Βιογραφικό*
Γεννήθηκε 7 Απρίλη του 1907 στην Αθήνα, σπούδασε στο Γαλλικό Ινστιτούτο και γερμανική γλώσσα & φιλολογία στη προπολεμική Γερμανική Σχολή Αθηνών. Επίσης σπούδασε μουσική, χορό και ζωγραφική. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και καθηγήτρια γαλλικών. Απ' όλες τις μορφές της τέχνης που σπούδασε, γύρεψε να εκφραστεί με τη πιο λυρική μορφή του λόγου, τη ποίηση. Μόνο που και σ' αυτό το είδος της τέχνης θέλησε να πρωτοτυπήσει. Δεν θέλησε ν' ακολουθήσει τις άλλες ποιήτριες και να χύσει στους στίχους τον πλούτο της γυναικείας εύαισθησίας και τρυφερότητας. Προτίμησε να δώσει στα ποιήματά της βαθιά και ταραγμένη διανοητικότητα.
Tο 1930 εξέδωσε τη 1η ποιητική συλλογή (Φωνές Εντόμου). Η 2η συλλογή της (Προφητείες) απετέλεσε φιλολογικό γεγονός, και μάλιστα ο Μαλακάσης καυχιόταν ότι παρουσίασε πρώτος αυτό το ποιητικό "φαινόμενο", που "πραγματικά αγγίζει το θαύμα". Ακολούθησαν άλλες 7 συλλογές. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της τιμήθηκε με τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών (1936), με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1965), με το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976), με το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη. Εκτός από τις επιμέρους τιμητικές διακρίσεις έργων της, τιμήθηκε για το σύνολο της ποιητικής προσφοράς της με το παράσημο Χρυσό Σταυρό του Βασιλικού Τάγματος της Ευποιίας.
Ήτανε πνευματική ποιήτρια συμβολικής νοοτροπίας, ευαίσθητη κι ανήσυχη μπρος στα φαινόμενα της ζωής, σε τρόπο που επειδή δε βρίσκει σαφείς απαντήσεις στις μύχιες σκέψεις της για τη ζωή και το θάνατο, ζητά την εξιλέωση και τη σωτηρία, στην ικεσία, στη δέηση -κάποτε και στη προσευχή. Κι όταν νομίζει πως τα οράματά τους δεν της έδωσαν τη ψυχική γαλήνη, εγκαταλείπει την εγκαρτέρηση κι ο στίχος γίνεται σκληρός, αρνητικός και σατιρικός. Η ποίησή της τοποθετείται στο χώρο του υπαρξισμού και της μεταφυσικής αγωνίας. Η ποιήτρια που κατάφερε να "ξεσπλαχνώσει τη σιωπή των ανθρώπων και των πραγμάτων". Χαρακτηρίζεται δε από ευαισθησία, στοχασμό, αγωνία για τον άνθρωπο και τα προβλήματά του.
Η ιδέα του θανάτου ήταν ο κεντρικός πυρήνας της υποστασιακής και με συμβολικό διάκοσμο, ποίησή της ακόμα και στα τελευταία τραγούδια της. Συνεργάστηκε στο λογοτεχνικό πρόγραμμα της Ε.Ρ.Τ., έγραψε μελετήματα πάνω σε λογοτεχνικά θέματα και διάφορα άρθρα σχετικά με προβλήματα τέχνης. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί και σε ξένες γλώσσες.
Πέθανε στην Αθήνα 9 Νοέμβρη του 1990, σ' ηλικία 83 ετών, ταλαιπωρημένη από τον καρκίνο κι ενταφιάστηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν παντρεμένη από το 1932 με τον δικηγόρο και πολιτικό Ιωάννη Σκανδαλάκη..
* φιλολογικό ψευδώνυμο της Ήβης Κούγια-Σκανδαλάκη.
__________________________________________________
Ηρωική Φυγή
Ξοπίσω μου δαιμονικό φυσομανούσε, του 'Αδη,
πύρινο ανασασμό
κι έτρεχα, σ' άφεγγες νυχτιές, μες στο βαθύ σκοτάδι,
μ' έν' άγριο καλπασμό.
Και τον μαντύα τον ταπεινό ξεδίπλωνα του επαίτη
σ' ηρωική φυγή
κι έσερνα ατίθασα λυτή της κόμης μου τη χαίτη
και σάρωνα τη γη.
Του ανέμου το καμτσίκωμα που αφάνιζε τα δάση
με λύγαε, καλαμιά
και στέγνωνε στα χείλια μου, τη φούχτα μου, άδειο τάσι
στην άνυδρη ερημιά.
Κι απ' την αρμύρα θέριευε της φλογισμένης άμμου
τος δίψας το ουρλιαχτό,
μα έφευγα, ενώ, σε σύσπαση φριχτή, κυλιόταν χάμου
τ' ανήμπορο ερπετό.
Η γη κάτω απ' τη φτέρνα μου προδοτικά βογγούσε
καφτή ως λαβωματιά,
μα βέλος ξέφευγα γοργό και πίσω μου αστοχούσε
η εχθρική σαϊτιά.
Με παραμόνευε γαμψά το νύχι στα σκοτάδια
του πειναλέου βραχνά
κι ως γλύτωνα, οι φοβέρες του, μαύρων όρνιων κοπάδια
πίσω έκραζαν βραχνά.
Κι η νύχτα τρύπια, τάνυζε φτερούγα νυχτερίδας,
τον έναστρο ουρανό
και την οργή του κεραυνό σε νέφη καταιγίδας
σπαθί έκρυβε γυμνό.
Στο πέρασμά μου σφύριζε της έχθρητας το φίδι
μες στα ξερά κλαδιά,
μα της φυγής μου η αστραπή περνούσε όπως λεπίδι,
της νύχτας τη καρδιά.
Και του θριάμβου μου η κραυγή βόλι καφτό τρυπούσε
τα σπλάγχνα της σιγής
κι αντίλαλους η φόρμιγγα του στήιθους μου ξυπνούσε,
στις εσχατιές της γης.
Ας...
Σε τούτο το μεταξύ,
ας παίζουμε με τις λέξεις,
ας παίζουμε της ομιλίας το θείο παιγνίδι
ανύποπτοι ποιητές
που κλέψανε το μυστικό
να βλέπουνε και ν' ακούνε,
ν' αγγίζουνε και να γνωρίζουνε τα πράγματα,
την εικόνα του Κόσμου ξαναπλάθοντας
μ' αστραφτερές λέξεις ας παίζουμε
καθώς παιδιά μ' αθώα χοχλάδια
που ξεβράστηκαν στ' ακροθαλάσσι
μόλις αγγίζοντας τη μυστική φωτιά
μόλις μαντεύοντας
τον κρύφιο κεραυνό,
με χώμα ας σκεπάζουμε και στάχτη
τη φλόγα που οι θνητοί ν' αγγίσουν δεν τολμούν
δέσμιοι στο θάνατο
ας ξανοίγουμε τις χάρτινες βαρκούλες μας
μες στον αστραποβόλο ωκεανό...
Στη Νύχτα Που Έρχεται...
Ξεκινάμε ανάλαφροι καθώς η γύρη
που ταξιδεύει στον άνεμο
Γρήγορα πέφτουμε στο χώμα
ρίχνουμε ρίζες, ρίχνουμε κλαδιά
γινόμαστε δέντρα που διψούν ουρανό
κι όλο αρπαζόμαστε με δύναμη απ' τη γη
Μας βρίσκουν τ' ατέλειωτα καλοκαίρια
τα μεγάλα κάματα.
Οι άνεμοι, τα νερά
παίρνουν τα φύλλα μας.
Αργότερα
πλακώνουν οι βαριές συννεφιές
μας τυραννούν οι χειμώνες κι οι καταιγίδες
Μα πάντα αντιστεκόμαστε,
ορθωνόμαστε
πάντα ντυνόμαστε με νέο φύλλωμα
Ωσότου, φτάνει ένας άνεμος παράξενος
-κανείς δε ξέρει πότε κι από που ξεκινά-
μας ρίχνει κάτω
μ' όλες μας τις ρίζες στον αέρα.
Για λίγο ακόμα μες στη φυλλωσιά μας
κάθεται κρυμμένο
-να πει μια τρίλια του στη νύχτα που έρχεται-
ένα πουλί.
Τραγούδι Στον Ήλιο
Μέσα στο φως σου γίνομαι πουλί
και τραγουδώ όλη μέρα σαν το σπίνο.
Μιας πεταλούδας παίρνω τα φτερά
τα θεία και ολόασπρα σαν το νέο το κρίνο.
Σφαλώ τα βλέφαρά μου, εντός μου φως.
Τ' ανοίγω, φως παντού, όλο φως τριγύρα.
Και λέω: "Ήλιε, τι θάνατος λαμπρός
μες σε μια τέτοια θεία φωτοπλημμύρα!"
Σατυρικόν Οξύμωρον
Σκοτείνιασε όταν έπεσε το φως τυφλωτικό
Λιγόστεψε όταν ο αριθμός έγινε πολλαπλάσιος
Οι λύσεις γίναν κόμπος άλυτος
κι όταν η Αριάδνη έτρεξε λυσίκομη
κύλησε ανάποδα το κουφάρι της
Τότε ο κάβουρας έγινε ωκύποδας
κι ο Αχιλλέας χελώνα. Πήδηξε
έξω απ' την έξωση του Ελεάτη
αδιαφορώντας για το πρόβλημα του χωροχρόνου
αδιαφορώντας για το αγώνισμα στον Ιππόδρομο
και τα χαμένα στοιχήματα
την ανατίμηση του πετρελαίου
τον πυρετό του χρυσού
τη παγκόσμια κρίση
ενώ γύρω του ξεφώνιζαν υστερικά:
Rent a car... Rent a car...
Ορυμαγδός από εκσκαφείς κι αριθμομηχανές
ανοίγουν σ' όλα τα τοιχώματα ρωγμές
Οι δρόμοι με τα μεγαθήρια κτίρια κυματίζουν
-σχηματίζονται, αποσχηματίζονται
υψώνονται κυκλώπεια τείχη
κι αντιστοιχείες στίχων-
Βραδινό τοπίο με τριζόνι
Η νύχτα αναποδογυρισμένη ομπρέλα
μαζεύει σκόρπιο κεχριμπάρι
Ρομαντισμός και φεγγάρι
κυλάει αποκεφαλισμένο στην άσφαλτο
ενώ από ένα σφάλμα computer
ο κόσμος τινάζεται στον αέρα.
Προφητείες
Απόψε είπα μ' είχες πια κερδίσει,
που ρόδισαν οι πόθοι μου όλοι ανθοί.
Μα πριν ο αλέκτωρ τρις φωνήσει
Κύριέ μου, σε είχα αρνηθεί.
Φλεγόμενη Βάτος
Σ' αγνώστους ουρανούς οδεύουμε τυφλοί...
Κάθε μας πράξη ανθρώπινη πως ν' ακτινοβολεί
στο άπειρο; Τί προέκταση να παίρνει και τί σχήμα,
πέφτοντας ο ίσκιος μας, πέρα από το μνήμα;
