ÐåæÜ

Ðïßçóç-Ìýèéá

Ï Dali & Åãþ

ÈÝáôñï-ÄéÜëïãïé

Äïêßìéá

Ó÷üëéá-Áñèñá

ËáïãñáöéêÜ

ÅíäéáöÝñïíôåò

ÊëáóóéêÜ

Áñ÷áßá Åëë Ãñáìì

ÄéáóêÝäáóç

ÐéíáêïèÞêç

ÅéêáóôéêÜ

Ðáãê. ÈÝáôñï

Ðëçñ-Ó÷ïë-Åðéêïéí.

Öáíôáóôéêü

Åñ. Ëïãïôå÷íßá

Ãëõðô./Áñ÷éô.

ÊëáóóéêÜ ÉÉ

 
 

Äïêßìéá 

ÃÕÍÁÉÊÅÓ ÔÏÕ ÊÏÓÌÏÕ: É': Ðõñöüñåò ËÜìøåéò Ðáñåëèüíôïò

                                   Πρüλογος μου

     ¼ταν πριν απü χρüνια εßχα την ιδÝα να γρÜψω, να συγκεντρþσω δηλαδÞ Üρθρα και στοιχεßα γι' αυτÝς που ονομÜζω Γυναßκες Του Κüσμου ποτÝ δε πßστευα πως θα φτÜσω σε τüσο ψηλÜ επßπεδα, ευρημÜτων αλλÜ κι απüλαυσης κατÜ τη… συγκομιδÞ. Το αρχικü σκεπτικü και που παρÝμεινε αναλλοßωτο, Þταν να εξÜρω κÜποιες γυναßκες που ζÞσανε και δρÜσανε σοβαρÜ κι εξαιρετικÜ σε κÜποιο τομÝα, προωθþντας και την ßδια τη ΓΥΝΑΙΚΑ, αλλÜ και τον ΤΟΜΕΑ στον οποßο λειτοýργησαν, αλλÜ και που βοηθÞσανε και κüσμο κι ανθρþπους κι εκτüς του τομÝα τους! Με μια λÝξη, Γυναßκες που υπερÝβησαν κατÜ πολý τα συνÞθη κι ατρüμητα βαδßσανε μπρος αυτÝς και παßρνοντας και τον κüσμο απü το χÝρι τρυφερÜ, τονε προχωρÞσανε κι αυτüν μαζß τους. Εξαßρωντας τη γυναßκα, δεν υπονοþ üτι δεν εßχε τις δυνατüτητες κι Üρα Ω! Τß Ýκπληξη και τα ρÝστα... ¼χι και με τßποτα. Εξαßρω ακριβþς τη δýναμη, τη θÝληση και την επιμονÞ που επιδεßξανε, παρακÜμπτοντας τα λüγω φýλου τρομερÜ και δυσθεþρητου ýψους εμπüδια, που βρÞκανε μπροστÜ τους.
     Η αλÞθεια εßναι, -καθþς εξ üσων κατÜλαβα- πως επειδÞ επικρατεß Üγνοια, δεν περßμενα ποτÝ, να φτÜσω ν' ανακαλýψω τüσες πολλÝς κι ενδιαφÝρουσες γυναßκες κι üχι απλÜ ενδιαφÝρουσες, αλλÜ υπÝροχες, μοναδικÝς και πολý πιο πÜνω απü τους περισσüτερους Üντρες. ΧÜρηκα πολý, και το χÜρηκα, γιατß αγαπþ τη ΓΥΝΑΙΚΑ κι Ýτσι φτÜνω τþρα στο Þδη 9ο Üρθρο μου και με περηφÜνεια το παρουσιÜζω κι αφορÜ στις Γυναßκες Φιλοσüφους της Αρχαιüτητας κι εκεß να δεßτε εκπλÞξεις μαζεμÝνες που μου επιφýλασσε κι αυτü. ΥποθÝτω δε επßσης, πως θ’ ακολουθÞσουνε τουλÜχιστον 3,4 ακüμα τÝτοια Üρθρα.



     Οι περισσüτεροι Ýχουμε διαστρεβλωμÝνη εικüνα για τη θÝση της γυναßκας στην αρχαßα ΕλλÜδα. Νομßζουμε, γιατß Ýτσι μας εßπαν, üτι οι Ελληνßδες ζοýσανε κλεισμÝνες στο σπßτι, δßχως συμμετοχÞ στα κοινÜ, στη Παιδεßα και στις ΕπιστÞμες. Αυτü το μεγÜλο ψÝμα εýκολα ανατρÝπεται. Οι γυναßκες στην αρχαßα ΕλλÜδα εßχαν üσα δικαιþματα κι οι σημερινÝς, εκτüς απü πολιτικÜ (δικαßωμα ψÞφου). ΠολλÝς απ’ αυτÝς διακριθÞκανε στις επιστÞμες ως ισÜξιοι φιλüσοφοι των ανδρþν συναδÝλφων τους. Ακολουθεß ενδεικτικüς κατÜλογος με 13 εξÝχουσες αρχαßες Ελληνßδες φιλοσüφους κι επιστÞμονες και μ' üσο πιο πλοýσια βιογραφικÜ κατÜφερα να συγκεντρþσω. ¼που εßναι ελλειπÝς δεν φταßω εγþ μα τα πενιχρÜ στοιχεßα που υπÜρχουνε. Σε μερικÝς μÜλιστα και νιþθω ντροπÞ, δε βρÞκα στα ελληνικÜ, αλλÜ αναγκÜστηκα ν' ανατρÝξω στα αγγλικÜ. ΝτρÝπομαι και το ξαναλÝω, γιατß και στα επιγρÜμματα που βλÝπω τþρα καθþς τα φτιÜχνω, Ο τÜδε Ýκανε αυτÞ τη μελÝτη, ο δεßνα Ýχει αποδεßξει αυτü κι ο γÜμα Ýχει πει ετοýτο κι ο δÝλτα Ýχει γρÜψει στη μελÝτη του… κι üλοι μα üλοι εßναι ξÝνοι. Αυτü και σε συνδυασμü με τη κατÜντια αυτοý του κρÜτους μας, που ενþ Ýλαμπε πÜλαι ποτÝ, τþρα Ýχει καταντÞσει περßγελως των ξÝνων, μου φÝρνει πραγματικÜ δÜκρυα στα μÜτια.



     ΑυτÜ και περνÜμε στο Üρθρο που δηλþνω, δεν εßναι το τελευταßο. Αν εξαιρÝσουμε λοιπüν τη σχετικÜ γνωστÞ, μεγÜλη Ελληνßδα φιλüσοφο Υπατßα, δýσκολα οι πιο πολλοß θα μποροýσαν να ονοματßσουνε κÜποιαν Üλλη. ¼μως υπÞρχανε σημαντικÝς και πολυγραφüτατες γυναßκες  φιλüσοφοι, που συμβÜλλανε τα μÝγιστα στο θαýμα της αρχαßας ΕλλÜδας. ΜεγÜλη μερßδα του κüσμου αγνοεß για παρÜδειγμα üτι στην αρχαιüτητα υπÞρχαν Ολυμπιακοß αγþνες για γυναßκες καθþς κι üτι σε πανÜρχαια εποχÞ οι γυναßκες εßχανε και δικαßωμα ψÞφου. ΠÜμε λοιπüν με τις φιλοσüφους μας.  8/12/2017  ΠÜτροκλος ΧατζηαλεξÜνδρου

---------------------------------------------

                                   Αγλαονßκη

     Η Αγλαονßκη, αναφερüμενη απü τον Πλοýταρχο ως Αγανßκη (5ος αι. π.Χ.), Þταν αρχαßα Ελληνßδα αστρονüμος (η 1η χρονολογικÜ γυναßκα αστρονüμος της αρχαßας ΕλλÜδας) απü τη Θεσσαλßα. ΑναφÝρεται πιο συγκεκριμÝνα ως Αγλαονßκη η ΗγÞτορος επειδÞ Þταν κüρη του ηγÝτη (ΗγÞτορα Þ ταγοý
) των Θεσσαλþν. Δεν εßναι γνωστü τßποτα απü τη ζωÞ της, ωστüσο αναφÝρεται πως Þτανε διÜσημη για την ικανüτητÜ της να προβλÝπει τις εκλεßψεις Ηλßου με ακρßβεια þρας, κÜτι παρüμοιο δηλαδÞ με τον περßπου σýγχρονü της ΘαλÞ, πρÜγμα που προδßνει μια παραπÝρα γνþση στη μαθηματικÞ αστρονομßα σε σχÝση με τους Βαβυλþνιους αστρονüμους. Η ßδια, κατÜ τη παρÜδοση, ισχυριζüταν üτι κατÝβαζε απü τον ουρανü τη ΣελÞνη, μßα φρÜση που σχετßζεται με την πρüβλεψη των εκλεßψεων ΣελÞνης, επßσης με ακρßβεια þρας. Σχετικü σχüλιο υπÜρχει στον Απολλüδωρο (Ρüδιον Δ' 59). ΥπÜρχει κι η Üποψη üτι Þταν μÜντιδα κι αστρολüγος.



      Λüγω του φýλου της üμως, οι ικανüτητες της αποδüθηκαν πιüτερο στη μαýρη μαγεßα παρÜ στην επιστημονικÞ της ικανüτητα. απü μεγÜλη μερßδα των ανθρþπων της εποχÞς. Πßστευαν üτι Þταν μÜγισσα κι üτι μποροýσε να ελÝγχει τους Üλλους με το φüβο και τη μαγεßα.
      Ο κρατÞρας Αγλαονßκη στο νüτιο ημισφαßριο της Αφροδßτης, που Ýχει διÜμετρο 64 χλμ, ονομÜσθηκε Ýτσι προς τιμÞ της αρχαßας αυτÞς αστρονüμου.

                             ΑρÞτη Η ΚυρÞνεια

     Η ΑρÞτη η ΚυρÞνεια (συναντÜται κι ως ΑρετÞ,~ 5ος-4ος  π.Χ. αι) Þτανε σýγχρονη του ΣωκρÜτη , δεν ξερουμε πüτε γεννÞθηκε Þ πÝθανε και σποýδασε στην ακαδημßα του ΠλÜτωνα. Δßδασκε φιλοσοφßα στη σχολÞ της ΑττικÞς. ¹τανε κüρη του Αριστßππου, του ιδρυτÞ της ΚυρηναúκÞς ΣχολÞς της φιλοσοφßας. Ακüμη και την εποχÞ του ΒοκÜκιου (1313-1375 μ.Χ.) χßλια χρüνια αργüτερα μνημονευüταν ως πολýτιμη πηγÞ γνþσεων. Ο γιος της Αρßστιππος επßσης φιλüσοφος, συνÝχισε την οικογενειακÞ παρÜδοση ως διευθυντÞς της ΚυρηναúκÞς ΣχολÞς. ΟνομÜστηκε Μητροδßδακτος, επειδÞ διδÜχτηκε τη φιλοσοφßα απü τη μητÝρα του, πρÜγμα σπÜνιο για την εποχÞ εκεßνη.



     ΛÝγεται üτι δßδαξε μαθηματικÜ, φυσικÞ κι ηθικÞ φιλοσοφßα στην ΑττικÞ για αρκετÜ χρüνια κι üτι Ýγγραψε 40 τουλÜχιστον βιβλßα ποικßλου περιεχομÝνου, απü τα οποßα τα 2 περιλαμβÜνανε και πραγματεßες για τα μαθηματικÜ. ΜετÜ το θÜνατο του πατÝρα της, τον διαδÝχθηκε, κατüπιν εκλογÞς στη διεýθυνση της ΣχολÞς. Χαρακτηριστικü εßναι üτι ανÜμεσα στους μαθητÝς της συγκαταλÝγονταν και πÜνω απü 110 περßπου φιλüσοφοι.



     Ο John Morans στο βιβλßο του “Women Ιn Science” αναφÝρει üτι το επßγραμμα του τÜφου της Ýγγραφε: "Το μεγαλεßο της ΕλλÜδος, με την ομορφιÜ της ΕλÝνης, τη πÝννα του Αριστßππου, τη ψυχÞ του ΣωκρÜτους και τη γλþσσα του ΟμÞρου".



     Ο γιος της ΑρετÞς, ο Αρßστιππος ο Νεþτερος, προÞγαγε σημαντικÜ τη ΚυρηναúκÞ φιλοσοφßα. ΚατÜ τον Αθηναßο (λüγιο, σοφιστÞ και συγγραφÝα, 2ος - 3ος μ.Χ. αι.), η ΑρετÞ διηγεßτο στους μαθητÝς της το εξÞς ανÝκδοτο:
     ¼ταν κÜποιος μαθητÞς της Ακαδημßας ισχυρßστηκε üτι η τÝχνη της αρßθμησης οφεßλεται στον ΠαλαμÞδη, ο ΠλÜτων τον ρþτησε “¿στε χωρßς τον ΠαλαμÞδη ο ΑγαμÝμνων δεν θα Þξερε πüσα πüδια του Ýδωσε η φýσις”;
     Ο Αρßστιππος ο νεüτερος υπÞρξε ¸λληνας φιλüσοφος, εγγονüς του Αρßστιππου του Κυρηναßου, γιος της κüρης του ΑρÞτης. Η ΑρÞτη, που εßχε διδαχθεß την ηδονιστικÞ φιλοσοφßα απü τον πατÝρα της, τη δßδαξε με τη σειρÜ της στο γιο της (ΔιογÝνης ΛαÝρτιος Β,86), ο οποßος για το λüγο αυτü ονομÜστηκε μητροδßδακτος. Ο Αρßστιππος διαδÝχθηκε τη μητÝρα του στη θÝση του ΣχολÜρχη της ΚυρηναúκÞς ΣχολÞς και συνετÝλεσε στη προαγωγÞ και διÜδοση της φιλοσοφικÞς θεωρßας ,την οποßα ο παπποýς του εßχε συστηματικÜ αναπτýξει.
----------------------------

                          Διοτßμα η Μαντßνεια

     Ο ΠλÜτων Ýγραψε üτι τιμÞθηκε απü το ΣωκρÜτη (469-399 π.Χ.) ως δασκÜλα του. Ο ΠλÜτωνας δßδαξε 2 γυναßκες στο σχολεßο του: τη ΛασθÝνια (βλ. παρακÜτω) και την Αξιüθεα του Φýλου (350 π.Χ). ΥπÞρξε επßσης ιÝρεια στη Μαντινεßα της Αρκαδßας. ΣÞμερα, κÝντρα μελετþν κι ιδρýματα φÝρουνε τ’ üνομÜ της.



     Η Διοτßμα (δηλ. αυτÞ που τιμÜ τον Δßα) Þταν ιÝρεια απü την αρχαßα Μαντßνεια της Αρκαδßας, αναφÝρεται στο πλατωνικü Συμπüσιο σαν σοφÞ γυναßκα, που δßδαξε στον ΣωκρÜτη, κατÜ ομολογßα του ßδιου τα μυστÞρια του ¸ρωτος ως πüθου κι ως κινÞτρου για το ωραßο και το αληθινü. Γνþστρια της πυθαγüρειας αριθμοσοφßας, κατÜ το Ξενοφþντα δεν Þταν Üπειρη των πλÝον δυσκολονüητων γεωμετρικþν θεωρημÜτων ("ουκ Üπειρος δυσσυνÝτων διαγραμμÜτων Ýστι"). ΑλλÜ κι ο Πρüκλος τη θεωρεß ΠυθαγορικÞ. ΑυτÞ Þταν η ιÝρεια κεßνη που ‘κανε τον καθαρμü των Αθηναßων μετÜ το λοιμü του 429 π.Χ..
     Πιθανüτατα μυθικü πρüσωπο, το üνομα Διοτßμα εßναι σÞμερα δηλωτικü φιλοσοφικþν, κοινωνικþν κι επιστημονικþν αναζητÞσεων σε παγκüσμια κλßμακα (τις 10ετßες 1970-90 ελληνικü φιλοσοφικü περιοδικü, σÞμερα περιοδικü που εκδßδεται στη Τρßπολη της Αρκαδßας κι αναφÝρεται σε ιστορικÜ, φιλοσοφικÜ, επιστημονικÜ, καλλιτεχνικÜ κι εκπαιδευτικÜ ζητÞματα).
     Το üνομα Διοτßμα εßναι επßσης δηλωτικü δρÜσεων για την ισüτητα ανδρþν και γυναικþν: εßναι η μüνη γυναßκα που αναφÝρεται στο ανδροκρατοýμενο Συμπüσιο. Ο μýθος της Διοτßμας εßναι Ýνας απü τους δýο ερωτικοýς μýθους του ΠλÜτωνος (o μýθος του ΑριστοφÜνη) που αναφÝρεται στο πλατωνικü Ýργο Συμπüσιο.

     Ο λüγος Ýπειτα απü τη μακρινÞ του πορεßα εßναι σαν να Ýχει ανÜγκη απü το μýθο για να δþσει μορφÞ σε κÜτι, που αυτüς μÜταια μοχθοýσε να τυποδÝσει. Ο μýθος Ýρχεται να πÜρει πÜνω του Ýργο ακατüρθωτο απü το λüγο που δεν μπορεß να περιαδρÜξει και να να το σφßξει μÝσα στα üρια του: να αποπερατþσει δηλαδÞ με το δικü του τρüπο το διÜλογο, αφοý ο λüγος δεν Ýχει ποτÝ τÝλος. Η ακολουθßα του λüγου προχωρεß απü το Ýνα αßτιο στο Üλλο, απü τη μια υπüθεση στην Üλλη ως που φθÜνει στη 1η αρχÞ, στο ανυπüθετο. Το ανυπüθετο üμως τοýτο η λογικÞ ερμηνεßα δεν μπορεß ποτÝ να το φανερþσει, γιατἰ στην ουσßα του εßναι Üφατο". Γι´αυτü τον πλατωνικü μýθο τον συναντÜμε Þ στη μÝση Þ στο τÝλος του διαλüγου, ποτÝ üμως εκεß που η διαλεκτικÞ δεν Ýχει ακüμα ανοßξει. Ο φιλοσοφικüς μýθος Ýρχεται να ερμηνεýσει το ανερμÞνευτο, να ιστορÞσει το ανιστüρητο και να χρονþσει το Üχρονο.

 -"ΚαλÜ, ΣωκρÜτη, δεν γνωρßζεις", εßπε γελÜσασα η σοφÞ Διοτßμα, "üτι ο ¸ρως εßναι παιδß του Πüρου και της Πενßας"!
 -"Μα γι´αυτü ακριβþς Þρθα μÝχρι τη μακρινÞ Μαντßνεια, Διοτßμα, γιατß Ýχω ανÜγκη απü δασκÜλους".
 -"Την þρα λοιπüν που γεννÞθηκε η Αφροδßτη εßχανε τραπÝζι οι Θεοß κι οι Üλλοι κι ο γιος της ΜÞτιδος, ο Πüρος. ¼ταν πια αποδεßπνησαν, καθþς δα ἠτανε συμπüσιο, Þλθε για να επαιτÞσει η Πενßα κι Ýστεκε στις θýρες. Ο Πüρος τüτε μεθυσμÝνος απü το νÝκταρ, γιατß κρασß δεν ýπαρχε ακüμα, μπÞκε στον κÞπο του Διüς βαρýς-βαρýς κι αποκοιμÞθηκε. Η Πενßα λοιπüν Ýχοντας στο νου της, εξαιτßας που Þταν Üπορη, να κÜμει παιδß με τον Πüρο, ξαπλþνεται κοντÜ του και συνÝλαβε τον ¸ρωτα. Για τοýτο δα Ýγινε και της Αφροδßτης συνοδüς και δοýλος, γιατß γεννÞθηκε στα γενÝθλια κεßνης κι ακüμα γιατß απü φυσικοý του εßναι εραστÞς της ομορφιÜς κι η Αφροδßτη εßναι δα üμορφη. ΕπειδÞ λοιπüν εßναι του Πüρου και της Πενßας γιος ο ¸ρως βρßσκεται σ´αυτÞν εδþ τη κατÜσταση. Και πρþτα-πρþτα εßναι πÜντα φτωχüς και κÜθε Üλλο παρÜ απαλüς και τρυφερüς, üπως νομßζουν οι πολλοß, αλλÜ σκληρüς κι ακατÜστατος και ανυπüδητος και Üστεγος, πλαγιÜζει πÜντα χÜμω και χωρßς στρþμα, κοιμÜται στο ýπαιθρο, στις θýρες και στους δρüμους, Ýχοντας της μητÝρας του τη φýση, πÜντα με τη φτþχεια σýντροφος. Και κατÜ τον πατÝρα του πÜλιν εßναι επßβουλος στους üμορφους και στους καλοýς, üντας ανδρεßος και φιλοκßνδυνος και σφριγηλüς, δεινüς κυνηγüς, πÜντα πλÝκοντας κÜποια σχÝδια κι επιθυμητÞς της φρüνησης και εßναι Üξιος και να εýρη φιλοσοφþντας σ´ üλη του τη ζωÞ, δυνατüς γοητευτÞς και φαρμακευτÞς και σοφιστÞς. Κι οýτε σαν αθÜνατος εßναι απü τη φýση του οýτε σαν θνητüς, αλλÜ μες στην ßδια ημÝρα πüτε ανθßζει και ζει, üταν εýρη αφθονßα, πüτε πÜλι πεθαßνει και πÜλι ξαναγεννιÝται, γιατß το Ýχει απü τη φýση τοý πατÝρα του. Κι ü,τι κερδßζει πÜντα το χÜνει Ýτσι που μÞτε Üπορος εßναι ποτÝ ο ¸ρως μÞτε πλοýσιος. Και πÜλιν εßναι ανÜμεσα στη σοφßα και στην αμÜθεια".

     Η Διοτßμα φÝρεται üτι Ýζησε στο 2ο μισü του 5ου αι. π.Χ. και συγκαταλÝγεται μαζß με τους Πυθαγüρα, ΣωκρÜτη, ΙπποκρÜτη και ΠλÜτωνα, στους μεγÜλους κλασσικοýς δασκÜλους του αρχαßου ελληνικοý κüσμου. ΦÝρεται σαν ιÝρεια στην Αρχαßα Μαντινεßα, φιλüσοφος, Πυθαγüρεια και μÜλιστα γνþστρια της πυθαγüρειας αριθμοσοφßας. Η κýρια αναφορÜ κι η φιλοσοφικÞ φυσιογνωμßα της βρßσκεται στο λüγο του ΣωκρÜτη στο ΣυμπüσιοΠερß ¸ρωτος) του ΠλÜτωνα, üπου εμφανßζεται σαν πολý σημαντικü πρüσωπο. Στο ßδιο Ýργο ο ΣωκρÜτης αναφÝρεται σ' αυτÞ σα δασκÜλα του λÝγοντας üτι Þταν ιÝρεια στην Μαντßνεια κι üτι τελοýσε τον καθαρμü των Αθηναßων μετÜ το λοιμü του 429 π. Χ. Δηλþνει δε, πως οφεßλει σ' αυτÞν ακριβþς τις απüψεις του για τον Ýρωτα, ως πüθο και κßνητρο για το ωραßο κι αληθινü.
     Σýμφωνα με μιαν Üποψη, πρüκειται για πρüσωπο επινοημÝνο απü τον ΠλÜτωνα, ο οποßος παρουσιÜζει το ΣωκρÜτη να μεταφÝρει απλþς στους συνομιλητÝς του üσα η Διοτßμα του αποκÜλυψε για την ουσßα του Αληθινοý ¸ρωτα, για να δικαιολογÞσει το γεγονüς üτι εδþ ο σωκρατικüς λüγος παßρνει τη μορφÞ θετικÞς διδασκαλßας κι üχι, üπως συνÞθως, μαιευτικÞς αναζÞτησης.
     Ο Πρüκλος θεωροýσε τη Διοτßμα Πυθαγüρεια. ΑλλÜ κι ο Ξενοφþν τη μνημονεýει, αναφÝροντας üτι Þτανε καλÞ γνþστρια των μαθηματικþν και μÜλιστα και των πλÝον δυσκολονüητων γεωμετρικþν θεωρημÜτων. Απü τις υπÜρχουσες πηγÝς εßναι πολý πιθανüν ανÜμεσα στα πλοýσια ιερÜ της αρχαßας Μαντινεßας να υπÞρχε μαντεßο φημισμÝνο για την εποχÞ εκεßνη, üπου ιÝρεια Þταν η Διοτßμα. Ωστüσο δεν Ýχει εξακριβωθεß απüλυτα αν πρüκειται για ιστορικü πρüσωπο Þ για ηρωúδα της πλατωνικÞς φαντασßας.



     Ο ¸ρως για τη Διοτßμα δεν εßναι θεüς, αλλÜ "κÜτι μεταξý θνητοý κι αθÜνατου". Γιος της Πενßας και του Πüρου, "εßναι κÜθε Üλλο παρÜ απαλüς κι üμορφος" κι εßναι αιþνια φτωχüς επειδÞ Ýχει τη φýση της μητÝρας του. "¼μως, σýμφωνα πÜλι με τη φýση του πατÝρα του, δολερÜ ρßχνει τα δßχτυα του στα ωραßα και στ’αγαθÜ κι εßναι γενναßος και ριψοκßνδυνος κι ορμητικüς και φοβερüς κυνηγüς κι üλο καινοýργια τεχνÜσματα σκαρþνει, επιθυμητÞς μα και προμηθευτÞς της φρüνησης, φιλοσοφþντας σ’ üλη του τη ζωÞ", üπως κÜνουν εκεßνοι που βρßσκονται στα μισÜ του δρüμου ανÜμεσα στη γνþση και την αμÜθεια. "Ο ¸ρωτας εßναι Ýρωτας προς το ωραßο" κι αγωνßζεται να το κατακτÞσει. ¼μως η κατοχÞ του ωραßου δεν αποτελεß παρÜ Ýνα μÝσο που αποβλÝπει σε κÜποιο σκοπü, üπως η κατοχÞ του αγαθοý εßναι Ýνα μÝσο για την απüκτηση της ευτυχßας. ΑναφορικÜ με τι λοιπüν, το ωραßο αποτελεß αντικεßμενο του Ýρωτα; "Το αντικεßμενο του Ýρωτα", λÝει η Διοτßμα, "εßναι η κυοφορßα κι ο τοκετüς μες στην ομορφιÜ, σωματικÞ και ψυχικÞ: ο Ýρωτας-εραστÞς εßναι βασικÜ δημιουργüς τüσο στο πνευματικü üσο και στο φυσικü επßπεδο".
     Σε μεγÜλο μÝρος ο λüγος του εßναι η αφÞγηση του διαλüγου περß ¸ρωτος που εßχε με αυτÞν. ΟυσιαστικÜ πρüκειται για το λüγο και τη διδασκαλßα της Διοτßμας. Το διÜλογο αυτü ο ΣωκρÜτης μεταφÝρει στους φßλους του, διδÜσκοντας ü,τι ο ßδιος εßχε προηγουμÝνως μÜθει για τον ¸ρωτα απü αυτÞν, η οποßα "σ’ αυτü το θÝμα Þτανε πολý σοφÞ". Στη συνÝχεια ο ΣωκρÜτης μεταφÝρει στους μαθητÝς του το διÜλογü του με τη Διοτßμα η οποßα μιλÜ για την ουσßα και σημασßα του Ýρωτα, üπως και για τη θÝση της γυναßκας, üπου μεταξý Üλλων δηλþνει üτι ο Ýρως εßναι "ο τüκος εν τω καλþ".



     Στο Συμπüσιον του ΠλÜτωνα, εμφανßζεται Ýνα απü τα πλÝον μυστηριακÜ πρüσωπα της Φιλοσοφßας, η Διοτßμα η οποßα ανακοινþνει στον ΣωκρÜτη üτι θα του αποκαλýψει και θα του διδÜξει τους αναβαθμοýς του Ýρωτα. Τον τρüπο δηλαδÞ που θα μποροýσε Ýνας Üνθρωπος να κατανοÞσει üτι εκτüς απü τον σαρκικü Ýρωτα που βρßσκεται στον 1ο ερωτικü αναβαθμü, θα μποροýσε σταδιακÜ να εισχωρÞσει στον "Πλατωνικü Ýρωτα" της Φιλοσοφßας με αποτÝλεσμα ν’ αναβαθμßσει τη ψυχÞ του! Ας εξετÜσουμε το αρχαßο κεßμενο:

Ταῦτα μὲν οὖν τὰ ἐρωτικὰ ἴσως, ὦ Σþκρατες, κἂν σὺ μυηθεßης,

ΑγαπητÝ ΣωκρÜτη, θα σου παρουσιÜσω τους αναβαθμοýς του Ýρωτα στους οποßους εýχομαι να Ýχεις Þδη μυηθεß.

τὰ δὲ τÝλεα καὶ ἐποπτικÜ,

Αυτοß οι αναβαθμοß του Ýρωτα οδηγοýν στην τελειüτητα κι αντιστοιχοýν στον ανþτατο βαθμü μýησης του επüπτη των Ελευσινßων Μυστηρßων.

ὧν ἕνεκα καὶ ταῦτα ἔστιν,

Με σκοπü να σου εξηγÞσω τον τρüπο λειτουργßας αυτÞς της μυστηριακÞς διαδικασßας σου, σου αποκαλýπτω τα ακüλουθες πληροφορßες:

ἐÜν τις ὀρθῶς μετßῃ,

Αν κατορθþσεις να συμμετÜσχεις σωστÜ σε αυτÞν την διαδικασßα,

οὐκ οἶδ᾽ εἰ οἷüς τ᾽ ἂν εἴης.

δεν πιστεýω üτι θα υπÜρχει κÜποιος Üλλος που θα μποροýσε να συγκριθεß πλÝον μαζß σου.

ἐρῶ μὲν οὖν, ἔφη, ἐγὼ καὶ προθυμßας οὐδὲν ἀπολεßψω.

Εγþ λοιπüν θα μιλÞσω επÜνω σε αυτÜ τα θÝματα εßπε η Διοτßμα και Ýχω την προθυμßα να μην παραλεßψω καμμßα λεπτομÝρεια.

πειρῶ δὲ ἕπεσθαι,

Θα προσπαθÞσω μÜλιστα να σε βοηθÞσω να ακολουθÞσεις αυτÞν την διαδικασßα των αναβαθμþν,

ἂν οἷüς τε ᾖς.

αν βεβαßως θα επιθυμοýσες κι εσý το ßδιο.

δεῖ γÜρ, ἔφη, τὸν ὀρθῶς ἰüντα ἐπὶ τοῦτο τὸ πρᾶγμα ἄρχεσθαι μὲν νÝον ὄντα ἰÝναι ἐπὶ τὰ καλὰ σþματα,

ΚαταρχÞν, εßπεν η Διοτßμα, κÜποιος που επιθυμεß να ακολουθÞσει σωστÜ αυτÞν την διαδικασßα, θα πρÝπει να ξεκινÞσει τις προσπÜθειÝς του απü την νεανικÞ του ηλικßα, με αφορμÞ την ερωτικÞ διÜθεση που θα αισθανθεß για Ýνα ωραßο σþμα.

καὶ πρῶτον μÝν,

Και καταρχÞν βεβαßως,

ἐὰν ὀρθῶς ἡγῆται ὁ ἡγοýμενος,

απαραßτητη προûπüθεση εßναι να υπÜρχει Ýνας σωστüς καθοδηγητÞς.

ἑνὸς αὐτὸν σþματος ἐρᾷν καὶ ἐνταῦθα γεννᾷν λüγους καλοýς,

Αυτüς ο καθοδηγητÞς θα κατευθýνει τον νÝο που αισθÜνεται την ερωτικÞ διÜθεση για κÜποιο ωραßο σþμα, να περιοριστεß σε αυτü το συγκεκριμÝνο σþμα, (ενüς) και με βÜση αυτü το αντικεßμενο να προσπαθÞσει να βÜλει στο μυαλü του üλες τις καλýτερες σκÝψεις που θα μποροýσε να διανοηθεß βλÝποντας αυτü το σþμα.

ἔπειτα δὲ αὐτὸν κατανοῆσαι ὅτι τὸ κÜλλος τὸ ἐπὶ ὁτῳοῦν σþματι τῷ ἐπὶ ἑτÝρῳ σþματι ἀδελφüν ἐστι,

Στην συνÝχεια, για να ανÝλθει στον δεýτερο ερωτικü αναβαθμü, θα πρÝπει αυτüς ο νÝος να κατανοÞσει, üτι το κÜλλος του σþματος για το οποßο Ýχει αισθανθεß ερωτικÞ διÜθεση, δεν εßναι μοναδικü, αλλÜ θα μποροýσε να συναντÞσει αυτü το κÜλλος και σε κÜποιο Üλλο σþμα, σαν να ανÞκαν αυτÜ τα δýο σþματα σε αδÝλφια.

καὶ εἰ δεῖ διþκειν τὸ ἐπ᾽ εἴδει καλüν,

Και εφüσον η επιδßωξη του νÝου θα επικεντρþνεται στην εξωτερικÞ εμφÜνιση του κÜλλους,

πολλὴ ἄνοια μὴ οὐχ ἕν τε καὶ ταὐτὸν ἡγεῖσθαι τὸ ἐπὶ πᾶσιν τοῖς σþμασι κÜλλος•

θα πρÝπει να καταλÜβει üτι εßναι παρÜλογο πως μüνο το σþμα ενüς ανθρþπου θα μποροýσε να διαθÝτει Ýνα τÝτοιο κÜλλος, διüτι ανÜλογη εξωτερικÞ ομορφιÜ θα μποροýσε να συναντÞσει και στα σþματα πολλþν Üλλων ανθρþπων.

τοῦτο δ᾽ ἐννοÞσαντα καταστῆναι πÜντων τῶν καλῶν σωμÜτων ἐραστÞν,

Αφοý κατανοÞσει αυτÞν την ευρýτατη διÜδοση του σωματικοý κÜλλους, θα πρÝπει να αισθÜνεται εξßσου ισχυρÞ ερωτικÞ διÜθεση και θαυμασμü για üλα τα σþματα που ικανοποιοýν αυτÜ τα κριτÞρια του εξωτερικοý κÜλλους.

ἑνὸς δὲ τὸ σφüδρα τοῦτο χαλÜσαι καταφρονÞσαντα καὶ σμικρὸν ἡγησÜμενον•

Αν üμως περιοριστεß στο να θαυμÜζει Ýνα και μüνο ωραßο σþμα, θα πρÝπει να κατανοÞσει üτι αυτü θα προκαλÝσει ζημιÜ στην ψυχÞ του και θα πρÝπει να θεωρεß τον εαυτü του üτι (αν δεν μπορεß να δει το γενικüτερο κÜλλος) θα βρßσκεται σε μειονεκτικÞ θÝση.

μετὰ δὲ ταῦτα τὸ ἐν ταῖς ψυχαῖς κÜλλος τιμιþτερον ἡγÞσασθαι τοῦ ἐν τῷ σþματι,

ΜετÜ απü αυτÞν την διαδικασßα, μπορεß να προχωρÞσει στον τρßτο ερωτικü αναβαθμü και να αντιληφθεß üτι το κÜλλος που βρßσκεται στις ψυχÝς των ανθρþπων Ýχει πολλÞ μεγαλýτερη αξßα απü το σωματικü κÜλλος.

ὥστε καὶ ἐὰν ἐπιεικὴς ὢν τὴν ψυχÞν τις κἂν σμικρὸν ἄνθος ἔχῃ,

Διüτι πρÝπει να καταλÜβει üτι το Üνθος μιας ψυχÞς, ακüμα και üταν αυτü εßναι Ýνα μικρü μπουμποýκι, διαθÝτει μεγαλýτερο κÜλλος, σε σχÝση με την πιο τÝλεια σωματικÞ ομορφιÜ.

ἐξαρκεῖν αὐτῷ καὶ ἐρᾷν καὶ κÞδεσθαι καὶ τßκτειν λüγους τοιοýτους

ΚατÜ αυτüν τον τρüπο, θα πρÝπει να αρκεστεß το γεγονüς üτι βρÞκε Ýναν Üνθρωπο με τÝτοιο ψυχικü κÜλλος, και να αφοσιþνει τον ÝρωτÜ του σε Ýνα τÝτοιο Üτομο, üπως και να φροντßζει για üλες τις ανÜγκες αυτοý του ανθρþπου και να εξυμνεß τα ψυχικÜ του χαρßσματα.

καὶ ζητεῖν, οἵτινες ποιÞσουσι βελτßους τοὺς νÝους,

Επßσης, θα πρÝπει να ψÜχνει να βρει ποια εßναι τα χαρßσματα αυτοý του ανθρþπου, τα οποßα Ýχουν την ικανüτητα να βελτιþσουν την ψυχικÞ καλλιÝργεια ενüς νÝου.

ἵνα ἀναγκασθῇ αὖ θεÜσασθαι τὸ ἐν τοῖς ἐπιτηδεýμασι καὶ τοῖς νüμοις καλὸν καὶ τοῦτ᾽ ἰδεῖν ὅτι πᾶν αὐτὸ αὑτῷ ξυγγενÝς ἐστιν,

(εισερχüμαστε στον τÝταρτο ερωτικü αναβαθμü)

¸τσι τελικÜ θα αισθανθεß την ανÜγκη να κατανοÞσει το ιδιαßτερο κÜλλος που μπορεß να εκφραστεß μÝσω των ανθρωπßνων δραστηριοτÞτων και κατεξοχÞν το κÜλλος που περιÝχεται μÝσα στις εμπνευσμÝνες νομοθεσßες και να εξετÜσει οτιδÞποτε Ýχει στενÞ σχÝση με αυτÝς τις δραστηριüτητες.

ἵνα τὸ περὶ τὸ σῶμα καλὸν σμικρüν τι ἡγÞσηται εἶναι.

Και τüτε να κατανοÞσει üτι το κÜλλος που αφορÜ το σþμα ενüς ανθρþπου εßναι ασÞμαντο μπροστÜ σε αυτÜ τα μεγÝθη του πνευματικοý κÜλλους.

μετὰ δὲ τὰ ἐπιτηδεýματα ἐπὶ τὰς ἐπιστÞμας ἀγαγεῖν,

(εισερχüμαστε στον πÝμπτο ερωτικü αναβαθμü)

Και αφοý εξετÜσει üλο το φÜσμα των δραστηριοτÞτων και συμπεριλÜβει επιπλÝον και την εξÝταση των καλλιτεχνικþν δραστηριοτÞτων,

ἵνα ἴδῃ αὖ ἐπιστημῶν κÜλλος,

(εισερχüμαστε στον Ýκτο ερωτικü αναβαθμü)

μπορεß πλÝον να προχωρÞσει στην Ýρευνα του κÜλλους που βρßσκεται μÝσα στις επιστÞμες.

καὶ βλÝπων πρὸς πολὺ ἤδη τὸ καλὸν μηκÝτι τῷ παρ᾽ ἑνß, ὥσπερ οἰκÝτης,

Και τüτε θα κατανοÞσει üτι Ýχει φτÜσει Þδη σε πολý υψηλÜ επßπεδα ενατÝνησης του θεßου κÜλλους, που αν τα συγκρßνει με την αναζÞτηση του κÜλλους ενüς σþματος, να θεωρÞσει αυτÞν την αναζÞτηση σαν μßα ζητιανιÜ.

ἀγαπῶν παιδαρßου κÜλλος ἢ ἀνθρþπου τινüς ἢ ἐπιτηδεýματος ἑνüς,

ΔηλαδÞ θα εμφανιζüταν σαν ζητιÜνος αν περιüριζε την αγÜπη του στην εξωτερικÞ ομορφιÜ ενüς νÝου Þ στο ψυχικü κÜλλος ενüς ανθρþπου Þ ακüμα και στην καλλιτεχνικÞ αξßα ενüς πολý σπουδαßου Ýργου τÝχνης.

δουλεýων φαῦλος ᾖ καὶ σμικρολüγος,

Και να αποδεικνýεται κατÜ αυτüν τον τρüπο üτι συμπεριφÝρεται με ανοησßα και μικροπρÝπεια.

ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ πολὺ πÝλαγος τετραμμÝνος τοῦ καλοῦ καὶ θεωρῶν πολλοὺς καὶ καλοὺς λüγους καὶ μεγαλοπρεπεῖς τßκτῃ καὶ διανοÞματα ἐν φιλοσοφßᾳ ἀφθüνῳ,

ΑλλÜ επειδÞ Ýχει Þδη ασκηθεß πλÝον σε μεγÜλο βαθμü στην εκτßμηση του κÜλλους, και επειδÞ εßναι πλÝον σε θÝση να εκφρÜζεται για το κÜλλος με πολλοýς και Üξιους και μεγαλοπρεπεßς τρüπους και να προχωρεß ακüμα σε Üφθονες φιλοσοφικÝς εκτιμÞσεις,

ἕως ἂν ἐνταῦθα ῥωσθεὶς καὶ αὐξηθεὶς κατßδῃ τινὰ ἐπιστÞμην μßαν τοιαýτην, ἥ ἐστι καλοῦ τοιοῦδε.

μÝχρι του σημεßου με αυτüν τον τρüπο να αποκτÞσει μεγÜλες πνευματικÝς δυνÜμεις και να αυξÞσει την πνευματικÞ του διαýγεια μÝχρι του σημεßου να κατανοÞσει üτι μßα και μοναδικÞ εßναι η επιστÞμη η οποßα Ýχει σχÝση με το απüλυτο κÜλλος και αυτÞ εßναι φυσικÜ η φιλοσοφßα.

(εισερχüμαστε στον 7 ερωτικü αναβαθμü).

πειρῶ δÝ μοι, ἔφη, τὸν νοῦν προσÝχειν ὡς οἷüν τε μÜλιστα.

Και η Διοτßμα πρüσθεσε επßσης, üτι κατÜ την γνþμη της, πρÝπει να δßνουμε ιδιαßτερα μεγÜλη σημασßα σε αυτÝς τις πνευματικÝς διεργασßες που Ýχουν σχÝση με την φιλοσοφßα.

     ¸τσι, στην αρχÞ του λüγου του ο ΣωκρÜτης, απευθυνüμενος στον φßλο του ΑγÜθωνα, λÝγει:

   …"Κι εσÝνα (ΑγÜθωνα) βÝβαια, θα σε αφÞσω τþρα. ¼μως, τον λüγο για τον ¸ρωτα, που Üκουσα κÜποτε απü τη Διοτßμα, μια γυναßκα απü τη Μαντßνεια - που Þταν σοφÞ και σ' αυτÜ και σε πολλÜ Üλλα, και στους Αθηναßους üταν Ýκαναν θυσßες πρßν πÝσει η πανοýκλα, κατþρθωσε να αναβÜλει την αρρþστεια γιÜ δÝκα χρüνια, αυτÞ ποý δßδαξε και σ' εμÝνα τα ερωτικÜ- αυτüν λοιπüν τον λüγο, θα προσπαθÞσω üσο μπορþ με δικÜ μου λüγια νÜ σας αναπτýξω, σýμφωνα με üσα συνωμολογÞσαμε εγþ και ο ΑγÜθωνας. ΠρÝπει λοιπüν ΑγÜθωνα, üπως Ýκανες και συ στη διηγησÞ σου, πρþτα να αναπτýξω με κÜθε λεπτομÝρεια τι εßναι ¸ρωτας και ποιος εßναι, και στη συνÝχεια να πω για τα Ýργα του. Μου φαßνεται λοιπüν, üτι εßναι πιü εýκολο να τα αναπτýξω Ýτσι, üπως Ýκανε κÜποτε και σ´ εμÝνα η ξÝνη üταν με εξÝταζε. Διüτι κι εγþ σχεδüν κÜτι τÝτοια της Ýλεγα, σαν αυτü που λÝει τþρα σ' εμÝνα ο ΑγÜθωνας, üτι ο ¸ρωτας εßναι μÝγας θεüς, κι üτι εßναι για τα καλÜ. Μου Ýκανε Ýλεγχο λοιπüν σ' αυτÜ τα λüγια, üπως κι εγþ κÜνω στον ΑγÜθωνα, üτι οýτε καλüς εßναι σýμφωνα με τüν λüγο μου οýτε αγαθüς".


     Απü τις υπÜρχουσες πηγÝς εßναι πολý πιθανüν ανÜμεσα στα πλοýσια ιερÜ της αρχαßας Μαντινεßας να υπÞρχε μαντεßο φημισμÝνο για την εποχÞν εκεßνη, üπου ιÝρεια Þταν η Διοτßμα. Ωστüσο δεν Ýχει εξακριβωθεß απüλυτα αν πρüκειται για ιστορικü πρüσωπο Þ για ηρωúδα της πλατωνικÞς φαντασßας.
---------------------------------

                            Θεανþ η Θουρßα

     Η Θεανþ η Θουρßα Þταν αρχαßα Ελληνßδα φιλüσοφος, μαθηματικüς κι αστρονüμος. Καταγüταν απü τους Θοýριους της ΚÜτω Ιταλßας κι Üκμασε περß τον 6ο αι. π.Χ.. Εßναι μßα απü τους λεγüμενους Πυθαγüρειους φιλοσüφους και θεωρεßται η διασημüτερη γυναßκα αστρονüμος και κοσμολüγος της αρχαιüτητας. ΛÝγεται üτι διατýπωσε την θεωρßα της ΧρυσÞς ΤομÞς καθþς και την θεωρßα της Αρμονßας των Σφαιρþν.
     Η Θεανþ Þτανε κüρη του ιατροý Βροντßνου. ΥπÞρξεν αρχικÜ μαθÞτρια και στη συνÝχεια σýζυγος του κατÜ 30 χρüνια μεγαλýτεροý της Πυθαγüρα. Δßδαξε αστρονομßα και μαθηματικÜ στις ΣχολÝς του Πυθαγüρα στον Κρüτωνα και μετÜ το θÜνατο του συζýγου στη ΣÜμο. ΕπιμελÞθηκε τη διÜδοση της διδασκαλßας και του Ýργου του, τüσο στον κυρßως Ελλαδικü χþρο, üσο και στην Αßγυπτο, σε συνεργασßα με τα παιδιÜ της τη Δαμþ, την Μýια, την Αριγνþτη (Δαμþ κι Αριγνþτη βλ. παρακÜτω) τον ΜνÞσαρχο και τον Τηλαýγη που ανÝλαβαν με τη σειρÜ τους και τη διοßκηση των Πυθαγορεßων σχολþν.


     2ος σýζυγüς της μετÜ το θÜνατο του Πυθαγüρα Ýγινε ο επßσης στενüς μαθητÞς του Αρßσταιος, ο οποßος κι ανÝλαβε για μια περßοδο το Ομακοεßο και τη Πυθαγüρεια κοινüτητα. Τη Θεανþ αναφÝρουν ο Αθηναßος, η Σουßδα, ο ΔιογÝνης ΛαÝρτιος κι ο ΙÜμβλιχος. Θεωρεßται η διασημüτερη γυναßκα αστρονüμος και κοσμολüγος της αρχαιüτητας. Σýμφωνα με τη Θεανþ το σýμπαν εßναι κατασκευασμÝνο απü αριθμοýς κι απλÝς αναλογßες. Αποτελεßται απü 10 σφαßρες που εßναι ομüκεντρες κι αντιστοιχοýν στον Þλιο, ΣελÞνη, Κρüνο, Δßα, ¢ρη, Αφροδßτη, ΕρμÞ, Γη, Αντιχθüνα (ΑντιγÞ) και στους ΑστÝρες.
     Η κοινÞ Üποψη σÞμερα εßναι üτι μποροýμε να αποδþσουμε στη Θεανþ τα "Πυθαγüρεια ΑποφθÝγματα", "Συμβουλαß προς τις Γυναßκες", "Περß Ευσεβεßας", "ΦιλοσοφικÜ Σχüλια", "Επιστολαß", “Πυθαγüρου Βßος”, “Θεωρßα των Αριθμþν” κι η “Δüμηση του Σýμπαντος”. Η μεγαλýτερη συνεισφορÜ της üμως λÝγεται üτι Þταν η διατýπωση της αρχÞς της ΧρυσÞς ΤομÞς που χρησιμοποιοýνταν στην αρχιτεκτονικÞ απü τους αρχαßους ¸λληνες αλλÜ και τους αρχαßους Αιγυπτßους. Η διατýπωση της θεωρßας της ΧρυσÞς ΤομÞς (του αριθμοý φ) μοιÜζει με τη διατýπωση της θεωρßας της σταθερÜς π που δημιοýργησεν ο Πυθαγüρας.
     Στη πραγματεßα της Περß Του Σýμπαντος διατýπωσε τη θεωρßα üτι το σýμπαν αποτελεßται απü 10 ομüκεντρες σφαßρες που κινοýνται γýρω απü μßα κεντρικÞ φωτιÜ: τον ¹λιο, την ΣελÞνη, τον Κρüνο, τον Δßα, τον ¢ρη, την Αφροδßτη, τον ΕρμÞ, την Γη και την αντß-Γη. Επßσης υπÜρχουνε και τα’ Üστρα που ‘ναι σταθερÜ. Οι αποστÜσεις ανÜμεσα στις σφαßρες και τη κεντρικÞ φωτιÜ Ýχουνε τις ßδιες αναλογßες με τα διαστÞματα της μουσικÞς κλßμακας. ΑυτÞ της η θεωρßα επηρÝασε το σýζυγü της Πυθαγüρα Ýτσι þστε να ξεκινÞσει να μιλÜ για την "Αρμονßα των Σφαιρþν" και του σýμπαντος. Η Θεανþ κι οι κüρες της θεωροýνταν σημαντικÝς ιατροß και μÜλιστα σε μßα διαφωνßα με τον ιατρü Ευρýφωνο σχετικÜ με την ανÜπτυξη του εμβρýου απÝδειξαν üτι το Ýμβρυο μπορεß να γεννηθεß επιτυχþς μüνο μετÜ απü τουλÜχιστον 7 μÞνες κυοφορßας.
     Ο ΔιογÝνης ΛαÝρτιος αναφÝρει πως κÜποτε η Θεανþ συμβοýλεψε τις γυναßκες üταν συναντοýν τον Üντρα τους να βγÜζουν την ηθικÞ τους μαζß με τα ροýχα τους. Αυτü Þταν μια αναφορÜ στο ρητü του Ηροδüτου üτι "μßα γυναßκα βγÜζει την ηθικÞ της üταν βγÜζει τα ροýχα της", που Ýγινε πολý δημοφιλÝς κατÜ τα πρþτα χριστιανικÜ χρüνια και τον Μεσαßωνα απü τους θρησκευτικοýς διανοητÝς. Ο Πλοýταρχος üμως που Þταν ηθικολüγος εßχεν Þδη εκφρÜσει την αντßρρησÞ του σε αυτü το ρητü λÝγοντας "εκεßνη που εßναι ηθικÞ εßναι ενδεδυμÝνη με την ηθικÞ της ακüμα κι üταν τα ενδýματÜ της εßναι ριγμÝνα στην Üκρη". ΕπιπλÝον, üταν ρþτησαν τη Θεανþ σε ποια ροýχα αναφερüταν εκεßνη απÜντησε "σε εκεßνα που σε κÜνουν γυναßκα" κÜτι που οδηγεß στο συμπÝρασμα üτι θεωροýσε πως οι γυναßκες κι οι Üντρες εßναι κατÜ βÜση ßδιοι κι üτι μüνο μßα Ýνδυση, που μποροýσε κανεßς ν’ αφαιρÝσει, Þταν εκεßνο που δημιουργοýσε την ιδιüτητα της γυναßκας.
     Η Ýννοια της ηθικÞς τüσο των γυναικþν üσο και των αντρþν Þταν ζωτικÞς σημασßας για τον πυθαγορισμü κι üπως Þταν φυσικü επηρÝασε και τη σκÝψη της Θεανοýς. ΛÝγεται üτι κÜποτε Ýδειξε το μπρÜτσο της καθþς προσπÜθησε να τακτοποιÞσει τα ροýχα της και κÜπoιος της εßπε "τι üμορφο μπρÜτσο!" Τüτε εκεßνη του απÜντησε "ναι, αλλÜ δεν εßναι δημüσιο αγαθü". Αυτü το περιστατικü δεßχνει απü τη μßα üτι το γυμνü μπρÜτσο μßας γυναßκας μποροýσε να θεωρηθεß ερωτικÜ προκλητικü κι απü την Üλλη üτι οι πυθαγüρειοι Ýβαζαν αυστηρÜ üρια στη σεξουαλικüτητα και τη προκλητικüτητα.



     Η σχολÞ του Πυθαγüρα υπÞρξε για τουλÜχιστον 200 χρüνια μετÜ το θÜνατü του. Για αιþνες ιστορικοß ερευνητÝς υποτιμοýσανε το ρüλο των γυναικþν σε σχÝση με τις αρχαßες επιστÞμες. ΣυνÞθως, τις Ýβλεπαν μÝσω του πρßσματος "του να εßναι υπü τη σκιÜ των συζýγων τους". ¼μως η ιστορßα της Πυθαγüρειας σχολÞς Ýδειξε üτι οι γυναßκες Þταν, üχι μüνο μεγÜλες επιστÞμονες αλλÜ κι αποτελοýσαν Ýμπνευση για πολλοýς Üντρες στον τομÝα της επιστÞμης.
     Η Θεανþ Þταν μßα τÝτοια γυναßκα και πÝθανε γýρω στον 5ο αι. π.Χ. Πιθανολογεßται üτι θÜφτηκε κοντÜ στη σχολÞ. Επßσης, πιθανολογεßται üτι τα Ýργα κι οι ÝρευνÝς της, Þτανε γνωστÜ (με την Ýννοια üτι μελετÞθηκαν) απü την Υπατßα κι απü Üλλες γυναßκες που ακολουθÞσανε το μονοπÜτι των επιστημþν κατÜ τους αρχαßους χρüνους. Αν κι οι μελετητÝς παραδοσιακÜ Ýχουνε παραβλÝψει κι υποτιμÞσει τη συνεισφορÜ των γυναικþν στην ιστορßα και την επιστÞμη το Ýργο της Θεανοýς Þταν γνωστü στους σýγχρονοýς της κι αποτÝλεσε πηγÞ Ýμπνευσης για πολλοýς Üντρες και γυναßκες. ΑνÜμεσα σε αυτοýς που επηρεÜστηκαν κι εμπνεýστηκαν απü τη Θεανþ πιστεýεται πως Þτανε κι η Υπατßα η ΑλεξανδρινÞ.
     ΜακÜρι μελλοντικÜ να βρεθοýνε κι Üλλα στοιχεßα, για τη Θεανþ, -αλλÜ και για τις υπüλοιπες της λßστας) þστε να ολοκληρωθεß η βιογραφßα της και να τοποθετηθεß το üνομÜ της εκεß που πραγματικÜ της αρμüζει: στο ΠÜνθεον των Αρχαßων Επιστημþν.
     Τα ¸ργα της εßναι:

ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ
ΘΕΩΡΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΤΟΜΗΣ
ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΜΩΝ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ
ΒΙΟΣ ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ (το οποßο δε σþζεται)
ΠΕΡΙ ΑΡΕΤΗΣ (το οποßο αφιÝρωσε στον μεγÜλο πολεοδüμο και αρχιτÝκτονα ΙπποδÜμο, tο σημαντικüτερο Ýργο του τελευταßου Þταν η ρυμοτüμηση της πüλης του ΠειραιÜ με το  "ιπποδÜμειο σýστημα", στηριγμÝνο στην αυστηρÜ γεωμετρικÞ χÜραξη της πüλης σε οικοδομικÜ τετρÜγωνα κ.λπ. ¼πως Ýγραψε γι’ αυτüν ο ΑριστοτÝλης "τον ΠειραιÜ κατÝτεμε").
----------------------------------

                        ΑβροτÝλεια

     Πυθαγüρεια φιλüσοφος απü τον ΤÜραντα. Ο ΙÜμβλιχος, στο Ýργο του "Περß του Πυθαγορικοý βßου", αναφÝρεται σε 17 Πυθαγορßδες γυναßκες, μεταξý των οποßων κι η ΑβροτÝλεια, η οποßα Þτο θυγατÝρα του ΑβροτÝλους του Ταραντßνου.  Δυστυχþς ελÜχιστα στοιχεßα υπÜρχουνε γι’ αυτÞν.
-------------------------------

                          Θυµßστα

     ¹τανe σýζυγος του ΛÝοντος, επιστολογρÜφος του Επßκουρου και γνωστÞ φιλüσοφος της περιüδου 371-271 π. Χ. Αποκαλοýνταν και "θηλυκüς Σüλων" καθþς τα επιτεýγματÜ της προσομοßαζαν με κεßνα του µεγÜλου νοµοθÝτη της Αρχαßας ΑθÞνας. Δυστυχþς κι εδþ ελÜχιστα περαιτÝρω στοιχεßα.
---------------------

                          Αριγνþτη


     Φιλüσοφος, συγγραφÝας, μαθηματικüς απü τη ΣÜμο. Ο Πορφýριος ο Τýριος κι η Σοýδα την αναφÝρουν ως θυγατÝρα του Πυθαγüρου και της Θεανοýς. Η Αριγνþτη Ýγραψε πολλÜ φιλοσοφικÜ Ýργα ΦιλοσοφικÜ", "ΒακχικÜ" " Ιερüς λüγος", "Περß μυστÞριων της ΔÞμητρος" και "Τελεταß Διονýσου" κι Ýνα μαθηματικü βιβλßο με τßτλο "ΠΕΡΙ ΑΡΙΘΜΩΝ" που χÜθηκε. ΜετÜ τη διÜλυση της ΣχολÞς επÝστρεψε στη ΣÜμο. Δυστυχþς, μüνο τüσα στοιχεßα υπÜρχουνε.
-----------------------

                              Δαμþ

     Η Δαμþ εßναι σýμφωνα με την παρÜδοση, μετÜ το ΜνÞσαρχο και τον Τηλαýγη, το τρßτο παιδß του Πυθαγüρα του ΣÜμιου και της Θεανοýς της ΚροτωνιÜτιδος. Δßδαξε τα πυθαγüρεια δüγματα στη ΣχολÞ του Κρüτωνος. ΜετÜ τη διÜλυσι της ΣχολÞς, η Δαμþ, στην οποßα ο Πυθαγüρας εßχε εμπιστευτεß τα γραπτÜ του Ýργα, με ρητÞ εντολÞ να μη τ’ ανακοινþσει σε αμýητους, κατÝφυγε στην ΑθÞνα. Για Ýνα μεγÜλο χρονικü διÜστημα τÞρησε τη παραγγελßα του πατÝρα της. Αργüτερα üμως δημοσßευσε μüνο τη γεωμετρικÞ διδασκαλßα του Πυθαγüρου, με την βοÞθεια του ΦιλολÜου και του Θυμαρßδα.



     ΜυÞθηκε απü μικρÞ στη διδασκαλßα και τη φιλοσοφßα του πατÝρα της και μÜλιστα γýρω της δημιουργÞθηκε Ýνας μýθος, σχετικüς με την αποκÜλυψη του μυστικοý της πυθαγüρειας θεωρεßας, διüτι Þταν εξαιρετικÞ στη κατανüηση και τη διαδασκαλßα των πυθαγüρειων συμβüλων και συμβολισμþν κι üτι κεßνος, προτοý πεθÜνει, της εμπιστεýτηκε τα γραπτÜ του, ορκßζοντας την σε μυστικüτητα και μη δημοσßευσÞ τους, üπως Üλλωστε γινüταν με üλη τη διδασκαλßα του. Ενþ μÜλιστα θα μποροýσε κατÜ τις αφηγÞσεις του ΔιογÝνη του ΛαÝρτιου να τα πουλÞσει και να αποκομßσει σημαντικÜ οφÝλη, προτßμησε τη φτþχεια θεωρþντας τις οδηγßες του πατÝρα της πιο σημαντικÝς κι απü το χρυσü. Αργüτερα üμως δημοσßευσε μüνο τη γεωμετρικÞ διδασκαλßα του με τη βοÞθεια του Φιλüλαου και του Θυμαρßδα. Η Ýκδοση αυτÞ üπως αναφÝρει ο ΙÜμβλιχος εßχε τον τßτλο "Η προς Πυθαγüρου Ιστορßα". Η χρÞση της λÝξης ιστορßα Ýχει να κÜνει με το üτι κατÜ τον ΙÜμβλιχο, ο Πυθαγüρας τη γεωμετρßα την ονüμαζε ιστορßα. ¹τανε γεωμετρßα ανωτÝρου επιπÝδου.
     ΚατÜ τον ΓÝμινο, η κατασκευÞ του κανονικοý τετραÝδρου κι η κατασκευÞ του κýβου οφεßλονται στη Δαμþ. Η Δαμþ παντρεýτηκε κÜποιον Πυθαγüρειο κι απÝκτησε μßα κüρη τη ΒιτÜλη, στην οποßα εμππιστεýθηκε τα λοιπÜ γραπτÜ του Πυθαγüρα με την ßδια ρητÞ εντολÞ.
     Σýμβολα εννοοýμε την ανÜλυση των γεωμετρικþν και μαθηματικþν σχημÜτων, ενþ συμβολισμοýς τα κρυφÜ νοÞματα της διδασκαλßας των κανüνων που αποτελοýνταν απü ελÜχιστες λÝξεις.
------------------------------

                         ΒιτÜλη

     Κüρη της Δαμοýς κι εγγονÞ του Πυθαγüρου. Γνþστρια των πυθαγüρειων μαθηματικþν. Η Δαμþ προτοý πεθÜνει της εμπιστεýτηκε τα "υπομνÞματα", δηλαδÞ τα φιλοσοφικÜ κεßμενα του πατÝρα της. Δυστυχþς δεν υπÜρχουν Üλλα στοιχεßα.
-----------------------------

                          Λασθßνια

     ΥπÞρξε φιλüσοφος και φυσικüς του 4ου-5ου  π. Χ. αι., φιλüσοφος απü τη Μαντßνεια.  Σ’ αυτÞ αποδßδεται ο ορισμüς της σφαßρας. ¼πως αναφÝρεται στο σýγγραμμα η dr Kate Lindermann’s Womaen Plilosophers,  τη μνημονεýει ο ΔιογÝνης ο ΛαÝρτος ως μια απü τις αναγνωρισµÝνες γυναßκες φιλοσüφους της αρχαßας ΕλλÜδας, στο Ýργο του "Βßοι φιλοσüφων".  Ο ΠλÜτωνας αναφÝρει αρκετÝς γυναßκες οι οποßες Þτανε αναγνωρισµÝνες φιλüσοφοι στην αρχαßα ΕλλÜδα. Η Λασθινßα Þτανε µßα απü αυτÝς.
     Η Λασθενßα Þ Λασθßνια, απü την Αρκαδßα εßχε μελετÞσει τα Ýργα του ΠλÜτωνος κι Þλθε στην Ακαδημßα (του ΠλÜτωνος) για να σπουδÜσει μαθηματικÜ και φιλοσοφßα. ΜετÜ τον θÜνατο του ΠλÜτωνος συνÝχισε τις σπουδÝς της κοντÜ στον ανεψιü του Σπεýσιππο. Αργüτερα Ýγινε κι αυτÞ φιλüσοφος και σýντροφος του Σπευσßππου. Σýμφωνα με τον ΑριστοφÜνη τον Περιπατητικü, στην ΛασθÝνεια οφεßλεται κι ο επüμενος ορισμüς της σφαßρας:

  "ΣΦΑΙΡΑ ΕΣΤΙΝ ΣΧΗΜΑ ΣΤΕΡΕΟΝ ΥΠΟ ΜΙΑΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ, ΠΡΟΣ ΗΝ, ΑΦ’ ΕΝΟΣ ΣΗΜΕΙΟΥΤΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΠΑΣΑΙ ΑΙ ΠΡΟΣΠΙΠΤΟΥΣΑΙ ΕΥΘΕΙΑΙ ΙΣΑΙ ΑΛΛΗΛΑΙΣ ΕΙΣΙΝ".

     ΑναφÝρεται απü τον ΙÜμβλιχο ως μßα απü τις σημαντικüτερες εκπροσþπους της πυθαγüρειας φιλοσοφßας. Ο ΑθÞναιος γρÜφει üτι Þταν εταßρα, την οποßα ερωτεýτηκε ο ΠλÜτων. ΟρισμÝνοι τη ταυτßζουν με τη ΛασθÝνεια τη ΜαντικÞ, την οποßα αναφÝρει ο ΔιογÝνης ο ΛαÝρτιος. ΑρχικÜ σποýδασε στην Ακαδημßα της Μαντινεßας, μια πüλη της Αρκαδßας, που νικÞθηκε απü τους ΣπαρτιÜτες το 418 π. Χ.. Στη συνÝχεια εγκαταστÜθηκε στην ΑθÞνα, σε μια πüλη με διακριτÝς τις κοινωνικÝς τÜξεις σκλÜβων κι ελεýθερων. Οι τελευταßοι χωρßζονταν στους υπηκüους και  στους ξÝνους, στους οποßους υπÞρξε εταßρα η Λασθενßα. ΕπειδÞ üμως ο νüμος που αφοροýσε στις ξÝνες την υποχρÝωνε να βρει προστÜτη αν Þθελε να ζει μüνη, αυτÞ που δεν αποδεχüταν κÜτι τÝτοιο, φοροýσε ανδρικÜ ροýχα για να μπορεß να παρακολουθεß τα μαθÞματα του ΠλÜτωνα και στη συνÝχεια του ανεψιοý του Σπεýσιππου* (408 π.Χ.-338 π. Χ.), φιλοσüφου, μαθηματικοý και πρþτου σχολÜρχη της ΠλατωνικÞς Ακαδημßας. Του τελευταßου Ýγινε και σýντροφος.
-------------------------------

                            Περικτιüνη

     Η Περικτιüνη δεν Þτανε συνηθισμÝνη γυναßκα. Απüγονος του Σüλωνα, του μεγαλýτερου Αθηναßου νομοθÝτη που αντικατÝστησε τους πραγματικοýς νüμους του ΔρÜκοντα με πιο ανθρþπινους. Εßναι η αδελφÞ του Χαρμßδη κι ανηψιÜ του Κριτßα - 2 εξÝχουσες προσωπικüτητες των περßφημων ΤριÜκοντα ΤυρÜννων που κυβÝρνησαν την ΑθÞνα για σχεδüν Ýνα χρüνο μετÜ την Þττα τους στον Πελοποννησιακü Πüλεμο. ΠεραιτÝρω, εßναι Ýνας απü τους αγνοοýμενους δασκÜλους του ΣωκρÜτη και μητÝρα του σπουδαιüτερου μαθητÞ του, του ΠλÜτωνα. Δεν Þταν η 1η γυναßκα που Ýγραψε για την οικογενειακÞ Þ γυναικεßα ψυχολογßα. Ωστüσο, τα Ýργα της εßναι μοναδικÜ, δεδομÝνου üτι διακηρýσσουν λιτüτητα κι ανελÝητη αφοσßωση στο σýζυγο, αν και σε παρÜλογο παρÜδοξο ανÞκει η πλοýσια ανατροφÞ της κι οι δýο γÜμοι της.
     ΔεδομÝνου üτι οι γυναßκες στην αρχαßα ΕλλÜδα δεν Þτανε γενικÜ αναγνωρισμÝνες ως στοχαστÝς, εßναι διαθÝσιμες πολý λßγες λεπτομÝρειες για τη ζωÞ της. Απü τις πληροφορßες που συγκεντρþθηκαν απü μερικÜ απü τα Ýργα της κι απü τμÞματα των Ýργων της που αναφÝρονται απü Üλλους στοχαστÝς, πιστεýεται γενικÜ üτι γεννÞθηκε γýρω στο 425 π.Χ. Τα ονüματα των γονÝων της, που Þταν επßσης βασιλικÞς καταγωγÞς, δεν εßναι γνωστÜ, αν κι Ýλκει τη καταγωγÞ της στον μεγÜλο νομοθÝτη της ΑθÞνας, Σüλωνα. Δεν εßναι γνωστü αν η καταγωγÞ της με τον Σüλωνα Þταν απü τη πατρικÞ Þ μητρικÞ πλευρÜ. ΕπιπλÝον, δýο απü τους συγγενεßς της, ο Χαρμßδης, Ýνας θεßος κι ο Κρßτιας, Ýνας ξÜδελφος, Þταν αρκετÜ ισχυροß για να γßνουνε μÝλη των διαβüητων 30 ΤυρÜννων, που δεßχνει σαφþς üτι γεννÞθηκε σε μια πλοýσια, αριστοκρατικÞ οικογÝνεια.
     ¹τανε πολý μορφωμÝνη, φαßνεται απü τα Ýργα και τη συμπεριφορÜ της, η οποßα Ýχει περιγραφεß γενικÜ ως βασιλικÞ αλλÜ απλÞ, καλοπροαßρετη κι ενÜρετη. Ο1ος σýζυγüς της Þταν ο Αρßστων, απüγονος του βασιλιÜ Κüδρου της κυρßαρχης οικογÝνειας των Αθηνþν, την οποßα παντρεýτηκε μετÜ απü 2 χρüνια ερωτοτροπßας. Οι θρýλοι ισχυρßζονται üτι ο Αρßστων εßτε κακοποßησε Þ προσπÜθησε ν’ αναγκÜσει τη Περικτιüνη να κÜνουν Ýρωτα, αλλÜ κÜποιο υπερφυσικü γεγονüς τον αποθÜρρυνε, αν κι αυτü εßναι αμφßβολο και λογßζεται σα μýθος.



     Η Περικτιüνη κι ο Αρßστων κÜνανε 3 γιους, τον ΠλÜτωνα, τον Αδεßμαντα και τον Γλαýκο, και μια κüρη που ονομÜζεται Πωτþνη. Ωστüσο ο Αρßστων πÝθανε üταν ο ΠλÜτωνας Þτανε μÜλλον νÝος. ΜετÜ το θÜνατο του Αρßστωνα, ξαναπαντρεýεται τον αδελφü της μητÝρας της, τον ΠυριλÜμπη, στενü συνεργÜτη του Αθηναßου αριστοκρÜτη ΠερικλÞ. Ο ΠυριλÜμπης Þταν ο Αθηναßος απεσταλμÝνος στο περσικü δικαστÞριο κι ως εκ τοýτου, Þτανε συχνÜ μακριÜ απü το σπßτι, σε επßσημη εργασßα. Εßχε Ýνα γιο, το ΔÞμο απü τον προηγοýμενο γÜμο του κι η Περικτιüνη Ýφερε στον κüσμο τον ΠυριλÜμπη τον 2ο και τον Aντιφþνα.  Ως αποτÝλεσμα, επιβαρýνθηκε με τη φροντßδα 6 παιδιþν παρÜ τη βοÞθεια των υπηρετþν. Ωστüσο, αυτü δεν επιβÜρυνε τον ενθουσιασμü της να μÜθει τις διÜφορες σχολÝς σκÝψης. ΣυχνÜ και συστηματικÜ παρακολουθοýσε, συζητÞσεις μεταξý διαφüρων σοφþν που φιλοξενοýσε ο αριστοκρÜτης ΠερικλÞς, üταν παρευρßσκονταν με το σýζυγü της, κι üποτε Þτανε δυνατüν.
     Η Περικτιüνη συνειδητοποßησε üτι ο ΠλÜτων Þταν εξαιρετικÜ ταλαντοýχος. Εκτüς απü τη κανονικÞ παιδεßα, Üρχισε επßσης να διδÜσκει μερικÜ θεωρÞματα που εßχε διδαχτεß, παρακολουθþντας συζητÞσεις μεταξý στοχαστþν κι αριστοκρατþν. Παρακολοýθησε επßσης μερικÝς απü τις δημüσιες συναντÞσεις του ΣωκρÜτη κι εντυπωσιÜστηκε απü τους εκκεντρικοýς τρüπους της διδασκαλßας του. ΜÜλιστα την ενθουσßασε τüσο, που την οδÞγησε να πιστÝψει üτι ο γιος της θα μελετοýσε καλÜ κÜτω απü αυτüν τον μεγÜλο στοχαστÞ. Θεþρησε επßσης üτι θ’ αντισταθμßσει κατÜ κÜποιο τρüπο την Ýλλειψη πατρογονικÞς προσοχÞς στον ΠλÜτωνα, αφοý ο σýζυγüς της, λüγω των επßσημων καθηκüντων του, δε μπüρεσε να του δþσει ζωτικÞ πατρικÞ καθοδÞγηση.
     Ως μητÝρα, εßχε μεγÜλη επιρροÞ στις σκÝψεις του ΠλÜτωνα, οι οποßες διαμορφωθÞκανε κυρßως απü τις κοινωνικÝς συμβÜσεις και διδασκαλßες. Πολλοß ιστορικοß πιστþνουν σ’ αυτÞ την ενθÜρρυνση του ΠλÜτωνα να επιτρÝψει στις γυναßκες να ενταχθοýνε στη σχολÞ που αργüτερα ßδρυσε -τ ην Ακαδημßα του - μοναδικÞ διÜκριση κεßνη την εποχÞ κι αναγνωρισμÝνη μÝχρι σÞμερα.
     Ο νεαρüς ΠλÜτωνας, ο οποßος εßχε Þδη μαγευτεß απü τα ΣωκρατικÜ δüγματα, Üρχισε να σπουδÜζει κÜτω απü το μεγÜλο στοχαστÞ. Η Περικτιüνη θα επισκÝπτεται συχνÜ τον ΣωκρÜτη Þ θα προσκαλεß τον εκκεντρικü δÜσκαλο στο σπßτι τους στην ΑθÞνα. Οι δýο συζÞτησαν συχνÜ μεταξý τους, τα διαφορετικÜ δüγματα και σκÝψεις τους. Ο γνωστüς αρχαßος ¸λληνας ιστορικüς και χρονικογρÜφος, ο ΔιογÝνης ΛαÝρτιος αναφÝρει üτι αυτÞ επηρÝασε μερικÝς σκÝψεις του.
     ¸να διÜσημο απüσπασμα του ΣωκρÜτη: "¸να σýστημα ηθικÞς που βασßζεται σε σχετικÝς συναισθηματικÝς αξßες εßναι μια απλÞ ψευδαßσθηση, μια πολý χυδαßα αντßληψη που δεν Ýχει τßποτα υγιÝς σε αυτü και τßποτα αληθινü", λÝγεται üτι εμπνÝεται απ' αυτÞν, "σε αντιληπτÜ συναισθÞματα, γιατß εßναι παραπλανητικÝς αν δεν καταλÞξουν σε ανÜλογη δρÜση".
     Η πραγματεßα της αλÞθειας, Η Αρμονßα Των Γυναικþν βασßζεται στην ßδια αυτÞ αρχÞ την οποßα πρüτεινε. Η 2η πραγματεßα της Για Τη Σοφßα εßναι Ýνα μεßγμα των σκÝψεþν της σε συνδυασμü με μερικÝς κοινωνικÝς αρχÝς. Δυστυχþς, υπÜρχουνε μüνο μερικÜ αποσπασματα των πραγματειþν της.



     Η φιλßα μεταξý Περικτιüνης και ΣωκρÜτη αναπτýχθηκε με τα χρüνια. ΜÜλιστα λÝγεται πως τον επισκÝφθηκε üταν φυλακßστηκε υπü τη κατηγορßα της προδοσßας εναντßον της ΑθÞνας, κλεßνοντας τα μÜτια στις φρικαλεüτητες που διαπρÜχθηκαν απü τους ΤριÜντα ΤυρÜννους κι ανοßγοντας ανοιχτÜ τη πüρτα στους ΣπαρτιÜτες -τους εχθροýς τους. ΠροσπÜθησε να χρησιμοποιÞσει τα καλÜ μÝσα του συζýγου της για να πετýχει να σþσει τον ΣωκρÜτη απü τη θανατικÞ ποινÞ. Επßσης τον επισκÝφθηκε τη μÝρα που εκτελÝστηκε με το κþνειο, ενþ κÜποια αρχεßα ισχυρßζονται üτι Þτανε παροýσα μÝχρι τη τελευταßα του πνοÞ.
     ΣυνÝχισε τις σπουδÝς της σε διÜφορες σχολÝς και σχημÜτισε δικÜ της δüγματα, τα οποßα επικεντρþνονταν κυρßως στις γυναßκες, τις αρετÝς και τη σοφßα. ΣυνÝχισε τις σπουδÝς της στις δýο διατριβÝς "Η Αρμονßα της Σοφßας", καθþς κατÜ την εποχÞ της η ΑθÞνα αγωνιζüταν με τον Πελοποννησιακü πüλεμο και τη πüλη-κρÜτος κι Þταν μÜρτυρας της ηθικÞς βλÜβης των γυναικþν που χÞρεψαν σε μÜχες.
     ΣυγκεκριμÝνες ημερομηνßες για το πüτε πÝθανε Ýχουνε χαθεß στην αρχαιüτητα. Απü τα συγγρÜμματα διÜφορων στοχαστþν, πιστεýεται üτι Ýζησε μÝχρι την ηλικßα των 80 περßπου και πÝθανε γýρω στο 385 π.Χ., βυθßζοντας την Ακαδημßα και τους φοιτητÝς της, ιδιαßτερα τον επιφανÞ γιο της ΠλÜτωνα, σε παρατεταμÝνο πÝνθος. ΥπÞρξε µαθÞτρια του Πυθαγüρα (569-475 π.Χ.) και πιθανüν δßδασκε και στη σχολÞ του. ∆ýο απü τα Ýργα της που Ýχουν διασωθεß µÝχρι σÞµερα κι αποδßδονται σ’ αυτÞν εßναι η Σοφßα κι +"Αρµονßα Της Γυναßκας.
     Η Περικτιüνη παντρεýτηκε τον Αρßστωνα κι απÝκτησαν μαζß μßα θυγατÝρα, τη Πωτþνη**, και τρεις γιους: τον Γλαýκωνα, τον Αδεßμαντο και τον ΠλÜτωνα. ΜετÜ τον θÜνατο του Αρßστωνος, η Περικτιüνη παντρεýτηκε τον ΠυριλÜμπη, Αθηναßο πολιτικü και θεßο της. Μαζß του απÝκτησε Ýνα ακüμα τÝκνο, τον Αντιφþντα, ο οποßος αναφÝρεται στον πλατωνικü διÜλογο Παρμενßδης.
     Σþζονται αποσπÜσματα απü δýο αμφισβητοýμενα Ýργα που αποδßδονται στην Περικτιüνη. ΑυτÜ εßναι το Περß της γυναικþν αρμονßας και το Περß σοφßας. ΕπειδÞ τα Ýργα αυτÜ δεν χρονολογοýνται απü την ßδια εποχÞ, συνÞθως αποδßδονται σε μßα Περικτιüνη I και μßα Περικτιüνη II αντιστοßχως. Αμφüτερα τα Ýργα κατατÜσσονται στην ψευδο-πυθαγüρεια φιλολογßα.
     Το Περß της γυναικþν αρμονßας ασχολεßται με τα καθÞκοντα μιας γυναßκας προς τον σýζυγü της, προς τον γÜμο της και προς τους γονεßς της. Εßναι γραμμÝνο στην ιωνικÞ διÜλεκτο και πιθανþς γρÜφτηκε κατÜ τον ýστερο 4ο Þ τον 3ο αι. π.Χ.. Το Περß Σοφßας προσφÝρει Ýνα φιλοσοφικü ορισμü της σοφßας. Εßναι γραμμÝνο στη δωρικÞ διÜλεκτο και πιθανþς γρÜφτηκε κατÜ τον 3ο Þ τον 2ο αι. π.Χ.
     Εßναι απαραßτητο για μια γυναßκα να αναζητÞσει γνÞσια αρετÞ þστε να εßναι δßκαιη, γενναßα και συνετÞ. Θα πρÝπει να ασκεß λιτüτητα και να αποφεýγει ματαιοδοξßα. ΑυτÝς οι αρετÝς θα βοηθÞσουν τον εαυτü της, τον σýζυγü της, τα παιδιÜ της και την οικογÝνειÜ της. ΕπειδÞ μια τÝτοια γυναßκα θα εκτελÝσει τα καθÞκοντÜ της προς την κοινüτητα και την πüλη τους και αν γßνουν ηγεμüνες, θα οδηγÞσουν βασανιστικÜ το βασßλειü τους ", δÞλωνε η Περικτιüνη μÝσω της ολοκληρωμÝνης πραγματεßας της με τßτλο Η Αρμονßα Των Γυναικþν. Η πραγματεßα εßναι μοναδικÞ στην αρχαßα ψυχολογßα γιατß μιλÜ για το πþς οι γυναßκες πρÝπει να εκτελοýνε τα καθÞκοντÜ τους ως σýζυγοι, μητÝρες, πολßτες και κυβερνÞτες. Εßναι ενδιαφÝρον το βιβλßο αυτü, που δημιουργÞθηκε πριν απü περßπου 2.500 χρüνια απü μια γυναßκα με βασιλικÞ γενεÜ, περιÝχει αξιþματα που εßναι ιδιαßτερα συναφÞ με τον σýγχρονο κüσμο που μαστßζεται απü ανηθικüτητα και πικρßα, μεταξý Üλλων κακþν.

 * Ο Σπεýσιππος (γεννÞθηκε το 408 π.Χ. στην ΑθÞνα και πÝθανε μεταξý 339 και 338 π.Χ. στην ΑθÞνα Þταν αρχαßος ¸λληνας φιλüσοφος και μαθηματικüς και πρþτος σχολÜρχης της ΠλατωνικÞς ΑκαδÞμειας για περßπου 10 χρüνια, μετÜ τον θÜνατο του ΠλÜτωνα το 347 π.Χ.
     ¹ταν ανιψιüς του ΠλÜτωνα απü την αδελφÞ του Πωτþνη και πατÝρας του Þταν ο ΕυρυμÝδοντας ο Μυρρινοýσιος. Εßχε συνοδεýσει τον ΠλÜτωνα στο ταξßδι του στη Σικελßα το 361 π.Χ. κι Þτανε σαφÞς υποστηρικτÞς του, στη πολιτικÞ φιλικÞς προσÝγγισης και προσεταιρßστηκε αρκετÝς πολιτικÝς προσωπικüτητες της εποχÞς, μεταξý αυτþν και του Διονυσßου του Β´ των Συρακουσþν. Ορßστηκε ως διÜδοχος και σχολÜρχης της ΑκαδÞμιας απü τον ΠλÜτωνα με το σκεπτικü üτι δεν Þταν "ξÝνος" αλλÜ Αθηναßος πολßτης. ΑνÝλαβε μετÜ το θÜνατο του θεßου του, σε ηλικßα περßπου 60 ετþν. ΔιÜδοχος του στην ΑκαδÞμια μετÜ τον θÜνατο του, εκλÝχτηκε ο ΞενοκρÜτης.
     Ως προσωπικüτητα υπÞρξε φιλÜσθενος, ιδιüτροπος κι αμφιλεγüμενος. Στη φιλÜσθενη φýση του, αποδßδεται πιθανüτατα, η Üρνηση του να διαμÝνει στους χþρους της ΑκαδÞμιας üταν τη διηýθυνε εν αντιθÝσει με τους υπüλοιπους, ενδεχομÝνως λüγω του υγροý κλßματος. Η αμφιλεγüμενη προσωπικüτητα του φαßνεται κι απü τη βιογραφßα του αλλÜ κι απü μßα επιστολÞ του που απευθýνεται στον βασιλιÜ της Μακεδονßας Φßλιππο. ΥπÞρξε ο πρþτος που εγκωμßασε τον ΠλÜτωνα και το Ýργο του, υπαινισσüμενος μÜλιστα üτι Þταν γιος του Απüλλωνος.
     Απü τα Ýργα του Σπεýσιππου, διασþζεται Ýνα εκτεταμÝνο τμÞμα σε σχÝση με τους Πυθαγüρειους αριθμοýς, ορισμÝνα αποσπÜσματα απü τα υπüλοιπα κι αναφορÝς του σε Üλλους φιλοσüφους. Το Ýργο του "¼μοια" μια συγκριτικÞ μελÝτη φυσιολογßας φυτþν και ζþων εßναι πιθανüτατα αντÜξιο με το αντßστοιχο Ýργο του ΑριστοτÝλη Περß Ζþων Ιστορßαι. Θεωρεßται επßσης ως ο πιθανüς συγγραφÝας του φιλοσοφικοý λεξικοý ¼ροι, αντß για τον ΠλÜτωνα.


     Ο Σπεýσιππος επηρεασμÝνος απü τη πυθαγüρεια σκÝψη (üπως κι αρκετοß απü τους διαδüχους του), προσÝδιδε μεγÜλη σημασßα στο φιλοσοφικü βÜρος των πραγματικþν αριθμþν, μειþνοντας Ýτσι στη κοσμοθεωρßα του, εμμÝσως τη σημασßα των ιδεατþν αριθμþν και του κüσμου των Ιδεþν του ΠλÜτωνα. ΙσχυρÞ Ýνδειξη των ανωτÝρω Þταν η προσÞλωση του στη τελειüτητα του αριθμοý 10. Η φιλοσοφßα του εßχε ως βασικοýς πυλþνες το "Εν" και τη "δυÜδα". Το "Εν" αντιπροσþπευε την ενüτητα κι ολüτητα του σýμπαντος, ενþ η "δυÜδα" τη ποικιλομορφßα και πολλαπλüτητα των μορφþν του. Το "Εν" κι η "δυÜδα", κατÜ τον Σπεýσιππο, üχι μüνο Þταν οι γεννÞτορες κÜθε οντüτητας (φυσικÞς Þ πνευματικÞς) στον κüσμο, αλλÜ στεροýντο οιασδÞποτε ηθικÞς αξßας. Εν αντιθÝσει οι συνÜδελφοι του, αυτοß που αποδÝχονταν αυτοý του εßδους τον δυισμü (Εν, δυÜδα), προσÝδιδαν σε αυτüν τις Ýννοιες του καλοý και του κακοý.
     Ο Σπεýσιππος οργÜνωσε τον κüσμο, με μαθηματικοýς üρους, σε δ0 σφαßρες, με ταξινüμηση βÜσει της πνευματικüτητας που εμπεριεßχοντο σε αυτÝς. ΑνÜμεσα στις σφαßρες των πραγματικþν αριθμþν και τις σφαßρες των αισθητþν τοποθÝτησε σε περßοπτη θÝση τη σφαßρα της ψυχÞς την οποßα θεωροýσε αθÜνατη τüσο εν üλω üσο κι εν μÝρει. Θεωροýσε εκ των ων ουκ Üνευ τη γνþση και ταξινüμηση üλων των πραγμÜτων, þστε να περατωθεß με επιτυχßα ο ορισμüς ενüς οποιουδÞποτε εξ αυτþν. ΕπομÝνως ο ορισμüς οιασδÞποτε Ýννοιας απαιτοýσε μια σφαιρικÞ αντßληψη του κüσμου και συνακüλουθα τη ταξινüμηση της σε σχÝση με üλες τις υπüλοιπες Ýννοιες.
     ΤÝλος συστηματοποßησε κι επεξεργÜστηκε τη σκÝψη του ΠλÜτωνα (αν και φαßνεται πως διαφωνοýσε σε μερικÜ σημεßα με αυτÞν), διαχþρισε το Αγαθü τüσο απü το "Εν" üσο και απü τη "Θεüτητα", ενþ απÝρριπτε την "ΗδονÞ" περισσüτερο κι απü τον δÜσκαλο του. Θεωρεßται πως η ανασýνθεση κι ενσωμÜτωση της Πυθαγüρειας σκÝψης στον κüσμο των Ιδεþν του ΠλÜτωνα υπÞρξε εν πολλοßς καταχρηστικÞ κι αντßθετη με το σýστημα σκÝψης του. Ωστüσο εßναι σαφÝς πως επηρÝασε τον ΑριστοτÝλη στη συγγραφÞ του Ýργου του σε σχÝση με την αρχÞ της Φιλοσοφßας του ΠλÜτωνος.

** Η Πωτþνη Þ Ποτþνη (γεννηθεßσα προ του 427 π.Χ.), Þτανε κüρη του Αρßστωνα και της Περικτιüνης, μεγαλýτερη αδερφÞ του ΠλÜτωνα. ΜητÝρα της Þταν η Περικτιüνη, η οποßα εßχε γεννηθεß στον Κολλυτü, οικισμü στα περßχωρα των Αθηνþν. Νυμφεýθηκε τον ΕυρυμÝδοντα Μυρρινοýσιο, με τον οποßο κι απÝκτησε Ýναν γιο, τον Σπεýσιππο.
-----------------------------------

                       Υππαρχßα Των Κυνικþν

     ΥπÞρξε µÝλος της µη δηµοφιλοýς σχολÞς των κυνικþν. H Υππαρχßα (φÝρεται και σαν Ιππαρχßα) (360-280 π.Χ) παντρεýτηκε Ýναν Üλλο κυνικü φιλüσοφο που λεγüτανε ΚρÜτης (ο Θηβαßος Þ ΚρÜτης ο Κυνικüς) κι επÝλεξαν τον τρüπο ζωÞς των κυνικþν. ¸τσι διÜλεξε µια ζωÞ χωρßς ανÝσεις, ιδιοκτησßα και τεχνητοýς συµβατικοýς κανüνες, συµπεριλαµβανοµÝνου και του γܵου. Οι κυνικοß πßστευαν üτι για να γßνουν πολßτες του σýµπαντος πρÝπει να απορρßψουν την ισχýουσα κοινωνικÞ και πολιτικÞ τÜξη πραγµÜτων. Δυστυχþς κι εδþ üχι αρκετÜ στοιχεßα περαιτÝρω.
--------------------------------------

                           Yπατßα η ΑλεξανδρινÞ

   Η Υπατßα (370- 8 ΜÜρτη 415 μ.Χ.) Þταν Ελληνßδα νεοπλατωνικÞ φιλüσοφος, αστρονüμος και μαθηματικüς, διευθýντρια της νεοπλατωνικÞς σχολÞς στην ΑλεξÜνδρεια. Δßδαξε φιλοσοφßα κι αστρονομßα στην ΑλεξÜνδρεια, üπου και δολοφονÞθηκε απü üχλο που αποτελοýνταν απü φανατικοýς χριστιανοýς.
     Κüρη του μαθηματικοý κι αστρονüμου ΘÝωνα (305-405 μ.Χ.) Ýλαβε με τις φροντßδες του πατÝρα της πολý καλÞν εκπαßδευση και ταξßδεψε στην ΑθÞνα και στην Ιταλßα. Στην ΑθÞνα παρακολοýθησε μαθÞματα στη νεοπλατωνικÞ σχολÞ του Πλοýταρχου του Νεüτερου και της κüρης του ΑσκληπιγÝνειας, αλλÜ μαθÞτευσε και κοντÜ στον ΙεροκλÞ. ΕπιστρÝφοντας στην ΑλεξÜνδρεια, επικεφαλÞς της εκεß σχολÞς των Πλατωνιστþν (400 μ.Χ.), δßδαξε φιλοσοφßα και μαθηματικÜ κι αποτÝλεσε πüλον Ýλξης για τους διανοοýμενους της εποχÞς, ενþ Ýκανε κι εκτενÞ κι ουσιþδη σχüλια στα μαθηματικÜ Ýργα του Διüφαντου και του Απολλωνßου. Δυστυχþς, παρüτι η ßδια υπÞρξε πολυγραφüτατη, κανÝνα απü τα Ýργα της δε σþζεται κι Ýχουμε μüνον αναφορÝς γι’ αυτÜ.
     Πολλοß απü τους μαθητÝς της ανÞκανε στους ανþτατους κýκλους της αριστοκρατßας της πüλης κι Ýγιναν σημαντικÝς προσωπικüτητες, üπως ο επßσκοπος ΚυρÞνης ΣυνÝσιος κι ο Ýπαρχος της Αλεξανδρεßας ΟρÝστης. Η ßδια επηρεÜστηκε φιλοσοφικÜ απü τους νεοπλατωνικοýς Πλωτßνο κι ΙÜμβλιχο.
     Αν και πολλοß πιστεýουν üτι Þτανε καθαρÜ Ελληνßδα, υπÜρχουνε πολλοß που υποστηρßζουν üτι Þταν μισÞ Ελληνßδα και μισÞ Αιγýπτια. Κι αυτü διüτι α) ο πατÝρας της ο ΘÝων Ýχει αναγνωριστεß ως ¸λληνας κι Αιγýπτιος και β) το μεγαλýτερο μÝρος των κατοßκων της ΑλεξÜνδρειας Þταν ¸λληνες κι Αιγýπτιοι. Λüγω του γεωγραφικοý της αποκλεισμοý απü την υπüλοιπη Αßγυπτο, η ΑλεξÜνδρεια Þταν ελεýθερη απü μισογυνικÝς παραδüσεις που Þτανε γνωστÝς στην υπüλοιπη ΡωμαúκÞ Αυτοκρατορßα. Αν κι οι Ρωμαßοι ανÜγκαζαν τις κατακτημÝνες περιοχÝς ν’ ακολουθοýν τους δικοýς τους νüμους, οι κατακτημÝνοι εßχαν μια σχετικÞ αυτονομßα, με αποτÝλεσμα το δßκαιο να εßναι Ýνα μεßγμα απü τοπικοýς και ρωμαúκοýς νüμους κι ειδικÜ στην ΑλεξÜνδρεια, üπου συγχÝονταν ελληνικοß, ρωμαúκοß κι αιγυπτιακοß νüμοι.
     Η Υπατßα, ως μια γυναßκα μεικτÞς εθνικüτητος, μποροýσε να επιλÝξει να ακολουθεß τους ελληνικοýς Þ τους αιγυπτιακοýς χωρßς κÜποια παρÝμβαση των ρωμαúκþν. Γι’ αυτü μποροýσε να κατÝχει γη και να Ýχει δικÞ της επιχεßρηση χωρßς κÜποιον επιβλÝποντα. Οι νüμοι μαζß με την εκπαßδευσÞ της συνετÝλεσαν στα δημüσια κηρýγματÜ της, στο να διδÜσκει και να δßνει συμβουλÝς σε Üνδρες, στο να μετακινεßται στη πüλη χωρßς κÜποιον να την επιβλÝπει και να κατÝχει το δικü της σπßτι. Το περßεργο εßναι üτι με αυτÝς τις ενÝργειες δεν προκαλοýσε, αλλÜ αντßθετα οι κÜτοικοι της ΑλεξÜνδρειας πρÝπει να Þταν συνηθισμÝνοι σε τÝτοιες καταστÜσεις.
     Η μαθηματικüς και φιλüσοφος Υπατßα Ýζησε στην ΑλεξÜνδρεια απü τα μÝσα του 4ου αι. μ.Χ. μÝχρι τον βßαιο θÜνατü της απü χριστιανικü üχλο το 415. Η ημερομηνßα γÝννησÞς της δεν εßναι επιβεβαιωμÝνη, αλλÜ πιστεýεται üτι γεννÞθηκε το 370 μ.Χ. Αυτü εßναι γνωστü λüγω της Ýκλειψης που μελετοýσε ο πατÝρας της το 364 μ.Χ. ¹ταν αγνÞ κι Üξια σεβασμοý, καθηγÞτρια μαθηματικþν και της νεοπλατωνικÞς φιλοσοφßας στην ΑλεξÜνδρεια. Φορþντας τη κλασικÞ χλαμýδα των φιλüσοφων, δßδασκε δημüσια σε κοινü αποτελοýμενο απü εθνικοýς και χριστιανοýς. Αποδεßξεις για τη ζωÞ και το Ýργο της Υπατßας μποροýν να βρεθοýν σε διÜφορα ιστορικÜ κεßμενα, üπως για παρÜδειγμα στα Ýργα του ΣωκρÜτη του Σχολαστικοý.

     Σýμφωνα με πηγÝς, εκτüς απü φιλüσοφος, μαθηματικüς κι αστρονüμος, κατεßχε και τη προεδρßα της ΝεοπλατωνικÞς ΣχολÞς της ΑλεξÜνδρειας κι Þταν Üτομο Üξιο σεβασμοý, που ασκοýσε επιρροÞ στους σημαντικοýς Üρχοντες της ΑλεξÜνδρειας αλλÜ και της Μεσογεßου. ¸νας απü αυτοýς Þταν κι ο ΟρÝστης, ο Ρωμαßος Ýπαρχος. Συναντιüντουσαν πολý συχνÜ και μιλοýσανε κυρßως για πολιτικÜ ζητÞματα. Ασκοýσε επιρροÞ üχι μüνο στην ΑλεξÜνδρεια, αλλÜ και στη Κωνσταντινοýπολη, στη Συρßα και στη ΚυρÞνη.
     Δυστυχþς, Ýργα της δεν Ýχουνε διασωθεß. Μερικοß αναλυτÝς πιστεýουν üτι Þτανε γραμμÝνα στα αραβικÜ, ενþ Üλλοι υποστηρßζουν üτι τη δουλειÜ της αποτελοýσαν μαθηματικÝς σχÝσεις που η ßδια εßχε δημιουργÞσει. Η Υπατßα εßναι σημαντικÞ για τον ρητορικü κανüνα, γιατß αποδεικνýει üτι κι οι γυναßκες συμμετεßχανε στις κοινωνικÝς και πνευματικÝς δραστηριüτητες του αρχαßου κüσμου. Δßδασκε δημüσια για τον ΠλÜτωνα και τον ΑριστοτÝλη, αποδεικνýοντας την εκπαßδευσÞ της στη φιλοσοφßα και στη ρητορικÞ. ΥπÜρχουν πολλÜ κεßμενα που επικυρþνουν την ενασχüλησÞ της ως διδÜσκουσα, εκτüς απü τα μαθηματικÜ, φιλοσοφßα και ρητορεßα. ΜÜλλον Ýκανε 2 εßδη μαθημÜτων. ¸να ιδιαßτερο, για την ελßτ των μαθητþν της και τα δημüσια κηρýγματα της, στα οποßα ασκοýσε επιρροÞ στους Αλεξανδρινοýς υπαλλÞλους. ¹ταν αγαπητÞ απ’ üλο τον κüσμο κι οι διÜφοροι επικεφαλÞς τη συμβουλεýονταν πολý συχνÜ.
     Η Υπατßα σχολßασε την ΑριθμητικÞ του Διüφαντου, Ýγραψε τον Αστρονομικü Κανüνα και τελειοποßησε τον Κþνο του Απολλþνιου. Επßσης συνεργÜστηκε με τον πατÝρα της για τον σχολιασμü του 3ου τüμου της ΑλμαγÝστης και βοÞθησε τον μαθητÞ της ΣυνÝσιο στη κατασκευÞ ενüς αστρολÜβου και ενüς υδρομÝτρου. ΒÝβαια, αν και δεν μποροýμε να αρνηθοýμε üτι Þταν μια σπουδαßα μαθηματικüς και φιλüσοφος της εποχÞς της, η Υπατßα Ýμεινε γνωστÞ πιο πολý για τη διδασκαλßα της. Η Υπατßα Þταν μια σεβαστÞ κι επιφανÞς δασκÜλα, αρκετÜ χαρισματικÞ κι αγαπητÞ στους μαθητÝς της.
     ΠηγÝς αναφÝρουν üτι εßχε φυσικÞ ομορφιÜ και φοροýσε απλÜ ροýχα. ¸δινε δημüσιες διαλÝξεις κι ßσως διατηροýσε κÜποιου εßδους δημüσιο γραφεßο. Δßδασκε κι Ýγινε γνωστÞ τüσο για τη φιλοσοφßα üσο και για τα μαθηματικÜ. Η φιλοσοφßα που ανÝπτυξε εßναι γνωστÞ ως ΝεοπλατωνικÞ. Αν κι υπÞρχανε διÜφορες εκδοχÝς του Νεοπλατωνισμοý, λÝγεται üτι η Υπατßα κÞρυξε Ýνα δικü της, διαφορετικü. Οι επιστολÝς και τα ποιÞματα παρÝχουνε συμπερÜσματα για τη ΝεοπλατωνικÞ φιλοσοφßα της αλλÜ δεν παρÝχουνε σημαντικÝς πληροφορßες. ΕπιπλÝον, ενþ τα γραπτÜ των φιλοσüφων διαδüχων της Ýρχονται για να ρßξουνε φως σχετικÜ με τις συνεισφορÝς της στο Νεοπλατωνισμü, δεν υπÜρχουν δικÜ της σωζüμενα μαθηματικÜ Ýργα.
     ¼,τι γνωρßζουμε για τα μαθηματικÜ της εßναι μüνο Ýνα μικρü υποσýνολο του Ýργου της. Σε μεγÜλο βαθμü θεωρεßται ως δασκÜλα και λογßα. ΕπιμελÞθηκε Ýργα γεωμετρßας, Üλγεβρας κι αστρονομßας και γνþριζε πþς να κατασκευÜζει αστρολÜβους κι υγροσκüπια. Αν και το Ýργο της χÜθηκε, η παρÜδοση στην οποßα εργÜστηκε και τα κεßμενα που σχολßασε αποδεßχτηκε πως Þταν η ακριβÞς βÜση για το επüμενο βÞμα στην ιστορßα των μαθηματικþν. ¼ταν τον 17ο αι. ο ΒιÝτ κι ο ΦερμÜ Üρχισαν να διερευνοýν τις κωνικÝς τομÝς, τα Ýργα του Διüφαντου και του Απολλωνßου Þτανε ζωτικÞς σημασßας. ΠεραιτÝρω συμπερÜσματα για τα μαθηματικÜ της Υπατßας παραμÝνουν στην σφαßρα της εικασßας, μιας πλÞρης αξιολüγηση της συνεισφορÜς της παραμÝνει πÝρα απü κÜθε ιστορικü προσδιορισμü. Οι συνεισφορÝς της στην ΑλεξανδρινÞ φιλοσοφßα κι η εξερεýνησÞ της για τη πιθανÞ επÝκταση και δημιουργßα προχωρημÝνων μαθηματικþν της αρχαιüτητας αξßζουνε προσεκτικÞς μεταχεßρισης.
     Θεωρεßται πως υπÜρχει μια σýνδεση ανÜμεσα στη νεοπλατωνικÞ φιλοσοφßα και τα μαθηματικÜ. Η φýση των μαθηματικþν εßναι το να δημιουργοýν ιδÝες παρμÝνες απü υλικÜ αντικεßμενα. ¸τσι εßναι η γεωμετρßα. Παρüλο που Ýχει τη προÝλευσÞ της στον κüσμο της πρακτικÞς τοπογραφßας και των επιθεωρητþν των μÝτρων και των σταθμþν, ξεπερνÜ αυτÝς τις αρχÝς. Τα Στοιχεßα ασχολοýνται με Ýνα κüσμο που δεν εßναι πλÝον ο κüσμος της πρακτικÞς, αλλÜ ο κüσμος των ιδεþν. ¸τσι, τα μαθηματικÜ θα μποροýσαν να θεωρηθοýν ως Ýνα παρÜδειγμα της εν λüγω υπÝρβασης πÜνω απü το υλικü που ο Νεοπλατωνισμüς κÜλεσε.
     Το γεγονüς üτι η Υπατßα Þταν μαθηματικüς δεν επιδÝχεται αμφισβÞτηση. ¸μαθε μαθηματικÜ απü τον πατÝρα της, τον ΘÝωνα. ΚατÜφερε να τον ξεπερÜσει σε αυτü τον τομÝα και να διδÜξει σε πολλοýς μαθητÝς. Μßα πηγÞ αναφÝρει üτι "Ισßδωρος επισκßασε σε μεγÜλο βαθμü η Υπατßα, üχι μüνο επειδÞ Þταν Ýνας Üντρας και μια γυναßκα εκεßνη, αλλÜ με τον τρüπο που μια πραγματικÞ φιλüσοφος θα ανερχüταν σε απλÞ γεωμÝτρης." Παρ’ üλα αυτÜ η γνþμη αυτÞ δεν κÝρδισε τον Ýπαινο οýτε απü τις γυναßκες, οýτε απü τους μαθηματικοýς. ΕπιπλÝον απü το Λεξικü του Σοýδα (βυζαντινü λεξικü που Þταν στηριγμÝνο στα Ýργα του Δαμασκßου) της αποδßδεται η συγγραφÞ 3 Ýργων. Τα μüνα που εßναι γνωστü üτι Ýχει γρÜψει συνδÝονται με τα μαθηματικÜ και την αστρονομßα. Θεωρεßται üτι Ýχει βασßσει τα βιβλßα της στη νεοπλατωνικÞ φιλοσοφßα.
     Το λεξικü του Σοýδα αποκαλýπτει üτι η Υπατßα Ýγραψε Ýνα τüμο με τßτλο Ο Αστρονομικüς Κανþν, καθþς επιδßωκε να μελετÞσει και να εμβαθýνει περισσüτερο στους τομεßς των μαθηματικþν του πατÝρα της, απ’ üτι Ýκανε αυτüς. Μερικοß μελετητÝς πιστεýουν üτι ο Αστρονομικüς Κανþν Þταν απλþς συλλογÞ απü αστρονομικοýς πßνακες Üλλοι πÜλι θεωροýν üτι Þταν Ýνα σχüλιο σχετικÜ με τον Πτολεμαßο. ¸να απü τα σημαντικÜ βιβλßα του Πτολεμαßου εßναι η ΑλμαγÝστη. Σχüλια πÜνω στο Βιβλßο Τρßα Ýχει κÜνει ο ΘÝων, üπου λÝει üτι το Ýργο εßναι "…στη κριτικÞ αναθεþρηση της φιλοσüφου Υπατßας, της κüρης μου". ΥπÜρχει η υπüθεση üτι η Υπατßα εßχε γρÜψει μÝρη απü αυτÜ τα Σχüλια.
     ΕπιπλÝον σημεßωμα στο λεξικü του Σοýδα αναφÝρει τους τßτλους των Ýργων της Υπατßας, ενþ Ýχουν χαθεß τμÞματα αυτþν üπου η Υπατßα ανÝλυε τους κþνους του Απολλωνßου και την αριθμητικÞ του Διüφαντου. Και τα 2 αντιμετωπßζουνε παραστÜσεις της ανþτερης τÜξης των εξισþσεων αλλÜ επειδÞ η προσÝγγιση του Απολλωνßου Þταν αριθμητικÞ και του Διüφαντου γεωμετρικÞ, καταλαβαßνουμε üτι η Υπατßα Þταν εξοικειωμÝνη τüσο με τις αλγεβρικÝς üσο και με τις γεωμετρικÝς αναπαραστÜσεις υψηλüτερης τÜξης εξισþσεων. Οι δε κþνοι του Απολλþνιου θεωροýνται απü τα πιο δýσκολα Ýργα της αρχαιüτητας κι Þταν αυτοß που θÝσανε τα θεμÝλια για πολλÜ απ’  αυτÜ που στο μÝλλον Ýγιναν γνωστÜ ως προβολικÞ γεωμετρßα.
     Τα αλγεβρικÜ Ýργα του Διüφαντου Þταν πολý πιο εξελιγμÝνα απü τα προηγοýμενα. Σε κÜθε περßπτωση οι μαθηματικοß της ΑλεξÜνδρειας του 4ου και 5ου αι, μ.Χ. ανÝπτυξαν τα μαθηματικÜ που θα χρησιμοποιοýσαν για τη λýση ανþτερης τÜξεως συστημÜτων εξισþσεων. Ο μαθηματικüς κüσμος του σÞμερα οφεßλει στην Υπατßα Ýνα μεγÜλο χρÝος, διüτι χωρßς εκεßνη θα εßχαμε πολý λιγüτερα απü τα Ýργα του Διüφαντου. ΜÝσα απü αυτοýς τους Σχολιασμοýς θα Þτανε δυνατüν να δοýμε ποιο Ýργο, ανÜμεσα σε üλα τα Üλλα, εßναι δικü της. ΑυτÞ η σκÝψη μας δημιουργεßται καθþς λÝγεται üτι Ýνας γραφÝας προσπÜθησε να αναμεßξει αρχικü κεßμενο του Διüφαντου με τα δικÜ της Ýργα. Παρ’ üλα αυτÜ πιο πιθανü εßναι üτι οι παρεμβολÝς της Υπατßας εßναι δýο "ασκÞσεις φοιτητþν" στην αρχÞ του Βιβλßου ΙΙ. Η πρþτη ζητÜ για τη λýση του ζεýγους ταυτüχρονες εξισþσεις:

x - y= a
x2 - y2 = (x - y) + b 
   üπου a, b εßναι γνωστÜ.


     Η επüμενη εßναι μια μικρÞ γενßκευση. Απαιτεß τη λýση του ζεýγους των ταυτüχρονων εξισþσεων:

x - y =α
 x2 - y2 = m (x - y) + b
   üπου a, b και m εßναι γνωστÝς παρÜμετροι.


     ΥπÜρχουνε κÜποια στοιχεßα που συνδÝουν αυτü το πρüβλημα με την Υπατßα: εννιÜλεξη φρÜση στην αρχικÞ ελληνικÞ ταυτßζεται με Ýνα απü τα Στοιχεßα του Ευκλεßδη, που ο πατÝρας της εßχε επεξεργαστεß.
     Μßα Üλλη πηγÞ πληροφοριþν για τις μαθηματικÝς δραστηριüτητες της Υπατßας εßναι η αλληλογραφßα του ΣυνÝσιου που αποκαλýπτει üτι σποýδασε φιλοσοφßα κι αστρονομßα κÜτω απü τη καθοδÞγηση της κι αναφÝρει τη δημιουργßα κÜποιων επιστημονικþν οργÜνων üπως ο αστρολÜβος και το υγρüμετρο. ΥπÜρχει μια θεωρßα της στερεογραφικÞς προβολÞς, üτι ο δρüμος εßναι ανοικτüς για τη κατασκευÞ μιας πιο πρακτικÞς δισδιÜστατης συσκευÞς. Αυτü μας δßνεται απü την ιστορßα του ΣυνÝσιου ΑστρολÜβου, ο οποßος γρÜφοντας για τον Παßωνα δηλþνει üτι εßχε σχεδßασε ο ßδιος τον αστρολÜβο με τη βοÞθεια της Υπατßας κι εßχε δημιουργηθεß απü τα καλýτερα υλικÜ της αργυροχοÀας. Το συμπÝρασμα εßναι üτι η θεωρßα του αστρολÜβου κι οι λεπτομÝρειες της κατασκευÞς του εßχανε περÜσει κÜτω απü τον Πτολεμαßο, μÝσω του ΘÝωνα, για να φτÜσουνε στην Υπατßα, η οποßα με τη σειρÜ της δßδαξε τον ΣυνÝσιο.
     Η ýπαρξη αυστηρÜ φιλοσοφικþν Ýργων της μας εßναι Üγνωστη. Η φιλοσοφßα της, περισσüτερο λüγια κι επιστημονικÞ ως προς τη φýση της και λιγüτερο απüκρυφη, αποτÝλεσε την πεμπτουσßα του Αλεξανδρινοý Νεοπλατωνισμοý. Η συνεισφορÜ της στην επιστÞμη -αμφισβητοýμενη πÜντως- περιλαμβÜνει τη χαρτογρÜφηση ουρÜνιων σωμÜτων και την ανακÜλυψη του αραιüμετρου Þ πυκνüμετρου, ενüς ειδικοý οργÜνου που προσδιορßζει την πυκνüτητα των διαφüρων υγρþν.
     Η φÞμη της προσεßλκυε μαθητÝς απ' üλη τη Μεσüγειο. ΜÜλιστα, πιστεýεται üτι την εποχÞ που πÝθανε η Υπατßα Þταν η καλýτερη μαθηματικüς του Ελληνορωμαúκοý κüσμου και πολý πιθανüν κι üλου του υπüλοιπου, επισκιÜζοντας Ýτσι τον πατÝρα της στη φÞμη της ως δασκÜλα. Αν και δε μποροýμε ν’ αναγνωρßσουμε üλους τους μαθητÝς της, υπÜρχουν ενδεßξεις üτι Þτανε γενικÜ πλοýσιοι κι ισχυροß. Ο πιο γνωστüς μαθητÞς της εßναι ο ΣυνÝσιος της ΚυρÞνης, ο οποßος προσπÜθησε να συνδÝσει τον πρüωρο χριστιανισμü με τον Νεοπλατωνισμü. ΚÜποια απü τα γρÜμματÜ του προς αυτÞ Ýχουν διασωθεß, üπως και κÜποια Üλλα απεσταλμÝνα σε συμμαθητÝς του, üπου εκφρÜζει τον θαυμασμü του και την επιρροÞ που του εßχε ασκÞσει. Στα γρÜμματα του ΣυνÝσιου μας δßνονται κÜποια ονüματα μαθητþν της Υπατßας που επικυρþνουν το ταλÝντο και τη φÞμη της. Εκτüς απü τον ΣυνÝσιο, μαθητÝς επßσης Þταν ο μικρüτερος αδερφüς του (Euoptius) κι ο θεßος του (ΑλÝξανδρος), ο καλýτερüς του φßλος (Herculian) με τον αδερφü του (Olympius), üπως κι Üλλοι (Hessychius, Athanasius,Theodosius).
     Για να καταλÜβουμε τη δýναμη και τη μüρφωση των μαθητþν της, ο ΣυνÝσιος Ýγινε Επßσκοπος της Κωνσταντινουπüλεως, ενþ ο αδερφüς του Ýγινε ο διÜδοχüς του. Ο Ολýμπιος Þτανε πλοýσιος γαιοκτÞμονας απü τη Σελεýκεια κι Þτανε καλÜ συνδεδεμÝνος με την ΑλεξÜνδρεια, το οποßο μÜλλον ßσχυε και για τον αδερφü του, αν κι αργüτερα Ýγινε νομÜρχης Κωνσταντινουπüλεως. Ο Ησýχιος Þτανε κυβερνÞτης της ¢νω Λιβýης, ο ΑθανÜσιος Þτανε πολý γνωστüς Αλεξανδρινüς σοφιστÞς κι ο Θεοδüσιος γραμματικüς, που Ýγραψε κανüνες για ρÞματα κι ουσιαστικÜ.
     Για το θÜνατü της υπÜρχουνε πολλÝς θεωρßες, ποιος Þταν υπεýθυνος και ποια Þτανε τα κßνητρα, αλλÜ τßποτα δεν εßναι σßγουρο. Ο θÜνατος της εßναι ßσως κι ο λüγος που η Υπατßα Ýμεινε αθÜνατη στο πÝρασμα των αιþνων. Πολλοß ερευνητÝς μÜλιστα, χωρßζουνε την εποχÞ του Παγανισμοý απü την εποχÞ του Χριστιανισμοý σýμφωνα με την ημερομηνßα του θανÜτου της, το 415, Ýναντι του 529 που ο Ιουστινιανüς Ýκλεισε την ΑθηναúκÞ ΣχολÞ. Πολλοß θεωροýν υπεýθυνο για τον θÜνατü της τον Αρχιεπßσκοπο Κýριλλο και τις διαταγÝς του. Η πιο αξιüπιστη πηγÞ για τον θÜνατü της εßναι απü τον ΣωκρÜτη τον Σχολαστικü, που Ýγραψε γι’ αυτüν 25 περßπου χρüνια αργüτερα.


   Σημ.: ΘÝλω να εξÜρω το ζωγρÜφο Charles William Mitchell, που πετυχαßνει με τον πßνακα αυτü, ν' αναδεßξει üλες τις πτυχÝς αυτÞς της υπüθεσης και παρÜλληλα να διαφυλÜξει σα κüρην οφθαλμοý, τη μεγÜλη αυτÞ φιλüσοφο. 1ον τη δεßχνει üμορφη -üπως ακριβþς πιστεýεται πως Þταν- 2ον γυμνÞ κι απροστÜτευτη, μπρος στη μανßα την ανÝκαθεν υπαρχüντων ηλιθιων ανÜ τον κüσμο και τους αιþνες -αυτü δεν Ýχει και δε νομßζω πως πρüκειται ν' αλλÜξει και ποτÝ- 3ον προστατευμÝνη μüνον απü τα μαλλιÜ της κεφαλÞς δηλαδÞ την επιστÞμη, την αγνÞ και καθαρÞ, 4ον την εμφανßζει αθþα καθþς μας μαρτυρεßται απ' üλους üσους τηνε περιÝγραψαν και 5ον μÝσα στο ßδιο της το Üντρο, δηλαδÞ τη σχολÞ της. ΕκπληκτικÞ δουλειÜ αν κι εγþ με το ρημÜδι το φτωχü μου το μυαλü, τüσο μüνο πιÜνω, αναμφισβÞτητα θα υπÜρχουνε κι Üλλα που εγþ δεν τα βλÝπω. ΠÜτροκλος

     Εκεßνη τη περßοδο, υπÞρχε πολý Ýνταση και μßσος μεταξý Εβραßων και Χριστιανþν στην ΑλεξÜνδρεια· εßναι η εποχÞ üπου ο Ýπαρχος ΟρÝστης κι ο Αρχιεπßσκοπος Κýριλλος (γνωστüς απü τον σκληρü τρüπο με τον οποßο διαχειρßστηκε τον αιρετικü ΝεκτÜριο) βρßσκονταν σε αντιπαρÜθεση. Περßπου 500 μοναχοß Ýφτασαν στη πüλη για να ταχθοýν στο πλευρü του Αρχιεπισκüπου. Κατηγüρησαν τον ΟρÝστη (ο οποßος Þταν βαπτισμÝνος χριστιανüς) üτι εßναι ειδωλολÜτρης κι üτι Ýκανε θυσßες στους ¸λληνες θεοýς σε αντßθεση με τον νüμο του Θεοδοσßου που απαγüρευε κÜθε εßδος ειδωλολατρßας. ¼ταν Ýνας μοναχüς ονüματι Αμμþνιος πÝθανε, επειδÞ εßχε πετÜξει μßα πÝτρα στον Ýπαρχο, ο Κýριλλος κι οι Üλλοι χριστιανοß στρÜφηκαν ενÜντια στην Υπατßα, η οποßα Þταν εκεßνη την εποχÞ βοηθüς του. Αποκαλþντας την ειδωλολατρικÞ μÜγισσα κι ιÝρεια, την Ýγδυσαν και την Ýσυραν μÝχρι τον Καθεδρικü ναü, üπου την σκüτωσαν γδÝρνοντÜς και διαμελßζοντας τη με κοφτερÜ üστρακα. Το διαλυμÝνο σþμα της το μετÝφεραν στο ΚυνÜριον üπου την Ýκαψαν. Αν κι η κυρßαρχη Üποψη εßναι üτι ο Κýριλλος Ýδωσε διαταγÞ για τη θανÜτωσÞ της, δεν υπÜρχουν αποδεßξεις γι’ αυτü Þ πως Þξερε τη πρüθεση του üχλου.
     Ο φüνος της περιγρÜφεται στα γραπτÜ του χριστιανοý ιστορικοý του 5ου αι. ΣωκρÜτη του Σχολαστικοý ως εξÞς σε μετÜφραση:

   "¼λοι οι Üνθρωποι τη σÝβονταν και τη θαýμαζαν για την απλÞ ταπεινοφροσýνη του μυαλοý της. Ωστüσο, πολλοß με πεßσμα τη ζÞλευαν κι επειδÞ συχνÜ συναντοýσε κι εßχε μεγÜλη οικειüτητα με τον ΟρÝστη, ο λαüς τη κατηγüρησε üτι αυτÞ Þταν η αιτßα που ο Επßσκοπος κι ο ΟρÝστης δεν γινüταν φßλοι, οι οποßοι βρßσκονταν σε διÝνεξη . Με λßγα λüγια, ορισμÝνοι πεισματÜρηδες κι απερßσκεπτοι κοκορüμυαλοι με υποκινητÞ κι αρχηγü τους τον ΠÝτρο, Ýναν οπαδü αυτÞς της Εκκλησßας, παρακολουθοýσαν αυτÞ τη γυναßκα να επιστρÝφει σπßτι της γυρνþντας απü κÜπου και παρüτι εßχε πολλοýς χριστιανοýς φßλους, τη κατÝβασαν με τη βßα απü την ÜμαξÜ της, τη μετÝφεραν στην Εκκλησßα που ονομαζüταν Caesarium, τη γýμνωσαν εντελþς, της Ýσκισαν το δÝρμα κι Ýκοψαν τις σÜρκες του σþματüς της με κοφτερÜ κοχýλια μÝχρι που ξεψýχησε, διαμÝλισαν το σþμα της, Ýφεραν τα μÝλη της σε Ýνα μÝρος που ονομαζüταν ΚυνÜριον και τα Ýκαψαν, πρακτικÞ που ακολουθοýσε ο üχλος της περιοχÞς και σε Üλλες περιπτþσεις, üπως στη περßπτωση του ΠατριÜρχη ΠροτÝριου".

   "῏Ην τις γυνὴ ἐν τῇ Ἀλεξανδρεßᾳ͵ τοὔνομα Ὑπατßα· αὕτη ΘÝωνος μὲν τοῦ φιλοσüφου θυγÜτηρ ἦν· ἐπὶ τοσοῦτον δὲ προὔβη παιδεßας͵ ὡς ὑπερακοντßσαι τοὺς κατ´ αὐτὴν φιλοσüφους͵ τὴν δὲ Πλατωνικὴν ἀπὸ Πλωτßνου καταγομÝνην διατριβὴν διαδÝξασθαι͵ καὶ πÜντα τὰ φιλüσοφα μαθÞματα τοῖς βουλομÝνοις ἐκτßθεσθαι· διὸ καὶ οἱ πανταχüθεν φιλοσοφεῖν βουλüμενοι κατÝτρεχον παρ´ αὐτÞν. Διὰ τὴν προσοῦσαν αὐτῇ ἐκ τῆς παιδεýσεως σεμνὴν παρρησßαν καὶ τοῖς ἄρχουσι σωφρüνως εἰς πρüσωπον ἤρχετο· καὶ οὐκ ἦν τις αἰσχýνη ἐν μÝσῳ ἀνδρῶν παρεῖναι αὐτÞν· πÜντες γὰρ δι´ ὑπερβÜλλουσαν σωφροσýνην πλÝον αὐτὴν ᾐδοῦντο καὶ κατεπλÞττοντο. Κατὰ δὴ ταýτης τüτε ὁ φθüνος ὡπλßσατο· ἐπεὶ γὰρ συνετýγχανε συχνüτερον τῷ ὈρÝστῃ͵ διαβολὴν τοῦτ´ ἐκßνησε κατ´ αὐτῆς παρὰ τῷ τῆς ἐκκλησßας λαῷ͵ ὡς ἄρα εἴη αὕτη ἡ μὴ συγχωροῦσα τὸν ὈρÝστην εἰς φιλßαν τῷ ἐπισκüπῳ συμβῆναι. Καὶ δὴ συμφρονÞσαντες ἄνδρες τὸ φρüνημα ἔνθερμοι͵ ὧν ἡγεῖτο ΠÝτρος τις ἀναγνþστης͵ ἐπιτηροῦσι τὴν ἄνθρωπον ἐπανιοῦσαν ἐπὶ οἰκßαν ποθÝν· καὶ ἐκ τοῦ δßφρου ἐκβαλüντες͵ ἐπὶ τὴν ἐκκλησßαν ᾗ ἐπþνυμον ΚαισÜριον συνÝλκουσιν͵ ἀποδýσαντÝς τε τὴν ἐσθῆτα ὀστρÜκοις ἀνεῖλον· καὶ μεληδὸν διασπÜσαντες͵ ἐπὶ τὸν καλοýμενον Κιναρῶνα τὰ μÝλη συνÜραντες πυρὶ κατηνÜλωσαν. Τοῦτο οὐ μικρὸν μῶμον Κυρßλλῳ καὶ τῇ ἈλεξανδρÝων ἐκκλησßᾳ εἰργÜσατο· ἀλλüτριον γὰρ παντελῶς τῶν φρονοýντων τὰ Χριστοῦ φüνοι καὶ μÜχαι καὶ τὰ τοýτοις παραπλÞσια. Καὶ ταῦτα πÝπρακται τῷ τετÜρτῳ ἔτει τῆς Κυρßλλου ἐπισκοπῆς͵ ἐν ὑπατεßᾳ Ὁνωρßου τὸ δÝκατον͵ καὶ Θεοδοσßου τὸ ἕκτον͵ ἐν μηνὶ Μαρτßῳ͵ νηστειῶν οὐσῶν".

     Για τα κßνητρα της δολοφονßας της, αλλÜ και την ανÜμιξη του Κυρßλλου Αλεξανδρεßας Ýχουν εκφραστεß ποικßλες απüψεις. Σýμφωνα με το ΣωκρÜτη το Σχολαστικü, "ü φüνος οýτος προσÞψεν οý μικρüν μþμον εßς τüν Κýριλλον", δßχως üμως να προχωρÜ σε περισσüτερες λεπτομÝρειες. ΑνεξÜρτητα απü το ακριβÝς κßνητρο της δολοφονßας της, η φυγÞ πολλþν λογßων αμÝσως μετÜ το γεγονüς σÞμανε την αρχÞ του μαρασμοý της ΑλεξÜνδρειας ως πνευματικοý κÝντρου.

    Φερüμενα ως Ýργα της εßναι:

ΑριθμητικÜ του Διüφαντου (σχüλια)
Σχüλια για τον Αστρονομικü Κανüνα του Πτολεμαßου
Περß των Κωνικþν του Απολλωνßου

     Επßσης αξßζει ν' αναφερθεß πως θεωρεßται η 1η γυναßκα που διακρßθηκε στα μαθηματικÜ. Ο αστεροειδÞς 238 Υπατßα, που ανακαλýφθηκε το 1884, πÞρε το üνομÜ του απü την ιστορικÞ αυτÞ μορφÞ.
     ΕπανÞλθε στο προσκÞνιο το 2009, μÝσα απü τη ταινßα του ισπανο-χιλιανοý σκηνοθÝτη ΑλεχÜντρο ΑμενÜμπαρ ΑγορÜ (Agora, ο πρωτüτυπος τßτλος), η οποßα επικεντρþνεται στα τελευταßα χρüνια της ζωÞς της. Την υποδýθηκε η αγγλßδα ηθοποιüς ΡÝητσελ ΒÜις.

   "¸κανε τüσα πολλÜ επιτεýγματα στο τομÝα της επιστÞμης της, þστε να υπερκερÜσει κÜθε Üλλον επιστÞμονα της εποχÞς της".

   -ΣωκρÜτης Σχολαστικüς γι α την Υπατßα.
_________________________________________________

                         Κυνßσκα

      Η Κυνßσκα (γεννÞθηκε πιθανüν το 440 π.Χ.) Þταν αρχαßα ΣπαρτιÜτισσα, νικÞτρια στους Ολυμπιακοýς Αγþνες (396 και 392 π.Χ), κüρη του βασιλιÜ της ΣπÜρτης ΑρχιδÜμου κι αδελφÞ του ΑγησιλÜου. Εßχε κερδßσει στους Ολυμπιακοýς αγþνες δυο φορÝς, το 396 και το 392 π.Χ., στις αρματοδρομßες, η μüνη γυναßκα Ολυμπιονßκης μÝχρι τüτε, η οποßα Ýχαιρε για αυτü ιδιαßτερης εκτßμησης απü τους ΣπαρτιÜτες, üπως ανÝφερε ο Παυσανßας στα ΛακωνικÜ του.


      Αν κι οι γυναßκες απαγορευüταν να πÜρουν μÝρος στους Ολυμπιακοýς αγþνες, επιτρεπüταν να εκτρÝφουν Üλογα και να παßρνουν μÝρος σε αρματοδρομßες με τα ÜλογÜ τους και αρματηλÜτες τους. ΝικητÞς ανακηρυσσüταν ο ιδιοκτÞτης των αρμÜτων / αλüγων. ¸τσι η Κυνßσκα εßχε ανακηρυχθεß νικÞτρια στις αρματοδρομßες («στα Üρματα») δυο φορÝς. Την Κυνßσκα αναφÝρει πÜνω απü τετρακüσια χρüνια αργüτερα απü την εποχÞ της και ο Πλοýταρχος, ο οποßος Ýγραψε üτι ο Αγησßλαος βλÝποντας πολßτες να θεωροýν σπουδαßο τον εαυτü τους επειδÞ εßχαν ιπποτροφεßα, Ýπεισε την αδελφÞ του την Κυνßσκα να αγωνισθεß στους Ολυμπιακοýς, θÝλοντας να δεßξει στους ¸λληνες üτι δεν υπÞρχε αρετÞ σε αυτü, αλλÜ üτι η νßκη οφεßλονταν στον πλοýτο και στις δαπÜνες βασιζüμενος σε παρüμοιο κεßμενο του Ξενοφþντα.




    Στην Ολυμπßα υπÞρχε μπροýτζινο ÜγαλμÜ της, το βÜθρο του οποßου Ýχει βρεθεß με την επιγραφÞ:

ΣΠΑΡΤΑΣ ΜΕΝ [ΒΑΣΙΛΗΕΣ ΕΜΟΙ]
ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΙ Α[ΡΜΑΤΙ Δ ΩΚΥΠΟΔΩΝ ΙΠΠΩΝ]
ΝΙΚΩΣΑ ΚΥΝΙΣΚΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΑΝΔ ΕΣΤΑΣΕ ΜΟΝ[ΑΝ]
Δ ΕΜΕ ΦΑΜΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΚ ΠΑΣΑΣ ΤΟ[Ν]-
ΔΕ ΛΑΒΕ[Ι]Ν ΣΤΕΦΑΝΟΝ

ΑΠΕΛΛΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΛΕΟΣ ΕΠΟΗΣΕ.

Της ΣπÜρτης βασιλιÜδες οι πατÝρες κι οι αδελφοß μου,
στα Üρματα με γρηγορüποδα Üλογα αφοý νßκησα
η Κυνßσκα εγþ το Üγαλμα τοýτο Ýστησα,
Μüνη δε εγþ εßμαι απü τις γυναßκες
της ΕλλÜδος üλες, που 'λαβα το στÝφανο.

ο ΑπελλÞς του ΚαλλικλÝους το Ýφτιαξε.

     Η επιγραφÞ αυτÞ σþθηκε σαν επßγραμμα στη ΠαλατινÞ Ανθολογßα, στο βιβλßο 13, επßγραμμα 16, Ýτσι λοιπüν Ýχει γßνει δυνατÞ η συμπλÞρωση των κειμÝνων που Ýλειπαν.

        [3-81-8.2] '¼ταν πÝθανε ο Αρχßδαμος αφÞνοντας πßσω του γιους, τον διαδÝχτηκε στην εξουσßα ο ¢γις, ο πρεσβýτερος , και üχι ο Αγησßλαος. Ο Αρχßδαμος εßχε επßσης και μια κüρη που ονομαζüταν Κυνßσκα, η οποßα επιθυμοýσε πολý να διαπρÝψει στους Ολυμπιακοýς αγþνες. '¹ταν η πρþτη γυναßκα που Ýτρεφε Üλογα και η πρþτη, που κÝρδισε ΟλυμπιακÞ νßκη. Και Üλλες γυναßκες μετÜ την Κυνßσκα, και ιδιαßτερα γυναßκες απü τη Λακεδαßμονα, νßκησαν σε Ολυμπιακοýς αγþνες, αλλÜ καμιÜ δεν εßναι πιο διÜσημη για τις νßκες üσο αυτÞ. 2. Νομßζω üτι οι ΣπαρτιÜτες λιγüτερο απ' üλους τους ανθρþπους θαýμασαν την ποßηση και τον Ýπαινο, γιατß εκτüς απü το επßγραμμα κÜποιου για την Κυνßσκα και παλιüτερα αυτü που Ýγραψε ο Σιμωνßδης για τον Παυσανßα στον τρßποδα που αφιερþθηκε στους Δελφοýς κανÝνας Üλλος ποιητÞς δεν Ýγραψε σε ανÜμνηση των βασιλιÜδων των Αακεδαιμονßων... Παυσανßας

    [ΠÜπυρος του ΜιλÜνου] ºπποι εßμαστε, αυτοß που στην Ολυμπιονßκη Βερονßκη, κÜτοικοι της Πßσας, της Μακεδüνισσας, δþσαμε το στεφÜνι η οποßα πολυθρýλητη Ýχει δüξα περνþντας και της Κυνßσκας απü τη ΣπÜρτη τη μακροχρüνια φÞμη.

    [9-6] Αναμφßβολα η απüδειξη της γενναιοφροσýνης του εßναι και το γεγονüς üτι αυτüς κοσμεß την οικßα του με Ýργα ανδρικÜ και αντικεßμενα, üτι εξÝθρεψε πολλοýς κυνηγητικοýς και πολεμικοýς ßππους και Ýπεισε την αδελφÞ του Κυνßσκα να τρÝφει ßππους δι' αρματοδρομßας με σκοπü üπως αποδεßχτηκε üταν αυτÞ νßκησε, üτι η διατροφÞ εßναι δεν εßναι απüδειξη ανδραγαθßας αλλÜ πλοýτου. Ξενοφþν. 
   
------------------------------------

                          ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

     Οι Πυθαγüρειοι φιλüσοφοι εßναι μια φιλοσοφικÞ, θρησκευτικÞ και πολιτικÞ σχολÞ που ιδρýθηκε τον 6ο αι. π.Χ απü τον Πυθαγüρα τον ΣÜμιο στον Κρüτωνα της ΚÜτω Ιταλßας. Η κοινüτητα στεγαζüταν σε Ýνα μεγÜλο οßκημα, το Ομακοεßον, üπου ο Πυθαγüρας δßδασκε τους -και των δυο φýλων- μαθητÝς του. Η διδασκαλßα γινüταν με προφορικü τρüπο και οι προûποθÝσεις για την εßσοδο των μαθητþν Þταν αυστηρÝς. Ο μαθητÞς Ýπρεπε να υιοθετÞσει Ýναν εντελþς διαφορετικü τρüπο ζωÞς, να ασκηθεß στην εγκρÜτεια, να τηρεß απüλυτη σιωπÞ για κÜποια Ýτη, να απÝχει απü συγκεκριμÝνες τροφÝς και να κÜνει καθαρμοýς.
     Οι γνþσεις μας για τους Πυθαγüρειους, üπως και για τον ßδιο τον Πυθαγüρα, αντλοýνται αποκλειστικÜ απü Ýργα μεταγενÝστερων συγγραφÝων, στους οποßους περιλαμβÜνονται και οι λεγüμενοι "Νεοπυθαγüρειοι". Αναπüφευκτα λοιπüν, εßναι αδýνατον να αποδειχθεß τι πραγματικÜ ανÞκει στη σκÝψη του ßδιου του Πυθαγüρα και τι στους μαθητÝς του.
     Οι Πυθαγüρειοι απÝδιδαν πολý μεγÜλη σημασßα στα ΜαθηματικÜ, πρεσβεýοντας üτι αυτÜ αποτελοýν την οδü για την απελευθÝρωση της ψυχÞς. ΒÜσει της πεποßθησης του Πυθαγüρα πως "τα στοιχεßα των αριθμþν εßναι στοιχεßα üλων των üντων", οι Πυθαγüρειοι απÝδωσαν στην ΑριθμητικÞ μÝγιστη σημασßα, μελετþντας τις ιδιüτητÝς της. Καθþς δε ο αριθμüς εßναι κÜτι που δε γßνεται αντιληπτü μÝσω της αßσθησης, αλλÜ μÝσω της νüησης, οι Πυθαγüρειοι αναγκÜστηκαν να παýσουν να θεωροýν την ουσßα των üντων ως υλικÞ και προσιτÞ στις αισθÞσεις. ΑντιθÝτως η ουσßα γßνεται αντιληπτÞ, κατÜ τους Πυθαγüρειους, μüνο μÝσω της αφηρημÝνης σκÝψης.



     Οι Πυθαγüρειοι πßστευαν πως η ψυχÞ δε χÜνεται με τον θÜνατο, αλλÜ ακολουθεß μια συνεχÞ διαδικασßα μετενσÜρκωσης, σε κατþτερες Þ ανþτερες μορφÝς ζωÞς κÜθε φορÜ, Ýως üτου επιτευχθεß η τελικÞ κÜθαρση που οδηγεß τελικÜ στην αθανασßα της. Γι' αυτü, τüσο με τα διδÜγματα üσο και με τις ασκÞσεις πειθαρχßας, καλλιεργοýσαν τη φιλοσοφßα της οποßας σκοπüς εßναι να καθαρßσει και να απελευθερþσει τον συσκοτισμÝνο νου απü τα δεσμÜ του. Πßστευαν üτι μüνον ο νους μπορεß να φθÜσει στη γνþση της ΑλÞθειας για τους Θεοýς και τον κüσμο. Και üτι για να συμβεß αυτü χρειÜζεται να τιθασευτοýν οι ορμÝς του σþματος και η ταραχÞ που προκαλοýν τα ερεθßσματα των αισθÞσεων, þστε να φθÜσει κÜποιος σε σταθερÞ ευδιαθεσßα και εγκρÜτεια, απαλλαγμÝνος απü πÜθη κι ελαττþματα.
     Η μουσικÞ, δηλαδÞ η μελÝτη των αριθμητικþν αναλογιþν της μουσικÞς κλßμακας (αρμονßα), και η αριθμητικÞ ερμηνεßα της φýσης, Þταν οι κýριοι τομεßς του Ýργου των Πυθαγορεßων. Η διδασκαλßα του Πυθαγüρα μπορεß να διακριθεß σε δýο εßδη: Εκεßνη με αντικεßμενο την ηθικÞ διαμüρφωση προς βελτßωση της ψυχÞς κι εκεßνη με αντικεßμενο την γεωμετρßα και τα μαθηματικÜ προς μελÝτη της περß ουρανßων σωμÜτων επιστÞμης.

Πρþτα τßμα τους αθÜνατους θεοýς, üπως κατÜ τον νüμο διÜκεινται και να σÝβεσαι τους üρκους.
¸πειτα τους λαμπροýς Þρωες και τους χθüνιους δαßμονες να σÝβεσαι πρÜττοντας τα νüμιμα.
Και τους γονεßς σου να τιμÜς, καθþς και τους πλησιÝστερους συγγενεßς σου.
Απü τους Üλλους δε, με κριτÞριο την αρετÞ να κÜνεις φßλο σου τον Üριστο.
Τα μετρημÝνα λüγια του να ακολουθÜς, καθþς και τις ωφÝλιμες πρÜξεις του.
Να μην μισÞσεις δε τον φßλο σου για ασÞμαντη αιτßα
εφüσον μπορεßς, διüτι η δýναμη κατοικεß κοντÜ στην ανÜγκη.
 (ΧρυσÜ ¸πη, στßχοι 1-8)

     Στη συνÝχεια παρüτρυνε και τα εξÞς: να μην καταστρÝφει κανεßς Þμερο φυτü που παρÜγει καρποýς, οýτε να βλÜπτει ζþο που απ' τη φýση του δεν εßναι βλαβερü για τους ανθρþπους. Να διαφυλÜσσει πιστÜ üχι μüνο τα χρÞματα αλλÜ και τους λüγους που του εμπιστεýτηκαν. Να θεωρεß πως υπÜρχουν τρεις κατηγορßες πραγμÜτων που αξßζουν σπουδÞς και τα οποßα πρÝπει να επιζητεß και να χρησιμοποιεß. Και πρþτα υπÜρχει η κατηγορßα των ενδüξων και των καλþν, Ýπειτα των πραγμÜτων που εßναι συμφÝροντα στη ζωÞ και τελευταßα η κατηγορßα των ευχÜριστων. Ο Πυθαγüρας δεν παραδεχüταν την προσφιλÞ στο λαü μα απατηλÞ πρüσκαιρη απüλαυση, αλλÜ εκεßνη που εßναι διαρκÞς, σεμνÞ και απαλλαγμÝνη απü κÜθε δüλο. ¸λεγε πως υπÜρχουν δýο κατηγορßες ηδονþν. ΑυτÞ που ενδßδει στις απαιτÞσεις της κοιλιÜς και που παρομοßαζε λüγω της τρυφηλüτητας της με τις ανθρωποκτüνες ωδÝς των ΣειρÞνων και η Üλλη που αναφÝρεται στα καλÜ και τα δßκαια των αναγκαßων του βßου και που εßναι και στο παρüν ευχÜριστη και στο μÝλλον βÝβαιη. Την δεýτερη παρομοßαζε με τις αρμονικÝς ωδÝς των Μουσþν και μüνον αυτÞ παραδεχüταν.
     Συνιστοýσε να προσÝχει κανεßς ιδιαßτερα, δýο στιγμÝς της καθημερινÞς του ζωÞς. ¼ταν πÞγαινε για ýπνο και üταν σηκωνüταν απ' τον ýπνο. ¸λεγε μÜλιστα, ποτÝ να μην κοιμηθεß κÜποιος αν δεν επισκοπÞσει την ζωÞ του κατÜ τη διÜρκεια της ημÝρας εξετÜζοντας: τι παρÝβηκα, τι Ýκανα σωστü και τι Ýπρεπε να κÜνω και δεν το Ýκανα. Πριν σηκωθεß δε απü τον ýπνο, να εξετÜζει πüσα και ποια Ýργα θα πρÜξει εντüς της ημÝρας που ακολουθεß. ΠροÝτρεπε να λÝει κÜποιος την αλÞθεια, γιατß μüνον αυτü θα τον κÜνει να μοιÜσει με τους θεοýς. ΠολλÜ απü üσα δßδασκε τα Ýλεγε με τρüπο συμβολικü. Ο Πορφýριος αναφÝρει μερικÜ απü αυτÜ τα συμβολικÜ παραγγÝλματα, μαζß με τις ερμηνεßες που εßτε ο ßδιος απÝδιδε, εßτε εßχαν παραδοθεß μÝχρι την εποχÞ του απü Üλλους:

   να μην υπερβαßνεις τον ζυγü (να μην πλεονεκτεßς).

   να μην σκαλßζεις την φωτιÜ με μαχαßρι (να μην προκαλεßς τον οργισμÝνο με λüγους οξεßς).
   να μην μαδÜς τον στÝφανο (να μην κακομεταχειρßζεσαι τους νüμους, που εßναι τα στÝφανα της πüλεως).
   να μην τρως την καρδιÜ σου (να μην φθεßρεις τον εαυτü σου με θλßψεις και στεναχþριες).
   να μην κÜθεσαι πÜνω σε "χοßνικα" (να μην ζεις σαν τεμπÝλης).
   üταν αποδημεßς να μην θÝλεις να επιστρÝψεις (να μην προσκολλÜσαι στη ζωÞ üταν πεθαßνεις).
   να μη βαδßζεις στις λεωφüρους αλλÜ στα μονοπÜτια (να μην ακολουθεßς τις γνþμες των πολλþν αλλÜ των λογßων και μορφωμÝνων).
   να μην δÝχεσαι χελιδüνια στον οßκο σου (να μην κÜνεις φßλους ανθρþπους φλýαρους και ακρατεßς στην γλþσσα).
   σýνδραμε στο να σηκþσει κÜποιος Ýνα φορτßο, μη συνδρÜμεις στο να το αποθÝσει.
   (να μην παροτρýνεις κανÝναν στην μαλθακüτητα και την τεμπελιÜ, αλλÜ να συντελεßς στην εργασßα και την αρετÞ).
   κυÜμων απÝχου
   (να μην συμμετÝχεις σε εκλογÞ με κυÜμους -κουκιÜ- διüτι στη δημοκρατßα εκλÝγονται λαοπλÜνοι φαφλατÜδες κι üχι σοφοß Üνθρωποι) 
   τις εικüνες των Θεþν, μην φορÜς σε δακτυλßδια
   (την γνþμη και τους λüγους σου για τους Θεοýς, μην τις κÜνεις πρüχειρα και φανερÜ οýτε να τις προφÝρεις μπρος στους πολλοýς).

     ΜεγÜλη δε σημασßα απÝδιδε στην διατροφÞ με ελαφρÝς τροφÝς, üπως ο κρßθινος Üρτος, τα λαχανικÜ, το μÝλι, και οι φρÝσκοι Þ αποξηραμÝνοι καρποß. ¸λεγε πως δεν πρÝπει κανεßς να τρþει το παρÜγον μαζß με το παραγüμενο (π.χ. κοτüπουλο και αυγü) και να αποφεýγει σχεδüν üλα γενικþς τα θαλασσινÜ. Δßδασκε την πλÞρη αποχÞ απü την κρεοφαγßα με εξαßρεση το κρÝας της ιεροθυσßας, δηλαδÞ κρÝας απü σφÜγια που θυσιÜστηκαν κι αυτü üχι απü κÜθε μÝρος του ζþου αλλÜ να αποφεýγουν την μÝση, τους üρχεις και τα αιδοßα, τον μυελü, τα πüδια και το κεφÜλι. ΣπÜνια δε ο ßδιος θυσßαζε Ýμψυχα και συχνüτερα προσÝφερε κριθÜλευρο, πλακοýντες, στεφÜνους ανθÝων και θυμιÜματα. Ο Πορφýριος καταγρÜφει την παραδοθεßσα εκδοχÞ üτι κÜποια φορÜ που ο Πυθαγüρας θυσßασε βüδι απü ζυμÜρι, ανακÜλυψε üτι η υποτεßνουσα του ορθογωνßου τριγþνου Ýχει την ßδια δýναμη με τις πλευρÝς που την περιÝχουν. Αυτü Ýμελλε να γßνει γνωστü ως Πυθαγüρειο θεþρημα και να χρησιμεýσει μεταξý των Πυθαγορεßων ως σημαντικü εργαλεßο μελÝτης των αρρÞτων μεγεθþν (αριθμοß που δεν εκφρÜζονται ως λüγος ακεραßων, üπως η τετραγωνικÞ ρßζα του.
     Οι Πυθαγüρειοι αντιλαμβÜνονταν τους αριθμοýς ως πλÞθος ορισμÝνων αντικειμÝνων και τους απεικüνιζαν σε ψÞφους. Με αυτü τον τρüπο παρÜστασης των αριθμþν κατüρθωσαν να προβοýν σε μια πρþτη βασικÞ ταξινüμηση κατηγοριοποιþντας τους σε "Üρτιους" και "περιττοýς". ¸τσι Ýνας Üρτιος αριθμüς απεικονιζüταν με μια σειρÜ ψÞφων που μπορεß να χωριστεß σε δýο ßσα μÝρη, ενþ το αντßθετο συνÝβαινε με Ýναν περιττü. Μια Üλλη θεωρßα της αριθμητικÞς των Πυθαγορεßων εßναι αυτÞ των "παραστατικþν αριθμþν" üπου κÜθε αριθμüς (ως σýνολο ψÞφων) μπορεß να απεικονßσει κÜποιο γεωμετρικü σχÞμα. Παραδεßγματος χÜριν, ο αριθμüς 25 παριστÜνει Ýνα τετρÜγωνο, ο αριθμüς 21 Ýνα ισüπλευρο τρßγωνο και ο αριθμüς 30 Ýνα ορθογþνιο. Η μελÝτη των παραστατικþν αριθμþν οδÞγησε τους Πυθαγορεßους στην ανακÜλυψη της μεθüδου για την εýρεση των "πυθαγορεßων τριÜδων". ΤÝλος, η ανακÜλυψη της ασυμμετρßας εßναι, σýμφωνα με τον Ýγκυρο σχολιαστÞ ΠÜππο απü την ΑλεξÜνδρεια, επßτευγμα που επßσης ανÞκει στους Πυθαγüρειους.
     Οι αριθμοß για τους Πυθαγüρειους εßναι σýμβολα που εκφρÜζουν την ουσßα των üντων και των φαινομÝνων. ¸τσι, ο αριθμüς 7 για παρÜδειγμα εκφρÜζει το νου, την υγεßα και το φως, ο 4 την δικαιοσýνη, ο 3 το γÜμο, ο 6 την εμψýχωση, ο 8 τον Ýρωτα και τη φιλßα. Θεωροýσαν τους Üρτιους αριθμοýς ατελÝστερους σε σχÝση με τους περιττοýς, εξαιτßας της Üπειρης διαιρετüτητας τους εν αντιθÝσει με τους δεýτερους που εμφανßζουν μßα απαρτισμÝνη ολüτητα με αρχÞ, μÝση και τÝλος. Ο αριθμüς 5 για παρÜδειγμα παρουσιÜζει ολüτητα διüτι οι πρþτες δýο μονÜδες παρουσιÜζουν την αρχÞ, οι δýο τελευταßες το τÝλος και η μεσαßα μονÜδα τη μεσüτητα.
     Πολý μεγÜλη σημασßα Ýδινε ο Πυθαγüρας στη μουσικÞ την οποßα μÜλιστα κατÝτασσε μαζß με την αστρονομßα και τα μαθηματικÜ/γεωμετρßα στις τρεις βασικÝς επιστÞμες για την κατανüηση üλων των υπολοßπων και εν τÝλει, της ßδιας της ζωÞς και των νüμων της φýσεως. Στον Πυθαγüρα οφεßλεται η θεωρßα της αρμονßας των ουρανßων σφαιρþν, το πεντÜγραμμο, οι διαβαθμßσεις των τüνων, οι μουσικοß φθüγγοι και γενικÜ ü,τι Ýχει να κÜνει με την μουσικÞ και την εξÝλιξÞ της, ακüμη και αυτü το üνομÜ της, αφοý πρþτος ο Πυθαγüρας θεþρησε üτι δεν εßναι τυχαßα η αναφορÜ των αρχαßων ποιητþν üπως του Ησιüδου, του ΟμÞρου και του ΟρφÝως στις εννÝα Μοýσες και τον μουσηγÝτη προστÜτη τους θεü Απüλλωνα.
     Ο Πυθαγüρας Þταν γνωστüς για τη συμπÜθεια και τον σεβασμü που Ýδειχνε στις γυναßκες και Þταν ο πρþτος που τις δÝχτηκε ως μαθÞτριÝς του αλλÜ και ως δασκÜλες στην ΣχολÞ του στον Κρüτωνα. ¹ταν Üλλωστε Ýνας Üντρας που Ýζησε ανÜμεσα σε εξαιρετικÜ μορφωμÝνες γυναßκες. Η μητÝρα του ΠυθαÀς, η σýζυγüς του Θεανþ αλλÜ και οι κüρες του Þταν üλες πολý μορφωμÝνες και μÜλιστα οι γυναßκες της οικογÝνειÜς του αποτελοýσαν παρÜδειγμα μορφωμÝνων γυναικþν κατÜ την ΑναγÝννηση.
     ¼μως η συμμετοχÞ των γυναικþν στον Πυθαγορισμü δεν Þταν απλÜ μßα Üποψη αλλÜ αναγκαιüτητα. ΑνÜμεσα στα διδÜγματÜ του υπÞρχαν και συγκεκριμÝνες ηθικÝς και πρακτικÝς επιταγÝς που απαιτοýσαν πειθαρχßα και συνειδητοποßηση και απü τα δýο φýλα και γι´αυτü η διδασκαλßα του απευθυνüταν και στους Üντρες αλλÜ και στις γυναßκες. ¢λλωστε οι πυθαγüρειοι δεσμεýονταν απü διÜφορους üρκους και μυστικÜ τα οποßα Ýπρεπε να γνωρßζουν και οι σýζυγοß τους. Ο Πυθαγüρας γνþριζε πως το πρüγραμμα των αντρþν δεν θα πετýχαινε χωρßς την συμμετοχÞ των γυναικþν. Ο Πυθαγορισμüς δεν Þταν μια δουλειÜ ωραρßου üπου κÜποιος μποροýσε να επιστρÝψει το βρÜδυ στο σπßτι του και να ξεχÜσει τα πÜντα μÝχρι την Üλλη μÝρα το πρωß. Απαιτοýσε πειθαρχßα, συγκεκριμÝνο διαιτολüγιο, συγκεκριμÝνη ενδυμασßα, αυστηρü πρüγραμμα γυμναστικÞς καθþς και συγκεκριμÝνους κανüνες σχετικÜ με τον ýπνο, το μεγÜλωμα των παιδιþν, ακüμα και την σεξουαλικÞ δραστηριüτητα.
     Χαρακτηριστικü του πüσο σημαντικÞ θεωροýσε την συμμετοχÞ των γυναικþν στην φιλοσοφßα του Þταν ο τρüπος που απευθýνθηκε για πρþτη φορÜ στις γυναßκες του Κρüτωνα. Ως τοποθεσßα για την ομιλßα του απÝφυγε την ΑγορÜ üπου οι γυναßκες θα μποροýσαν να φτÜσουν εýκολα αλλÜ και απü την οποßα θα μποροýσαν να αποχωρÞσουν εξßσου εýκολα. Αντßθετα διÜλεξε Ýναν τüπο υψηλοý συμβολισμοý για τις γυναßκες τον ναü της ¹ρας, της θεÜς του Ýγγαμου βßου και της τεκνοποιßας, που βρßσκονταν περßπου δÝκα χιλιüμετρα μακριÜ απü την πüλη üπου οι γυναßκες θα συγκεντρþνονταν τελετουργικÜ ως Üτομα υψηλοý κýρους. Για τις γυναßκες αυτÞ η ομιλßα θα πρÝπει να Þταν Ýνα εξαιρετικü γεγονüς και μßα αφορμÞ για να αφÞσουν τις εργασßες τους για μßα ημÝρα και να αισθανθοýν το επßκεντρο της προσοχÞς. Στην επιστροφÞ, που σßγουρα θα διαρκοýσε μερικÝς þρες, θα εßχαν την ευκαιρßα να συλλογιστοýν και να αφομοιþσουν üσα εßχαν ακοýσει.
     Αυτüς ßσως να Þταν κι ο λüγος που οι περισσüτερες απü τις γυναßκες που τον ακολοýθησαν προÝρχονταν απü την ΣπÜρτη üπου η ζωÞ Þταν εξαιρετικÜ πειθαρχημÝνη και οργανωμÝνη, αλλÜ και üπου οι γυναßκες εßχαν μεγαλýτερη διεßσδυση στην δημüσια ζωÞ και ο τρüπος ζωÞς τους Þταν πιο συμβατüς με τον πυθαγüρειο τρüπο ζωÞς. Για παρÜδειγμα στην ΣπÜρτη ενθαρρýνονταν η τεκνοποιßα σε μεγαλýτερη ηλικßα, η συνÞθεια του μακιγιÜζ Þταν περιορισμÝνη κι η λιτüτητα, η πειθαρχßα, ο σεβασμüς και η εκπαßδευση θεωροýνταν υψßστης σημασßας. ¢λλωστε η ΣπÜρτη και η ΣÜμος συνδÝονταν με στενοýς πολιτισμικοýς και εμπορικοýς δεσμοýς απü παλιÜ.ΕπομÝνως δεν Þταν περßεργο που οι ΣπαρτιÜτισσες, που Þταν απü τις λßγες γυναßκες στην Αρχαßα ΕλλÜδα που εßχαν το προνüμιο να μποροýν να επιλÝξουν τον τρüπο ζωÞς τους, επÝλεγαν να γßνουν πυθαγüρειες.
     Ο Πυθαγüρας Þταν απü τους πρþτους που Ýδειξε κατανüηση στα προβλÞματα των γυναικþν και επÝβαλλε μονογαμßα στους συζýγους τους. ¢λλωστε η σκÝψη του Þταν σε μεγÜλο βαθμü ελιτßστικη και κÜθε σεξουαλικÞ δραστηριüτητα Ýξω απü τον γÜμο και για λüγους Üλλους πÝρα απü την τεκνοποιßα θεωροýνταν βαρβαρισμüς και ανηθικüτητα. Στα διδÜγματÜ του δεν διαφαßνεται ο γνωστüς μισογυνισμüς που χαρακτηρßζει την σκÝψη των σýγχρονþν του διανοητþν καθþς οι γυναßκες δεν παρουσιÜζονται ως διαφορετικÝς και κατþτερες απü τους Üντρες. Αντßθετα θεωροýνται ßδιες και ßσες με αυτοýς που οφεßλουν να λαμβÜνουν την ßδια εκπαßδευση, να ακολουθοýν τους ßδιους κανüνες και αξßζουν το ßδιο σεβασμü με τους Üντρες. "Ο Πυθαγüρας ασχολÞθηκε με τις γυναικεßες συνÞθειες. Για παρÜδειγμα, παρατÞρησε üτι οι δεσμοß ανÜμεσα στις γυναßκες Þταν ισχυροß. ΔÜνειζαν ροýχα Þ κοσμÞματα η μßα στην Üλλη χωρßς την ανÜγκη μαρτýρων. Για τους Üντρες δεν Þταν τüσο εýκολο να δεßξουν εμπιστοσýνη. Για να κÜνει πιο χαρακτηριστικÞ την παρατÞρησÞ του Ýδωσε το παρÜδειγμα των Τριþν Γραßων που εμπιστεýονταν τüσο πολý η μßα την Üλλη þστε μοιρÜζονταν Ýνα μÜτι." 
     Για τις γυναßκες η συμμετοχÞ στον πυθαγüρειο τρüπο ζωÞς θα πρÝπει να Þταν κÜτι πολý επιθυμητü καθþς αποτελοýσε μεγÜλη βελτßωση απü τον τρüπο ζωÞς που Þταν επιβεβλημÝνος για τις περισσüτερες γυναßκες. Για παρÜδειγμα οι πυθαγüρειες μποροýσαν να πßνουν, κοιμüντουσαν σε λινÜ σεντüνια και üχι σε μÜλλινα, κÜτι που Þταν üχι μüνο πιο ευχÜριστο αλλÜ και πιο υγιεινü, οι σýζυγοß τους üφειλαν να τις σÝβονται, να μην τις κακοποιοýν και να μην τις απατοýν ενþ Ýπρεπε να εßναι συνεπεßς και στα σεξουαλικÜ συζυγικÜ τους καθÞκοντα. Επßσης, ενþ ο μÝσος üρος ηλικßας στην οποßα παντρεýονταν οι γυναßκες γενικÜ στην Αρχαßα ΕλλÜδα Þταν περßπου τα 12 Ýτη, οι πυθαγüρειες παντρεýονταν το νωρßτερο 18 ετþν και, λüγω των περιορισμþν στην σεξουαλικÞ δραστηριüτητα που επÝβαλλε ο πυθαγορισμüς, Ýκαναν περßπου 4 παιδιÜ κατÜ την διÜρκεια της ζωÞς τους, δηλαδÞ πολý λιγüτερα απü τις Üλλες γυναßκες. Αυτü πρακτικÜ σÞμαινε üτι Ýβαζαν σε λιγüτερο κßνδυνο την ζωÞ τους και την υγεßα τους και εßχαν μεγαλýτερα ποσοστÜ επιβßωσης απü τις υπüλοιπες γυναßκες. ΠαρÜλληλα, η Üσκηση και το αυστηρü διαιτολüγιο των πυθαγüρειων εßχαν σαν συνÝπεια μεγαλýτερη υγεßα και αυξημÝνο προσδüκιμο ζωÞς και για τις γυναßκες αλλÜ και για τους Üντρες. ΤÝλος, ο σεβασμüς προς τους γονεßς και την οικογÝνεια που πρÝσβευε ο πυθαγορισμüς πρακτικÜ σÞμαινε για τις γυναßκες üτι δεν Þταν αναγκασμÝνες να αποχωρισθοýν την πατρικÞ τους οικογÝνεια μüλις παντρεýονταν αλλÜ μποροýσαν (για την ακρßβεια επιβÜλλονταν) να διατηροýν σχÝσεις με τους συγγενεßς τους.
     Αν κι ο ßδιος ο Πυθαγüρας αγαποýσε και σεβüταν τις γυναßκες κι αυτü διαφαινüταν τüσο στον βßο του üσο και στις διδασκαλßες του, üταν μετÜ τον θÜνατü του οι τελευταßες Üρχισαν να διαδßδονται μÝσω Üλλων φιλοσüφων Üρχισαν να παρουσιÜζουν ορισμÝνες αλλοιþσεις που σχετßζονταν με τις προσωπικÝς πεποιθÞσεις του κÜθε διανοητÞ. Για παρÜδειγμα ο ΑριστοτÝλης απÝδιδε στον Πυθαγüρα μßα ομÜδα αντßθετων εννοιþν οι οποßες εμπεριεßχαν και μßα ιεραρχικüτητα, δηλαδÞ η μßα Þταν ανþτερη απü την Üλλη, π.χ. φως-σκοτÜδι και μονü-ζυγü. ΑνÜμεσα σε αυτÝς Þταν το αρσενικü-θηλυκü üπου υποδηλþνονταν üτι το θηλυκü Þταν κατþτερο απü το αρσενικü. Δεν θα πρÝπει να ξεχνÜμε üμως üτι αυτÝς οι πληροφορßες προÝρχονται απü τον ΑριστοτÝλη που Þταν γνωστüς για τις ακραßα αρνητικÝς του απüψεις σχετικÜ με τις γυναßκες καθþς τις θεωροýσε üντα με μυαλÜ που δεν λειτουργοýσαν.
     ΣÞμερα γνωρßζουμε üτι η συμβολÞ των γυναικþν στον πυθαγορισμü και τον νεοπυθαγορισμü εßναι σημαντικÞ και εκτεταμÝνη. Για παρÜδειγμα η Θεανþ Α´ εßναι η πιο γνωστÞ γυναßκα πυθαγüρεια φιλüσοφος και εßχε τÝτοια επιρροÞ που θεωρÞθηκε πρüτυπο για τους Νεοπυθαγüρειους φιλοσüφους. Οι αρχαßοι συγγραφεßς αναφÝρονται συχνÜ και με θαυμασμü σε πολλÝς γυναßκες της πυθαγüρειας και νεοπυθαγüρειας σχολÞς. Για παρÜδειγμα, ο Φιλüχορος που πÝθανε το 260 π.Χ. και εßχε συναντÞσει προσωπικÜ κÜποιες απü αυτÝς τις γυναßκες Ýγραψε Ýναν ολüκληρο τüμο για αυτÝς με τßτλο "ΣυναγωγÞ ηρωßδων, Þτοι Πυθαγορεßων γυναικþν" ενþ o ΙÜμβλιχος στο "Περß του Πυθαγορικοý Βßου" αναφÝρεται διεξοδικÜ σε 17 μαθÞτριες του Πυθαγüρα. Πολλοß βιογρÜφοι επßσης εμπνεýστηκαν απü αυτÝς τις γυναßκες σε μεγÜλο βαθμü. Ο ΔιογÝνης ΛαÝρτιος για παρÜδειγμα αφιÝρωσε üλο το Ýργο του σε μßα γυναßκα πλατωνικÞ φιλüσοφο ενþ ο Πορφýριος στο "Πλωτßνου Βßος" αναφÝρει πολλÝς γυναßκες που Þταν σοβαρÜ αφοσιωμÝνες στην φιλοσοφßα. ΣημαντικÝς υπÞρξαν πολλÝς γυναßκες ανÜμεσα στις ποßες Þταν η Τιμßτσα που προτßμησε να δαγκþσει και να κüψει την γλþσσα της παρÜ να αποκαλýψει τα μυστικÜ των πυθαγüρειων, η ΠτολεμαÀδα, η Φßλτυς, η Χειλωνßς, η Λασθινεßα που ντυνüταν σαν Üντρας, η Κρατησßκλεια, η ΑισÜρα, η ΕχεκρÜτεια, η Μυßα το σπßτι της οποßας Ýγινε ναüς μετÜ τον θÜνατü της, η Δεινþ, η ΤυρσÝνις, η Αριγνüτη, η Πεισιρρüδη, η Θεαδοýσα, η Βοιþ και η Θεανþ η οποßα üπως και η δασκÜλα του Πυθαγüρα, η Θεμιστüκλεια, εßχε αποκτÞσει μεγÜλη φÞμη ως σοφÞ διδασκÜλισσα.
     ¼μως, üπως δυστυχþς Ýχει συμβεß και σε κÜθε Üλλη περßπτωση γυναικεßας συνεισφορÜς, διÜφοροι σημαντικοß μελετητÝς των τελευταßων αιþνων αμφισβÞτησαν üχι μüνο το Ýργο αυτþν των γυναικþν, αλλÜ ακüμα και την ßδια τους την ýπαρξη. Ο Ρßτσαρντ ΜπÝντλεú για παρÜδειγμα δεν πßστευε üτι υπÞρξαν γυναßκες πυθαγüρειες φιλüσοφοι και σχετικÜ με Ýνα κεßμενο της Περικτιüνης Ýγραψε χαρακτηριστικÜ üτι διÜφοροι πλαστογρÜφοι "το θεþρησαν θÝμα τιμÞς ακüμα και να μετατρÝψουν τις γυναßκες φιλοσüφους σε αντßγραφα των αντρþν." O ΜπÜρτελ Λßντερτ βαν ντερ ΒÝρντεν επÝμεινε να μελετÞσει αποκλειστικÜ Üντρες φιλοσüφους και δεν αναφÝρθηκε καθüλου σε καμßα γυναßκα. ΑυτÞ η παρÜδοση της αμφισβÞτησης της γυναικεßας συνεισφορÜς υπÞρξε τüσο Ýντονη και τüσο εκτεταμÝνη που δυστυχþς την συναντÜμε μÝχρι και σÞμερα[9] αλλÜ τα ευρÞματα της νηφÜλιας και αντικειμενικÞς Ýρευνας εßναι διαφορετικÜ.
     ¸να απü τα βασικÜ επιχειρÞματα üσων επÝλεξαν να αγνοÞσουν τις γυναßκες φιλοσüφους της αρχαιüτητα Þταν Þ δυσπιστßα τους περß της ικανüτητÜς τους να συγγρÜψουν φιλοσοφικÜ και Üλλα κεßμενα σε μια εποχÞ που οι περισσüτερες γυναßκες Þταν αναλφÜβητες και χωρßς πρüσβαση στον δημüσιο χþρο. Αν και οι περισσüτερες γυναßκες üντως ζοýσαν κατÜ κýριο λüγο μακριÜ απü την δημοσιüτητα αυτü δεν σημαßνει üτι δεν σκÝφτονταν Þ üτι δεν εκπαιδεýονταν. Μßα γυναßκα που Ýγραφε, αντßθετα απü Ýναν Üντρα, μπορεß να μην δημοσιοποιοýσε ποτÝ τα κεßμενÜ της Þ να μην απολÜμβανε την ßδια αμÝριστη και Üμεση παραδοχÞ απü τους λüγιους της εποχÞς της, αλλÜ αυτü δεν σÞμαινε üτι δεν παρÞγαγε Ýργο. Μπορεß η ορατüτητα των γυναικþν να Þταν περιορισμÝνη αλλÜ η ýπαρξÞ τους Þταν αδιαμφισβÞτητη. Επßσης, αντßθετα προς την γενικευμÝνη πεποßθησÞ μας σÞμερα, οι γυναßκες μποροýσαν υπü προûποθÝσεις να μορφωθοýν. Για παρÜδειγμα τα κεßμενα της ΠτολεμαÀδας σχετικÜ με την θεωρßα της μουσικÞς (η αυθεντικüτητα των οποßων δεν αμφισβητÞθηκε ποτÝ) αναφÝρονται απü τον Πορφýριο ως κÜτι μÜλλον τετριμμÝνο, κÜτι που μας κÜνει να σκεφτοýμε πως τÝτοιου εßδους κεßμενα απü γυναßκες Þταν συνηθισμÝνα. Επßσης το Ýργο της Διοφßλας, της πρþτης γυναßκας αστρονüμου, δεν προκαλεß καμßα Ýκπληξη αν θεωρηθεß μÝσα στα πλαßσια του Πυθαγορισμοý üπου η αστρονομßα και τα μαθηματικÜ κατεßχαν κεντρικÞ θÝση. Επßσης θα πρÝπει να λÜβουμε υπüψην üτι η συντριπτικÞ πλειοψηφßα των ακολοýθων του Πυθαγüρα προÝρχονταν απü τις ανþτερες τÜξεις στις οποßες οι γυναßκες απολÜμβαναν κÜποια προνüμια üπως περισσüτερος ελεýθερος χρüνος λüγω απαλλαγÞς απü τις χειρωνακτικÝς εργασßες του σπιτιοý, κÜτι για το οποßο φρüντιζαν οι σκλÜβοι κι η δυνατüτητα παρακολοýθησης εκπαιδευτικþν μαθημÜτων απü διÜφορους λüγιους. Ιστορικοß üπως ο ΜπÝρκερτ, ο Βüγκελ κι ο ΠÞτερ Κßνσλεú üχι απλÜ δεν συζητοýν περß αμφισβÞτησης των γυναικþν φιλοσüφων αλλÜ αναφÝρονται στο Ýργο τους με σεβασμü.
     Αξßζει επßσης να αναφερθεß üτι μßα Üλλη γυναßκα, η Περικτιüνη, που Þταν μητÝρα του ΠλÜτωνα, με το Ýργο της Περß Της Γυναικþν Αρμονßας Ýγινε ο συνδετικüς κρßκος ανÜμεσα στον Πυθαγορισμü και τον Πλατωνισμü.

 

 

Web Design: Granma - Web Hosting: Greek Servers