Πεζά

Ποίηση-Μύθια

Ο Dali & Εγώ

Θέατρο-Διάλογοι

Δοκίμια

Σχόλια-Αρθρα

Λαογραφικά

Ενδιαφέροντες

Κλασσικά

Αρχαία Ελλ Γραμμ

Διασκέδαση

Πινακοθήκη

Εικαστικά

Παγκ. Θέατρο

Πληρ-Σχολ-Επικοιν.

Φανταστικό

Ερ. Λογοτεχνία

Γλυπτ./Αρχιτ.

Κλασσικά ΙΙ

 
 

Σχόλια-Αρθρα 

Οικονόμου Χριστιάνα: Τα Γλυπτά Της Περγάμου


                            Χριστιάνα Οικονόμου

     Απόφοιτος Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας κι Ιστορίας της Τέχνης. MPhil in Theatrical Studies.


--------------------------

                        Η Γλυπτική της Περγάμου

Τα μνημεία του Αττάλου Α' -Ακρόπολη της Περγάμου:

     Οι νίκες του Αττάλου Α' επί των Γαλατών των Σελευκιδών (233-223 π.Χ.) ανέδειξαν την Πέργαμο σε σημαντική πολιτική δύναμη, αλλά ταυτόχρονα την κατέστησαν το μοναδικό αξιόλογο κέντρο της ελληνιστικής τέχνης στο τέλος του 3ου – αρχές του 2ου π.Χ. αι. Τα γλυπτικά μνημεία της Περγάμου που φιλοτεχνήθηκαν κατά παραγγελία του Αττάλου Α' εις ανάμνηση των νικηφόρων αποτελεσμάτων, εγκαινιάζουν μία νέα περίοδο που αποκαλείται ελληνιστικό μπαρόκ. Για την πραγματοποίηση του καλλιτεχνικού του προγράμματος προσέλαβε Έλληνες που εργάστηκαν υπό την επίβλεψη του ντόπιου Περγαμηνού γλύπτη, του Επιγόνου, γιου του Χαρίου.

     Τα σωζόμενα ίχνη από τα αρχιτεκτονικά μνημεία της Περγάμου μας δίνουν την εικόνα της Ακρόπολης της Περγάμου. Ο ιερός περίβολος της Αθηνάς εκτείνεται στα όρια ενός πλατώματος ακριβώς πάνω από την πλαγιά του θεάτρου της πόλης. Κατά το 2ο μ.Χ. αι. το πλάτωμα αυτό περιστοιχιζόταν από στοές, μεταξύ των οποίων και τη στοά που οδηγούσε στη Βιβλιοθήκη της Περγάμου, αλλά πιθανόν περιβαλλόταν από ένα είδους τοίχο με είσοδο στην ανατολική του πλευρά. Στο κέντρο του ιερού της Αθηνάς σώζεται μια μεγάλη στρογγυλή βάση διαμέτρου 3.15μ., την οποία αναδιαμόρφωσαν οι Ρωμαίοι για λειτουργήσει ως βάθρο του αγάλματος ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα, ίσως του Αυγούστου.Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ότι οι Ρωμαίοιείχαν αφαιρέσει μια ομάδα από τις πλάκες της επίστεψης της βάσης, που έφεραν μια επιγραφή, που μπορεί να αποκατασταθεί ως εξής: "Ο βασιλιάς ’τταλος, που νίκησε σε μάχη τους ΤολιστοβογίουςΓαλάτες γύρω από τις πηγές του Καϊκού Ποταμού, το αφιερώνει αυτό στην Αθηνά, για να την ευχαριστήσει". Η μάχη των Τολιστοβογίων ήταν η πρώτη νίκη του Αττάλου επί των Γαλατών κι έλαβε χώρα περί το 233π.Χ.



     Θραύσματα μιας ακόμη σωζόμενης ενεπίγραφης μνημειακής βάσης, ορθογώνιας και όχι κυκλικής, αποκαθίσταται με ύψος λίγο πάνω από μέτρο και μήκος περισσότερο από 2.36μ. αποσπάστηκαν από έναν χτισμένο μεταγενέστερα τουρκικό τοίχο, κατά μήκος της νότιας άκρης του πάλαι ποτέ Ιερού της Αθηνάς. Στην επιγραφή διαβάζουμε: "Για το βασιλιά ’τταλο, ο Επιγένης κι οι Αξιωματούχοι κι οι Στρατιώτες, εκείνοι που πολέμησαν μαζί στις μάχες εναντίων των Γαλατών και του Αντιόχου [αφιερώνουν] τα έργα του Επιγόνου στο Δία και στην Αθηνά για να τους ευχαριστήσουν". Ο Επιγένης ήταν ένας από τους πιο αξιόλογους στρατηγούς του Αττάλου, ο Αντίοχος ταυτίζεται με τον Αντίοχο Ιέρακα κι η μάχη αναφοράς είναι, όπως εικάζεται, η μάχη που πραγματοποιήθηκε στην Καρία το 228 π.Χ.. Οι αρχαιολόγοι εικάζουν ότι η αναφορά στο βασιλιά ’τταλο στην αιτιατική πτώση, σημαίνει ότι το μνημείο απεικόνιζε τον ίδιο τον ’τταλο και στήθηκε προς τιμή του από τα στρατεύματά του.


     Τέλος, ίχνη ενός ευμεγέθους αξιόλογου μνημείου, που αναφέρεται ως επιμήκης βάση, με ύψος και βάθος να υπερβαίνουν το 1μ και το μήκος της τα 19 μ. Η βάση κειτόταν κατά μήκος της νότιας άκρης του ιερού και στη στενή πλευρά της υπήρχε η επιγραφή: "Ο βασιλιάς ’τταλος, από τους πολεμικούς αγώνες το αφιερώνει στην Αθηνά για να την ευχαριστήσει". Η βάση διέθετε μια μακριά πρόσοψη χωριζόταν με εγχάρακτες γραμμές σε οκτώ τμήματα, καθένα από τα οποία αντιστοιχούσε σε ένα γλυπτό ή ομάδα γλυπτών, προφανώς χάλκινων που αναπαρίσταναν κατά πάσα πιθανότητα ιππείς και πεζούς στρατιώτες. Σε κάθε ένα από τα οκτώ τμήματα της βάσης ήταν τοποθετημένες μικρές, δίστιχες επιγραφές που αφορούσαν την κάθε μάχη στην οποία αντιστοιχούσαν τα γλυπτά πάνω από τη βάση.
Από τα ρωμαϊκά αντίγραφα που θα μπορούσαν να συσχετισθούν με τις βάσεις αυτές τα δύο πιο γνωστά είναι ο Θνήσκων Γαλάτης του Καπιτωλίου κι ο Γαλάτης με τη γυναίκα του στο Εθνικό Μουσείο των Θερμών στη Ρώμη. Η συσχέτιση των μορφών με τα αναθήματα των Ατταλιδών έγινε για πρώτη φορά από τον Heinrich Brunn το 1853.



     Μια εντυπωσιακή αγαλμάτινη δημιουργία, ένα σύμπλεγμαπου απεικονίζει έναν πολεμιστή Γαλάτη και τη γυναίκα, οι οποίοι προκειμένου να αποφύγουν την αιχμαλωσία επιλέγουν την εκούσια όδευση στο θάνατο.Ο Γαλάτης έχει μαχαιρώσει τη γυναίκα του και καθώς εκείνη ξεψυχά, κατευθύνει το ξίφος στην κλείδα του. Το ύφος των δύο μορφών που πάσχουν χαρακτηρίζεται από έντονη θεατρικότητα. Το στόμα της γυναίκας ανοίγει σε έναν τελευταίο επιθανάτιο σπασμό και τα μάτια της αρχίζουν να κλείνουν. Ο άνδρας αποστρέφει το πρόσωπό του και κοιτάζει προς τα πάνω, το πιθανότερο σε ένδειξη περιφρόνησης στον αντίπαλό του. Η απόδοση της εξασθένησης και του σωματικού άλγους επιτυγχάνεται τόσο από τις γραμμές της οδύνης στο πρόσωπό του, όσο και από τους τεντωμένους, γεμάτους ένταση μυώνες του, τις ορατές διεσταλμένες φλέβες.Στα πόδια τους κείτεται μια ωοειδούς σχήματος γαλατική ασπίδα και η θήκη του ξίφους. Το σύμπλεγμα, αναδεικνύει τη σύγκλιση των όγκων και την απόκλιση των κινήσεων.


     Συνολικά, τα αναθήματα του Αττάλου Α' συμπυκνώνουν πληθώρα πνευματικών ρευμάτων, ενώ εκφράζουν μιαν αγωνιώδη πνευματική κατάσταση, ένας τρόπος απόδοσης της οποίας ήταν η απόδοση της έμφασης στον ηττημένο κι όχι στο νικητή.

                                                 T E Λ Ο Σ

======================

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers