαλÜροι μÜχουνται, και τα φαριÜ μουγκρßζουν.
EξÜμωσε ο Pηγüπουλος στα μÜτια να του δþσει,
μα τ' Üλογüν του εστÜθηκε, δε θÝλει να σιμþσει.        2320
Σαν εßδεν ο Pωτüκριτος, κ' Þσφαλεν τ' Üλογüν του,
        το χαλινÜρι-ν Ýσεισε, στÝνει και το δικüν του.
Kαι δεν του φαßνετον αντρειÜ, να τρÝξει το κοντÜρι
        μ' Ýναν που εκαβαλßκευγεν Üλογο φοβιτσÜρι.
EPΩTOKPITOΣ
ΛÝγει του• "AφÝντη, το φαρß θÝ' να'χει ανθρþπου γνþση.        2325
        Δε θÝλει πρßκα, ουδ' εντροπÞ σÞμερο να σου δþσει.
153ΓρικÜ, πως χÜνεις μετÜ με, και το ζιμιüν εστÜθη,
        τη δýναμÞ σου εγρßκησεν απÜνω του κ' εχÜθη.
Kαι απεßς θωρεßς και τ' Üλογο φρüνιμα κι Üξα κÜνει,
        με θÝλημÜ σου σÞμερον Üφις μου το ΣτεφÜνι."        2330                ΠOIHTHΣ
Ως Þκουσε ο Pηγüπουλος του Pþκριτου τα λüγια,
        του λÝγει• "OγλÞγορα να δεις, σ' ποιüν θÝ' να πÜγει η Tζüγια."
Kαι παρευθýς επÝζεψε, κι Üλλο φαρß γυρεýγει,
        κι ως το'βρε, απÜνω σαν αúτüς πετÜ, καβαλικεýγει.
Aγριομιλεß του Pþκριτου, με της αντρειÜς το διþμα,        2335
        κ' Þβγανε απü τα μÜτια του σπßθες, κι απü το στüμα.                KYΠPIΔHMOΣ
"T' Üλογο αν εφοβÞθηκε, δε φταßγει ο KαβαλÜρης,
        κ' εις τ' Üνοστα, που εμßλησες, την πλερωμÞ να πÜρεις•
περμÜζωξε την αντρειÜν και δýναμιν, αν Ýχεις,
        και να σε μÜθω να μιλεßς, γιατß κακÜ κατÝχεις."        2340                ΠOIHTHΣ
Mικροß-μεγÜλοι εστÝκασι με φüβον κ' εθωροýσαν,
        και να κερδÝσει ο Pþκριτος üλοι επαρακαλοýσαν.
EπλÞθαινεν η μÜνητα στον Ýνα κ' εις τον Üλλον.
        Σα üντε προβÜλει νÝφαλον Üγριον, πολλÜ μεγÜλον,
ρßξει χαλÜζι μ' αστραπÞ, χþσει βαθιÜ τον ¹λιον,        2345
        και τα κουρÜδια στα βουνιÜ γυρεýγου' να'βρου' σπÞλιον,
γλακÜ ο ζευγÜς και χþνεται, τρÝχει ο βοσκüς και φεýγει,
        και πÜσα εßς να φυλαχτεß τüπο να βρει γυρεýγει,
βροντοý' λαγκÜδια και βουνιÜ, σιγοτρομοýν τα δÜση,
        κι üλοι γυρεýγου' φýλαξης τüπο να βρου' να πÜσι¯        2350
Ýτσι κι üντεν εδþκασι την κονταρÜν την Üλλη,
        σου εφÜνη κ' απü τσ' Oυρανοýς Þρθε βροντÞ μεγÜλη.
Mα, σα χαρÜκι δυνατü, π' Üνεμο δε φοβÜται,
        και μηδÝ σ' αστραπÞ δειλιÜ, μηδÝ σ' βροντÞ ξυπÜται,
Ýτσι εσταθÞκα' ασÜλευτοι στην κονταρÜν εκεßνη,        2355
        σ' Ýναν κ' απ' Üλλον διαφορÜ για τüτες δεν εγßνη.
154OυδÝ τον πλιÜ καλýτερον ακüμη δε γνωρßζουν,
        κι üσον πλιÜ στÝκου' δυνατοß, τüσον και πλιÜ μανßζουν.
Στη χÝραν τως επüμεινε μιÜ πιθαμÞ κοντÜρι,
        τ' Üλογα εγονατßσασι, κι απÜνω οι KαβαλÜροι.        2360
O PÞγας εßχεν πεθυμιÜ να τους-ε ξεχωρßσει,
        και μ' Üξο αποστολÜτορα πÝμπει να τως μηνýσει,
να πÜψουσι τη μÜνητα για την ημÝραν κεßνη,
        κι ο γ-εßς, κι ο Üλλος, þς ταχιÜ, σ' αγÜπη ν' απομεßνει.
Tη νýκτα ν' αναπÜψουσι τα κουρασμÝνα μÝλη,        2365
        κι ως ξημερþσει, να το δουν η Tζüγια τßνος μÝλλει.
Mα τοýτοι εξαγριÝψασι, σ' πλιÜ μÜνηταν εμπαßνουν,
        και το μαντÜτο του Pηγüς δε στÝκου' ν' ανιμÝνουν.
Mε βιÜ γυρßζουν τ' Üλογα, το τÝλος θÝ' να δοýσι,
        μικροß-μεγÜλοι στÝκουσι με φüβον και θωροýσι.        2370
¿φου κακü στην AρετÞ την παραπονεμÝνη!
        Πþς Ýχει μÜτια να θωρεß, καρδιÜ να τ' απομÝνει,
Ýναν οποý'χει Ýτσ' ακριβüν, και βλÝπει μ' Ýγνοιαν τüση,
        ο ¹λιος να μην τον-ε δει, κι Üνεμος μην του δþσει;
¸τοιο κονταροκτýπημα σÞμερο να'ν' για κεßνη,        2375
        και το ΣτεφÜνι, που'καμε, στη Xþρα ν' απομεßνει.
KρουφÜ-κρουφÜ παρακαλεß, και κρουφαναδακρυþνει,
        αγκοýσες Ýχει και καημοýς, μα δεν τσι φανερþνει.
¹ρθαν κ' οι δυü με μιÜν καρδιÜ σκýλινην, κ' εκτυπÞσα'
        τσι κονταρÝς τσι δυνατÝς και φοβερÝς περßσσα.        2380
Tου Kυπριþτη το βαρý και δυνατü κοντÜρι
        στον ßδιον τüπον του'δωκεν, οποý'τον το ΨυχÜρι.
Kι ουδÝ ΨυχÜρι, ουδÝ κερß, ουδÝ φωτιÜ, ουδÝ γρÜμμα,
        του επüμεινε στην κεφαλÞ. K' Þτο μεγÜλο πρÜμα
να τα ξεσκßσει η κονταρÜ, κι üλα να σκορπιστοýσι,        2385
        κι απ' τη φωτιÜν του κονταριοý καημÝνα να τα βροýσι.
155ΠολλÜ εζαλßστη ο Pþκριτος στην κονταρÜν εκεßνη,
        του αλüγου απÜνω στο λαιμüν την κεφαλÞν του κλßνει.
KÜμποσην þραν Þτονε με τη μεγÜλη ζÜλη,
        κ' η Mοßρα του, του βοýηθησεν εις Ýτοια χρεßα μεγÜλη.        2390
Δυü, τρεις, και τÝσσερεις φορÝς δεßχνει να πÝσει κÜτω,
        κ' η AρετÞ ενεδÜκρυωνε, κουρφÜ τον ελυπÜτο.
Ποýρι αντρειεýθηκε καλÜ, στη σÝλα σταματßζει,
        προς την KερÜν του με καημüν τα μÜτια αναντρανßζει,
κ' Þξαψε απü την εντροπÞν πλιÜ παρÜ το καμßνι,        2395
        κ' ýστερα πÜλι εχλüμιανε, κι ωσÜ νεκρüς εγßνη,
γιατß τον εßδε Ýτοιας λογÞς εκεßνη οποý τον κρßνει,
        εις το λαιμüν τ' αλüγου του την κεφαλÞ να κλßνει.
M' ας ποýμεν και την κονταρÜν, οποý'δωκεν και τοýτος,
        με την οποιÜν εκÝρδεσεν του Στεφανιοý το πλοýτος.        2400
Hýρηκεν τον Pηγüπουλον τ' αλýπητο κοντÜρι
        στο κοýτελο, κ' επÞρεν του της αντρειÜς τη χÜρη.
XÜνει τσι σκÜλες και τσι δυü, το χαλινÜρι αφÞκε,
        εξÜπλωσε τα χÝρια του, κι απü τη σÝλα εβγÞκε.
Kαι τßς μπορεß να δηγηθεß ο-για την þρα εκεßνη,        2405
        σε τüσους κτýπους και φωνÝς, η ταραχÞ οποý εγßνη;
H σÜλπιγγα, το βοýκινο πολλÞ βαβοýρα δßδει,
        σημÜδι πως εσκüλασε τση Tζüγιας το παιγνßδι.
ΠολλÞ χαρÜν κι αμÝτρητην Þκαμε στο ΠατÜρι,
        ο PÞγας με τη PÞγισσαν, κι üλοι οι απομονÜροι.        2410
M' απ' üλους τοýτους σÞμερον, η Aρετοýσα εßν' κεßνη,
        οποý πολλÜ αναγÜλλιασεν, κι üλο χαρÝς εγßνη.
EμÝρωσε, εσυνÞφερεν, Þλαμψε η ομορφιÜ της,
        κ' επÜψαν οι τρομÜρες τση, που γρßκα-ν η καρδιÜ της.
Tα βοýκινα ξαναφυσοýν, οι σÜλπιγγες επαßξαν,        2415
        κι απ' üλους τον Pωτüκριτο στο νßκος εδιαλÝξαν.

156EπÞγε εμπρüς εις του Pηγüς, πεζεýγει, γονατßζει,
        και τη χρουσÞν του κεφαλÞ με Tζüγια τη στολßζει.
Tην Tζüγια εκεßνη πιÜνοντας η AρετÞ στη χÝρα,
        στολßζει τüν πολυαγαπÜ εκεßνην την ημÝρα.        2420
O PÞγας Ýτσι το'θελε, τα γρÜμματα το λÝσι,
        να την-ε δßδει η AρετÞ την Tζüγια üποιου κερδÝσει.
Tα κÜλλη τση επομεßνασιν ωσÜν αποθαμÝνα,
        κ' ετρÝμασιν τα χÝρια τση, τα λüγια τση εμπερδÝνα.
Oλßγο-λßγον Þλειψε να τη γνωρßσου' οι Üλλοι,        2425
        και τα κρουφÜ του λογισμοý απüξω να τα βγÜλει.
Kαι πÜλι του Pωτüκριτου ως Þγγιξεν η χÝρα,
        οποý του δßδει την υγειÜ, νýκτα και την ημÝρα,
δεν Þξευρε ποý βρßσκεται, νÝφαλο τον πλακþνει,
        τον ομυαλüν του εζÜβωσεν και την καρδιÜν πληγþνει.        2430
MεγÜλη κατασκÝπαση τον ηýρε και τρομÜρα,
        δυü-τρεις φορÝς εγρßκησε να του'ρθει λιγωμÜρα.
ΘÜμασμα, πþς δεν εßδασι τον πüνον τση καρδιÜς του,
        την þραν που του εγγßξασιν τα χÝρια τση KερÜς του.

§ΠολλÞ χαρÜν κι αμÝτρητην επÞρεν üλη η Xþρα,        2435       
        πως το παιδß του Παλατιοý εκÝρδεσεν τα Δþρα.
O Kýρης του ο Πεζüστρατος, ωσÜ ΓονÞς του, εχÜρη,
        κι αποκαμÜρωνÝ τον-ε στ' Üλογο KαβαλÜρη,
κι ως καθþς το'χεν ΠεθυμιÜν, κι ως το'θελεν, εγßνη,
        πολλÜ κανßσκια εδþ κ' εκεß δßδει την þρα κεßνη.        2440
ΩσÜν του εβÜλαν το χρουσü ΣτεφÜνι στο κεφÜλι,
        και δßδει ο PÞγας θÝλημα, καβαλικεýγει πÜλι.
Nα τον-ε συντροφιÜσουσιν, εßναι ορδινιÜ του PÞγα,
        και με παιγνßδια και χαρÝς στο σπßτι τον επÞγα'.
Mισεýγουν κι αποχαιρετοýν οι Üλλοι KαβαλÜροι,        2445
        κι ο PÞγας εκατÝβηκεν κÜτω απü το ΠατÜρι,
157ομÜδι με τη PÞγισσαν και με τη ΘυγατÝρα,
        κι αθιβολÝς εφÝρνασι για κεßνην την ημÝρα.
ΛÝγουν τσι τüσες ομορφιÝς, οποý'χαν οι αντρειωμÝνοι,
        κι απü τη γλþσσαν ολωνþν πολλÜ Þσαν παινεμÝνοι.        2450
M' απ' üλους τον Pωτüκριτον παρ' Üνθρωπον παινοýσι,
        και τοýτα ομπρüς της AρετÞς Üκακα τα μιλοýσι.
Kι εκεßνη τα παινÝματα ως üσον πλιÜ τ' ακοýγει,
        τüσον ο Πüθος στη καρδιÜ πλιÜ δυνατÜ τη κροýγει.
Oι πüνοι τση επληθαßνασιν, πλιü δεν μπορεß να χþσει        2455
        τη λÜβραν και του Pþκριτου θÝ' να τη φανερþσει.

                      ...συνεχßζεται... η  Γ' Ενüτητα

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers